Căn nhà lầu (màu vàng) mà gia đình ông Lê Văn Mười đã xây nhầm trên đất của bà Nguyễn Thị Tám. Trong khi thửa đất thực sự của ông Mười là khoảnh trống bên phải căn nhà cấp 4 - Ảnh: ĐỨC TRONG

Theo nhận định của hội đồng xét xử phiên phúc thẩm (HĐXX), quyền sử dụng đất của nguyên đơn Nguyễn Thị Tám tại thửa số 19 thuộc thôn Kim Bình, xã Hàm Thắng, huyện Hàm Thuận Bắc là hợp pháp. Còn quyền sử dụng đất của bị đơn Lê Văn Mười và người đồng sở hữu thuộc thửa số 17.

Tuy nhiên do nhầm lẫn nên bị đơn đã xây nhà cấp 3 trên đất của nguyên đơn. Chính vì vậy bà Tám đã khởi kiện đòi lại tài sản của mình là quyền sử dụng đất tại thửa số 19.

Bản án cấp sơ thẩm đã tuyên cho ông Mười được quyền sở hữu thửa đất số 19, đồng thời giao trả cho bà Tám 400 triệu đồng.

HĐXX nhận định trong quá trình giải quyết vụ án, bản án sơ thẩm đã không hề đề cập đến thửa đất số 17. Việc bị đơn xây dựng nhà trên đất của nguyên đơn không phải cố tình và nguyên đơn cũng không hề có lỗi.

Đáng lẽ khi giải quyết vụ án này, tòa cấp sơ thẩm phải hòa giải và giải quyết theo hướng hai bên hoán đổi đất cho nhau, để hai bên thương lượng phần chênh lệch giá trị nếu có.

Việc cấp sơ thẩm chỉ xem xét công nhận bị đơn được quyền sở hữu thửa đất số 19, buộc trả lại giá trị đất với số tiền 400 triệu đồng cho nguyên đơn là chưa xem xét, đánh giá một cách toàn diện. Bản án cấp sơ thẩm gây thiệt hại cho quyền lợi của nguyên đơn.

Ngoài ra, cấp sơ thẩm chưa thu thập chứng cứ đầy đủ và tại phiên tòa phúc thẩm cũng chưa bổ sung được. Do vậy, HĐXX đã tuyên hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

Như Tuổi Trẻ Online đã phản ánh, năm 2002 gia đình bà Tám được UBND huyện Hàm Thuận Bắc cấp chứng nhận quyền sử dụng đất tại thửa số 19 với diện tích 200m². Do chưa điều kiện xây nhà nên gia đình bà để trống.

Đến khoảng tháng 4-2017, bà Tám phát hiện người khác đến xây dựng công trình nhà ở trên đất của mình. Người xây nhầm nhà trên đất của bà Tám là gia đình ông Mười. Bà Tám yêu cầu họ phải tháo dỡ công trình, trả lại hiện trạng ban đầu.

Tuy nhiên, ông Mười không đồng tình theo yêu cầu của bà Tám. Ông cho rằng do người bán trước đó đã chỉ nhầm vào đất của bà Tám nên mới nhận và xây nhà, chứ không cố ý.

Đất của ông Mười mua là thửa số 17 (199,7m²), cách thửa số 19 của bà Tám bằng căn nhà cấp 4 trên thửa số 18.

Bản án dân sự sơ thẩm số 56/2018/DS-ST của TAND huyện Hàm Thuận Bắc thừa nhận gia đình ông Mười đã xây nhà cấp 3 nhầm trên đất của gia đình bà Tám.

Bản án trên nhận định việc bị đơn xây nhà trên đất của người khác là do người bán đã chỉ nhầm, chứ không biết đó là đất của người khác. Nếu giải quyết theo yêu cầu của nguyên đơn là phá dỡ nhà, trả lại thửa đất số 19 thì gây lãng phí lớn cho xã hội.

Chính vì vậy, tòa cấp sơ thẩm đã tuyên chỉ chấp nhận một phần yêu cầu của gia đình bà Tám, buộc gia đình ông Mười phải giao trả 400 triệu đồng (tương đương với giá trị lô đất bà Tám). Và gia đình ông Mười được quyền sở hữu lô số 19 của bà Tám trước đây.