Việc học tập và áp dụng văn hóa nhường đường không chỉ giúp đảm bảo an toàn, mà còn tạo nên một môi trường giao thông hài hòa và hiệu quả.

Nhường đường là một phần của văn hóa xã hội

Ở Đức, nhường đường không chỉ là quy định luật pháp, mà còn là một phần của văn hóa xã hội, được xây dựng dựa trên sự tôn trọng và ý thức cộng đồng.

Đó là luôn ưu tiên cho người đi bộ. Ở Đức, khách bộ hành luôn được ưu tiên tuyệt đối tại các vạch kẻ đường dành cho người đi bộ. Khi một người đi bộ đứng chờ tại vạch kẻ, các phương tiện giao thông bắt buộc phải dừng lại để nhường đường. Điều này được quy định rõ ràng trong luật giao thông Đức và được người dân tuân thủ nghiêm ngặt. 

Ngay cả khi không có vạch kẻ đường, tài xế ở Đức thường chủ động giảm tốc độ hoặc dừng xe nếu nhận thấy người đi bộ muốn qua đường, đặc biệt ở khu vực đông dân cư hoặc gần trường học. 

Nếu sang Đức, bạn để ý sẽ thấy chỉ cần bước chân xuống lòng đường để đi bộ qua đường, thì gần như các tài xế đều dừng lại chờ bạn qua đường và hoàn toàn không có phản ứng khó chịu nào.

Đó là nhường đường tại giao lộ. Quy tắc "ưu tiên bên phải" luôn được thực hiện triệt để; tức là tại các giao lộ không có biển báo hoặc đèn giao thông, phương tiện từ bên phải luôn được ưu tiên. Quy tắc này giúp đảm bảo luồng giao thông được thông suốt và giảm thiểu nguy cơ tai nạn. 

Bên cạnh đó, Đức sử dụng hệ thống biển báo giao thông rõ ràng, như biển tam giác viền đỏ với chữ "Vorfahrt" (ưu tiên) hoặc "Stop" để chỉ dẫn tài xế nhường đường khi cần thiết.

Đó là nhường đường cho xe có vận tốc cao hơn. Khi lưu thông trên cao tốc, xe ở làn bên trái có xu hướng chạy nhanh hơn các làn bên phải. Vì vậy một tài xế đang chạy ở làn ngoài cùng bên trái nhìn qua gương chiếu hậu thấy có xe đang chạy nhanh và có ý định vượt thì luôn tự giác chuyển sang làn bên phải để nhường cho xe sau. Đây là điều khác biệt đáng kể so với việc lưu thông ở Việt Nam, khi xe muốn vượt luôn tự tìm làn để vượt, lắm khi bị xe trước cản trở.

Đó là nhường đường cho xe ưu tiên. Các phương tiện giao thông như xe cứu thương, xe cứu hỏa hoặc xe cảnh sát khi có tín hiệu đèn và còi ưu tiên luôn được nhường đường. 

Người lái xe ở Đức thường nhanh chóng tấp vào lề hoặc tạo khoảng trống để các phương tiện này đi qua an toàn. 

Trong các trường hợp tắc đường, tài xế Đức được huấn luyện để tạo thành một "làn đường khẩn cấp" trên xa lộ, đảm bảo xe ưu tiên có thể di chuyển mà không bị cản trở.

Đó là ý thức nhường đường của người đi xe đạp. Người đi xe đạp ở Đức cũng thể hiện văn hóa nhường đường rất rõ ràng. Họ tuân thủ các làn đường dành riêng và thường nhường đường cho người đi bộ hoặc các phương tiện lớn hơn khi cần thiết. 

Ngược lại, các tài xế ô tô cũng rất cẩn trọng khi vượt qua xe đạp, giữ khoảng cách an toàn (thường là 1,5 mét) để đảm bảo an toàn.

Văn hóa nhường đường ở Đức không chỉ là vấn đề tuân thủ luật pháp, mà còn phản ánh ý thức cộng đồng và sự tôn trọng lẫn nhau. Trong trường hợp thật cần thiết, xe đi sau có thể nháy đèn để phát tín hiệu với xe đi trước. Chính vì vậy, trên đường gần như không bao giờ có tiếng còi xe thúc giục, giành đường hoặc cảnh cáo nhau. 

Trên nhiều tuyến cao tốc, người Đức có xu hướng không giới hạn tốc độ nhưng vẫn lưu thông rất an toàn thì bên cạnh số làn xe khá nhiều (3 - 5 làn), yếu tố kỷ luật trong lưu thông cũng là vấn đề đáng lưu ý. Hay trong giờ cao điểm, dù đông xe nhưng các tài xế vẫn lưu thông có trật tự cũng xuất phát từ văn hóa nhường nhịn đó.

Vì vậy, văn hóa nhường đường trước hết đảm bảo an toàn giao thông. Việc nhường đường đúng cách giúp giảm thiểu tai nạn, đặc biệt là tại các khu vực đông đúc hoặc giao lộ phức tạp. Đồng thời tạo môi trường giao thông thân thiện, bởi sự tôn trọng và nhường nhịn lẫn nhau tạo nên một bầu không khí giao thông tích cực, giảm căng thẳng cho người tham gia. 

Làm thế nào để học tập văn hóa nhường đường của Đức?

Để áp dụng văn hóa nhường đường của người Đức vào thực tế của giao thông Việt Nam, chúng ta cần quan tâm tìm hiểu luật giao thông, để hiểu rõ các quy định về nhường đường, đặc biệt là ưu tiên cho người đi bộ và xe ưu tiên. Như vậy công tác tuyên truyền cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và chú ý đến từng nhóm đối tượng cụ thể.

Bản thân từng người phải chủ động nâng cao ý thức cá nhân. Thay vì tham gia giao thông với cách "điền vào chỗ trống", mỗi người cần tập thói quen quan sát và tôn trọng những người tham gia giao thông khác, đặc biệt là người đi bộ và xe đạp. Bản thân không nhường thì sẽ khó yêu cầu người khác nhường cho mình!

Để hình thành văn hóa nhường đường, cần quan tâm giáo dục từ sớm. Cần đưa văn hóa nhường đường vào chương trình giáo dục giao thông cho học sinh và người mới học lái xe. Đương nhiên cần gắn văn hóa nhường đường với thói quen nhường nhịn nói chung trong đời sống, tránh các tranh cãi, giành giật trong sinh hoạt hằng ngày.

Bản thân từng người cũng cần quan tâm việc quan sát và thực hành một cách tích cực, không nên xem đó là việc không liên quan đến mình. 

Có thể nói, văn hóa nhường đường khi tham gia giao thông ở Đức là một biểu hiện về ý thức cộng đồng và sự tôn trọng lẫn nhau. Việc học tập và áp dụng văn hóa này không chỉ giúp cải thiện an toàn giao thông, mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh hơn, nhất là trong điều kiện hiện nay ở nước ta!

TP.HCM: Tính sớm chuyện 'nhường đường' cho xe buýt

TP.HCM ngày càng quá tải phương tiện cá nhân. Hạ tầng giao thông dù có phát triển đáng kể vẫn khó theo kịp. Kẹt xe cũng là một trong những điều bức xúc nhất đối với người đô thị, đường đi về mỗi ngày luôn mệt mỏi lo trễ giờ.