Năm 79 CN, một người đàn ông (khoảng 20 tuổi) đã chết tại thị trấn Herculaneum trong vụ phun trào núi lửa Vesuvius và não của ông bị biến thành thủy tinh, trường hợp hiếm hoi duy nhất được ghi nhận cho đến nay.

Nằm cách thành phố La Mã Pompeii khoảng 17km dưới chân núi Vesuvius, thị trấn Herculaneum đã bị xóa sổ hoàn toàn sau vụ phun trào, nhiều cư dân của thị trấn đã bị chôn vùi trong lớp tro bụi núi lửa trong gần 2 thiên niên kỷ, theo trang IFLScience.

Nghiên cứu ban đầu vào năm 2020 của các nhà khoa học vẫn chưa thể kết luận cục thủy tinh màu đen kỳ lạ trong hộp sọ của người đàn ông này là não người. Đồng thời, nhiều năm qua, các nhà khoa học vẫn tranh luận về cách thức não của ông này bị thủy tinh hóa, bởi vì các dòng pyroclastic chôn vùi ông khi đó không đủ nóng cũng không đủ nguội đi nhanh chóng để quá trình thủy tinh hóa xảy ra.

Nghiên cứu mới về hài cốt của người đàn ông này cho thấy cục thủy tinh màu đen trong hộp sọ của ông từng là bộ não bị thủy tinh hóa, theo trang ScienceAlert.

"Đặc điểm vật lý và hóa học từ mẫu vật liệu trong hộp sọ bị chôn vùi trong vụ phun trào núi lửa Vesuvius cho thấy bằng chứng thuyết phục rằng đây là những gì còn lại của não người, bao gồm thủy tinh hữu cơ được hình thành ở nhiệt độ cao, một quá trình bảo quản chưa từng được ghi nhận trước đây trong bất kỳ mô nào của con người và động vật", nhóm nghiên cứu viết.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện một cách mà quá trình thủy tinh hóa có thể xảy ra. Điều quan trọng trong thủy tinh hóa vật liệu hữu cơ là cần đun nóng nhanh chóng và làm nguội nhanh chóng vật liệu này. Thông qua kỹ thuật phân tích nhiệt DSC, nhóm xác định não người đàn ông này phải được làm nóng nhanh chóng đến nhiệt độ ít nhất 510 độ C và được làm nguội nhanh không lâu sau đó.

Điều này có nghĩa là các dòng pyroclastic từ vụ phun trào - một hỗn hợp khí, tro và các vật liệu núi lửa có mật độ cao và di chuyển nhanh - không thể gây ra hiện tượng thủy tinh hóa này do chúng có nhiệt độ cực đại là 465 độ C và nguội chậm.

Theo nhà nghiên cứu núi lửa Guido Giordano, làm việc tại Đại học Roma Tre (Ý) và dẫn đầu nghiên cứu, có một loại dòng pyroclastic khác có thể khiến não bị thủy tinh hóa. Nhóm nghiên cứu lập luận rằng vụ phun trào chắc đã bắt đầu bằng một đám mây tro bụi siêu nóng lan ra từ miệng núi lửa Vesuvius và tan biến trong vòng vài phút.

Đám mây tro bụi này có thể vượt ngưỡng 510 độ C cần thiết và biến mất nhanh chóng đủ để thủy tinh hóa não của người đàn ông này. Lập luận này cũng phù hợp với một bài báo năm 2023 cho thấy nhiệt độ ban đầu ở Herculaneum là vào khoảng 500 - 555 độ C.

Nghiên cứu được công bố ngày 27-2 trên tạp chí Scientific Repotrs.

Núi lửa mạnh nhất Indonesia phun trào hơn 1.000 lần trong 19 ngày

Chỉ trong 19 ngày qua, núi lửa Ibu ở miền Đông Indonesia đã phun trào ít nhất 1.000 lần. Nhà chức trách đang nỗ lực sơ tán hàng nghìn dân làng sống gần đó.