Cảnh sát có vũ trang tuần tra ở thủ đô Jakarta - Ảnh: Reuters

Theo báo New York Times, tướng Tito Karnavian thuộc lực lượng cảnh sát Jakarta cảnh báo IS đang vươn vòi bạch tuộc tới các nước trong khu vực Đông Nam Á, bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan. Và đây là nguy cơ lớn đối với an ninh và ổn định ở Đông Nam Á.

Trên thực tế, hồi năm ngoái Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long từng cảnh báo IS có thể sẽ lập một căn cứ ở châu Á.

Báo Straits Times dẫn lời chuyên gia chống khủng bố Rohan Gunaratna thuộc Trường Nghiên cứu quốc tế Rajaratnam (Singapore) nhận định Indonesia và Philippines là hai địa điểm lý tưởng để IS lập một “tỉnh” tại châu Á trong năm 2016.

Đơn vị quân sự Đông Nam Á trong hàng ngũ IS

Ước tính 600 công dân Indonesia và Malaysia đã tới Syria và Iraq để gia nhập IS. Và các thủ lĩnh cực đoan tại Philippines đã tuyên thệ trung thành với IS.

Philippines và Indonesia là nơi các nhóm Hồi giáo cực đoan từng hoạt động mạnh, đặc biệt là Jemaah Islamiyah, chi nhánh của Al-Qaeda tại Đông Nam Á.

Đó là lý do hồi năm 2015 chính quyền Indonesia chủ động mở chiến dịch trấn áp khủng bố để ngăn chặn nguy cơ này.

“Trong sáu tháng qua, chúng ta chứng kiến các kế hoạch tấn công bạo lực ở Indonesia leo thang” - New York Times dẫn lời chuyên gia chống khủng bố Sidney Jones, giám đốc Viện Phân tích chính sách xung đột ở Jakarta cho biết

Theo ông, các nhóm cực đoan muốn chứng minh rằng chúng vẫn tồn tại ở Indonesia và quyết thực hiện các mục tiêu của IS.

Tình báo Indonesia nghi ngờ kẻ lên kế hoạch tấn công Jakarta là Bahrun Naim, một công dân Indonesia hiện đang có mặt tại Raqqa, “thủ đô” của IS ở Syria. Naim là thủ lĩnh của Katibah Nusantara, một đơn vị quân sự Đông Nam Á trong hàng ngũ IS.

Sau cuộc tắm máu Paris (Pháp) ngày 13-11, Naim viết trên blog cá nhân rằng hoàn toàn có thể đưa “chiến tranh du kích” từ vùng rừng núi Indonesia tới thủ đô Jakarta.

Bài viết với tựa đề “Các bài học từ vụ tấn công Paris” kêu gọi cực đoan Indonesia nghiên cứu mọi phương diện của cuộc tấn công Paris để mở chiến dịch khủng bố tại Indonesia.

Tháng 4-2015, các tay súng Katibah Nusantara chiếm giữ một số vùng lãnh thổ do người Kurd kiểm soát ở Syria. Sau đó, Katibah Nusantara liên tục đẩy mạnh tuyên truyền và chiêu mộ cực đoan, chủ yếu là người nói tiếng Malay, tại Đông Nam Á.

Nguy cơ vùng chiến sự

“Tầm ảnh hưởng ngày càng lớn của Katibah Nusantara dẫn tới việc đơn vị này ngày càng có tiếng nói trọng lượng trong các quyết định của IS. Qua đó, IS càng quyết tâm mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á” - báo cáo của Trường Nghiên cứu quốc tế Rajaratnam cảnh báo.

Ở Indonesia hiện có ba nhóm cực đoan ủng hộ IS. Thứ nhất là nhóm Ansharut Daulah Islamiyah tự xưng là trực tiếp trực thuộc IS.

Thứ hai là Mujahidin ở Poso thuộc đảo Sulawesi. Thứ ba là một nhóm hoạt động ở miền trung Java. Tình báo Indonesia xác định nhóm này nhận chỉ thị từ một công dân Indonesia tại Syria.

Trên thực tế, vấn đề còn xuất phát từ nội tại Indonesia, quốc gia Hồi giáo đông dân nhất thế giới.

Indonesia có truyền thống tôn trọng các tôn giáo khác, nhưng trong những năm vừa qua chính quyền nước này cũng chật vật đối phó với tình trạng căng thẳng leo thang giữa các nhóm Hồi giáo cực đoan và ôn hòa.

Cực đoan ở Indonesia thường tấn công các nhà thờ Thiên Chúa giáo, chùa Phật giáo, đại sứ quán phương Tây, doanh nghiệp, khu du lịch… Đó là những biểu tượng của sự cởi mở tại Indonesia.

Và sự trỗi dậy của IS có thể sẽ biến Indonesia trở thành “vùng chiến sự” như các chuyên gia Trường Nghiên cứu quốc tế Rajaratnam lo ngại.

Chuyên gia Achmad Sukarsono thuộc tổ chức Eurasia Group đánh giá thế hệ khủng bố mới ở Indonesia vẫn chưa có sự tổ chức và kỹ năng cao để so với bọn tiền nhiệm.

“Chúng ta cũng phải công nhận rằng chiến dịch trấn áp của lực lượng an ninh Indonesia đã góp phần hạn chế năng lực của bọn khủng bố” - ông nhận định.

Nhưng qua thời gian, khủng bố tại Đông Nam Á sẽ càng lão luyện hơn. Và bóng ma khủng bố chắc chắn sẽ còn ám ảnh khu vực trong một thời gian dài sắp tới.