Huyết áp kẹp. Ảnh: which.co.uk

Theo thống kê, số người bệnh tăng huyết áp ngày càng gia tăng, tuy nhiên, số người bệnh huyết áp thấp và huyết áp kẹp (còn gọi là huyết áp kẹt) thì ít được nhắc đến. Các triệu chứng khi bị kẹp huyết áp gần giống như huyết áp thấp nhưng hậu quả của nó lại rất nguy hiểm. Vậy huyết áp kẹp nguy hiểm như thế nào? Nguyên nhân và cách điều chỉnh để tránh hiện tượng huyết áp kẹp ra sao?

Huyết áp là áp suất của mạch máu biểu hiện bằng hai số: Số tối đa phản ánh sức bóp của tim và số tối thiểu ghi nhận sức cản của thành động mạch. Khi số đo huyết áp tâm thu dưới 120mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80mmHg thì được gọi là huyết áp bình thường. Khi huyết áp tâm thu trừ huyết áp tâm trương nhỏ hơn hoặc bằng 25 mmHg (hoặc nhỏ hơn hoặc bằng 20 mmHg) thì được cho là huyết áp kẹp. Chẳng hạn, huyết áp tâm thu bằng 110 mmHg thì huyết áp tâm trương vào khoảng 65 - 75 mmHg là bình thường nhưng nếu huyết áp tâm trương lại 85 - 90 mmHg thì có thể coi là huyết áp kẹp.

Nguyên nhân gây kẹp huyết áp là do giảm huyết áp tâm thu hoặc tăng huyết áp tâm trương. Thường gặp trong những trường hợp sau:

- Do mất máu nội mạch: Có thể do chấn thương hoặc dịch thoát khỏi nội mạch trong bệnh cảnh sốt xuất huyết Dengue hoặc suy tim.

- Bệnh van tim: Khi hẹp van động mạch chủ, lượng máu được tống ra khỏi thất trái trong thì tâm thu giảm, gây giảm huyết áp tâm thu dẫn đến huyết áp kẹp; Hoặc hẹp van 2 lá, máu sẽ bị ứ lại tâm nhĩ trái trong thì tâm trương, chính điều đó làm tăng huyết áp tâm trương.

- Một số nguyên nhân khác: Chèn ép tim (tràn máu/tràn dịch màng ngoài tim) hay cổ trướng, báng bụng cũng gây huyết áp kẹp…

Huyết áp kẹp khiến tim còn rất ít hiệu lực bơm máu làm cho tuần hoàn bị giảm hoặc ứ trệ. Huyết áp kẹp gây lực cản ngoại vi lớn, dễ gây phì đại thất trái dẫn đến suy tim. Vì vậy, khi huyết áp kẹp, người bệnh thường có các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, xây xẩm mặt mày, mệt mỏi, khó thở, hơi thở ngắn, hụt hơi, tức ngực, người choáng váng, đau đầu, ngủ kém, làm việc lúc quên, lúc nhớ và người cảm thấy ớn lạnh hơn bình thường.

Thái độ xử trí khi huyết áp kẹp cũng như những trường hợp huyết áp cao hay huyết áp thấp đều phải nghiêm túc để tránh hậu quả đáng tiếc. Cụ thể, khi huyết áp kẹp, cần nằm nghỉ ngơi thư giãn, hít thở sâu. Đặc biệt, không cố làm cho xong việc mà phải nằm nghỉ ngay và dùng thuốc điều hòa huyết áp theo chỉ định của bác sĩ, không nên mất bình tĩnh sẽ làm huyết áp dao động thêm. Như trên đã nói, chúng ta thường chú ý đến bệnh tăng huyết áp mà ít khi chú ý đến huyết áp thấp hay kẹp. Nếu không cẩn trọng với tình trạng huyết áp của mình, chắc chắn sẽ phải chịu hậu quả xấu vì những bệnh do huyết áp mang lại thường rất đáng sợ.

Tuy vậy, chỉ cần chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả sẽ tránh được những biến chứng đáng tiếc, đó chính là phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh. Tốt nhất mỗi người cần tìm hiểu trạng thái huyết áp của mình và những thói quen bản thân sẽ làm ta đỡ phải hoang mang lo lắng, buộc phải quan tâm hơn tới sức khỏe của chính mình. Những người đã có bệnh huyết áp thì nên biết cách tự đo huyết áp ở nhà để kiểm tra huyết áp. Nếu phát hiện huyết áp thất thường thì cần phải đi khám để bác sĩ quyết định xem cần phải dùng loại thuốc gì.

Các bệnh về huyết áp dù cao hay thấp hay kẹp đều gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, huyết áp kẹp khiến cơ thể mệt mỏi, hoạt động của tim gặp nhiều trở ngại dễ dẫn đến suy tim. Mặt khác, huyết áp kẹp gây ảnh hưởng đến chất lượng công việc, đời sống sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe, chúng ta cần điều hòa công việc, sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá khuya, tránh các sang chấn tâm lý; đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ hợp lý, tránh ngồi lâu một chỗ, tập thể dục thường xuyên để lưu thông khí huyết, phòng chống bệnh./.