Theo các doanh nghiệp và chuyên gia, quy định này là hợp lý để loại bỏ các thiết bị được sản xuất theo công nghệ cũ, tốn nhiều điện.

Cửa hàng lo bán không hết thiết bị cũ

Danh mục thiết bị sử dụng năng lượng có hiệu suất thấp phải loại bỏ trong quyết định của Thủ tướng bao gồm nhóm thiết bị gia dụng gồm các sản phẩm bóng đèn huỳnh quang compact, quạt điện, máy giặt gia dụng, nồi cơm điện, tủ lạnh và tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa, máy thu hình (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2015 trở về trước) sẽ bị cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh kể từ ngày 15-7. 

Cùng với đó là nhóm thiết bị văn phòng và thương mại gồm: màn hình máy tính, máy photocopy, máy in và tủ giữ lạnh thương mại (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2014 trở về trước).

Riêng các sản phẩm gia dụng như: đèn LED, bếp hồng ngoại, bếp từ, tủ mát, tủ lạnh và tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa không khí không ống gió, máy thu hình (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2016 trở về sau) sẽ bị loại bỏ từ ngày 1-4-2025. 

Việc loại bỏ này cũng áp dụng với các sản phẩm văn phòng và thương mại gồm máy tính xách tay và máy tính để bàn theo tiêu chuẩn Việt Nam năm 2021.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, hầu hết các sản phẩm tiêu thụ điện chính hãng đang được bán tại các cửa hàng điện máy, bán lẻ công nghệ, điện tử đều "vượt" tiêu chuẩn về hiệu suất tiêu thụ năng lượng theo quy định nêu trên. Chỉ có ở các cửa hàng nhỏ vẫn còn bán những mặt hàng này.

Ông Hữu Nghị, chủ cửa hàng thiết bị điện tại quận Bình Thạnh (TP.HCM), tỏ ra bất ngờ trước thông tin cấm kinh doanh các mặt hàng nói trên dù trước đó cửa hàng cũng đã hạn chế nhập các thiết bị có hiệu suất thấp, không tiết kiệm điện. Hiện trong tiệm vẫn có một số hàng tồn, đặc biệt là bình siêu tốc, bếp điện cũ.

Ông Nghị cho rằng nếu 15-7 áp dụng thì gấp và nhiều cửa hàng sẽ không kịp bán ra các sản phẩm còn tồn. 

"Nếu Chính phủ cấm kinh doanh thì phải có quy định các đơn vị sản xuất có chính sách thu hồi, đổi mới cho các cửa hàng. Chúng tôi đã bỏ tiền ra nhập thiết bị mà giờ cấm bán thì thiệt thòi quá", ông Nghị nói.

Trong khi đó, một doanh nghiệp sản xuất các loại bếp điện, bếp từ và các thiết bị điện lại tỏ ra bất ngờ với quyết định này. 

Tổng giám đốc doanh nghiệp cho biết dù các sản phẩm mà doanh nghiệp này nhập khẩu, sản xuất đều đáp ứng các tiêu chuẩn hiện hành, song công ty vẫn đang tìm hiểu những thay đổi trong quyết định 14 sẽ tác động gì đến doanh nghiệp hay không.

Phần lớn thiết bị mới không ảnh hưởng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Hoàng Văn Dũng, giám đốc ngành hàng laptop, thuộc hệ thống FPT Shop, cho biết: "Với các sản phẩm mà FRT (chủ sở hữu FPT Shop) đang kinh doanh đều đạt chuẩn vì trước khi nhập vào thì các hãng đã phải làm qua bài kiểm tra năng lượng ở hải quan. Vì vậy việc này không ảnh hưởng gì đến tình hình kinh doanh máy tính của FPT Shop".

Đại diện Thế Giới Di Động cũng khẳng định: "Tất cả các nhà cung cấp cho Thế Giới Di Động đều sản xuất sản phẩm tiêu chuẩn cao hơn danh mục bị cấm nên không bị ảnh hưởng gì".

