Họa sĩ Lê Lam - Ảnh: Website Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm

Họa sĩ Vũ Bạch Liên, con gái họa sĩ Lê Lam, cho biết ông qua đời vào lúc 9h05 sáng 28-3 tại nhà riêng do tuổi cao sức yếu.

Lễ viếng và truy điệu họa sĩ Lê Lam diễn ra từ 10h30 đến 11h30 tại nhà tang lễ Cầu Giấy (số 1 Trần Vỹ, Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội). Họa sĩ Lê Lam được an táng tại nghĩa trang quê nhà xã Hải Bối, huyện Đông Anh, Hà Nội.

Họa sĩ Lê Lam tên thật là Vũ Quốc Ái, sinh năm 1931 tại Đông Anh, Hà Nội. Ông tốt nghiệp Trường cao đẳng Mỹ thuật khóa Kháng chiến tại chiến khu Việt Bắc năm 1953, sau đó làm việc tại một số cơ quan báo chí.

Tác phẩm 'Dừng lại' nổi tiếng của họa sĩ Lê Lam

Thông tin từ Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm cho biết năm 1958, ông được Nhà nước cử đi học Trường đại học Mỹ thuật ở Matxcơva mang tên Surikov, sau đó chuyển sang Trường đại học Mỹ thuật quốc gia Kiev.

Năm 1964 ông về nước và được phân công công tác làm giảng viên, chủ nhiệm khoa đồ họa Trường Mỹ thuật công nghiệp.

Sinh thời ông từng kể ông có tên trong danh sách họa sĩ tiếp tục sang Liên Xô học tập vào năm 1966 nhưng đã xin ở lại, xung phong vào sáng tác tại chiến trường miền Nam.

Năm đó, ông cùng một số văn nghệ sĩ khác như nhạc sĩ Lưu Hữu Phước, nhạc sĩ Hoàng Hiệp, biên đạo múa Thái Ly... vào chiến trường miền Nam công tác.

Tác phẩm tranh sơn dầu 'Má Bến Tre' của họa sĩ Lê Lam vẽ năm 1985, thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng Bến Tre

Tại đây, năm 1967, ông đã tìm gặp nhân vật chị Tư Cào - người đã tay không ngăn xe địch ở Long An lúc bấy giờ - để vẽ ký họa.

Sau đó ông đưa vào bức tranh cổ động vẽ chị Tư Cào hiên ngang đứng trước xe tăng địch, dưới gầm trời xám loang lổ khói bom lẫn máy bay trực thăng nhiều như ruồi phủ trên cánh đồng lúa vàng. Trên xe, người lính Mỹ giương súng trước mặt chị Tư Cào.

Tranh đề "Dân tộc Việt Nam chưa bao giờ chịu khuất phục". Sau này tranh chính thức mang tên Dừng lại.

Bức tranh đầu tiên ấy sau đó bị quân địch thu giữ như chiến lợi phẩm. Khi họa sĩ Lê Lam về Trung ương Cục đã vẽ lại bức tranh gửi ra Bắc. Khi tranh được triển lãm, tác giả đã rất xúc động khi được biết Bác Hồ đã đứng rất lâu trước bức tranh rồi nói: "Cái này mạnh hơn sắt thép đấy. Các chú in ra cho toàn dân và thế giới xem".

Bức tranh cổ động 'Bảo vệ chính quyền nhân dân' của họa sĩ Lê Lam

Ngoài bức Dừng lại, họa sĩ Lê Lam còn có bức tranh cổ động Bảo vệ chính quyền nhân dân từng được in 18.000 bản, trưng bày tại Đại hội Đại biểu Quốc dân diễn ra ngày 8-6-1969.

Tác phẩm Từng giờ từng phút hướng về miền Bắc của họa sĩ Lê Lam từng giành giải nhì tại Triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1955.

Ông cũng giành nhiều giải thưởng hội họa trong nước và quốc tế khác như giải khuyến khích châu Á - Thái Bình Dương NoMa (năm 1955), huy chương đồng - triển lãm Đồ họa và minh họa sách quốc tế ở Tiệp Khắc (năm 1976), giải nhất - tranh cổ động Thập kỷ văn hóa UNESCO (1988 - 1998)...

Năm 2016, họa sĩ Lê Lam vinh dự được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho hai tác phẩm Bảo vệ chính quyền nhân dân và Má Bến Tre.

Giáo sư, họa sĩ Nguyễn Trung Tín qua đời

TTO - Họa sĩ Nguyễn Trung Tín, nguyên giáo sư Trường Quốc gia cao đẳng Mỹ thuật Sài Gòn trước 1975, vừa qua đời ngày 27-3-2022 tại quê nhà Tiền Giang, hưởng thọ 91 tuổi.