Giám đốc một hệ thống bán lẻ điện máy cho biết xu thế cạnh tranh rất quyết liệt hiện nay, cộng với thị hiếu của người tiêu dùng nên các sản phẩm bày bán tại các hệ thống bán lẻ có thương hiệu đều là hàng mới sản xuất. 

Những sản phẩm thuộc dạng phải loại bỏ như quy định chỉ có thể tìm thấy ở các cửa hàng đồ cũ hoặc tại các tỉnh lẻ, khu vực nông thôn.

"Quy định này áp dụng với doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh nên người dân không phải lo lắng nếu mua tại các cửa hàng bán lẻ chính hãng, có tem nhãn rõ ràng", vị đại diện chia sẻ.

Loại bỏ để tiết kiệm năng lượng

Ngày 27-5, ông Trần Quốc Toản - tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Điện Quang - cho biết từ năm 2013, doanh nghiệp này đã sản xuất các loại bóng đèn đáp ứng các tiêu chuẩn về hiệu suất cao và đã dán nhãn năng lượng nên không bị ảnh hưởng với quyết định mới này.

Ông Toản cho biết các thiết bị điện như bóng đèn, bếp điện, bếp từ, bình đun, máy lạnh… trước đây sử dụng công nghệ cũ, hiệu suất thấp, tiêu tốn năng lượng cao nên Chính phủ ra quy định phải đạt các tiêu chí, tiêu chuẩn về mặt hiệu suất. 

Với những sản phẩm đạt những tiêu chuẩn về hiệu suất cao thì sẽ được dán nhãn năng lượng, được lưu thông trên thị trường, ngược lại các thiết bị không được dán nhãn sẽ không được kinh doanh do tiêu tốn điện năng cao.

Theo ông Toản, tiêu chuẩn này đã được doanh nghiệp áp dụng cả chục năm. Vì vậy, quyết định này nhằm hướng đến các doanh nghiệp sản xuất không đúng theo tiêu chuẩn về năng lượng hoặc ngăn ngừa những nhà nhập khẩu nhập các thiết bị như đèn từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, không đạt yêu cầu, tiêu tốn nhiều điện. 

"Với những thiết bị không đạt tiêu chuẩn này sẽ tiêu tốn điện nhiều hơn, thay vì phải lắp 3 cái đã đủ độ sáng thì người dân phải lắp đến 4 cái mới sáng nên tốn điện hơn. 

Tương tự, với các thiết bị khác như máy lạnh thì nếu không đáp ứng tiêu chuẩn cũng sẽ tốn nhiều điện hơn để làm mát một diện tích nhất định. Vì vậy, cả người tiêu dùng lẫn nguồn điện quốc gia đều có lợi khi dùng điện tiết kiệm hơn", ông Toản nói.

Ông Toản cho hay quy định này được doanh nghiệp ủng hộ, tạo nên cuộc chơi công bằng hơn với các doanh nghiệp làm ăn chân chính khi sản xuất các thiết bị đạt chuẩn.

Giám đốc một doanh nghiệp cơ khí tại TP.HCM cho biết trước đây các doanh nghiệp thường nhập khẩu máy công nghệ cũ như máy photocopy đã qua sử dụng về tân trang lại. 

Tuy nhiên, đây đều là những máy có hiệu suất thấp, rất tốn điện, không đáp ứng các tiêu chuẩn ở các nước châu Âu nên bị loại bỏ. Vì vậy, vị này cho rằng các doanh nghiệp dùng các loại máy đạt tiêu chuẩn về năng lượng vừa giúp tiết kiệm điện cho doanh nghiệp lẫn cả nguồn điện quốc gia.

Loại máy điều hòa, máy giặt, tủ lạnh… nào bị cấm kinh doanh từ 15-7?

Đây là một số trong hàng loạt thiết bị sử dụng năng lượng sẽ bị cấm kinh doanh, nằm trong quyết định số 14/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành, có hiệu lực từ ngày 15-7.