Phóng to

Say mê tuồng từ khi còn là một thanh niên 17 tuổi, Hán Văn Thân đã có nhiều vai diễn thành công. Với anh, mỗi vai diễn là sự hóa thân tận cùng vào nhân vật với tất cả niềm đam mê của người nghệ sĩ tận tụy với nghề.

Năm 1972, một đoàn tuồng về làng Văn Lương, huyện Tam Nông (Phú Thọ) biểu diễn, Hán Văn Thân lúc đó là một thanh niên 17 tuổi đầu trần, chân đất trong đám trẻ làng ao ước được khoác lên mình tấm áo lấp lánh kim tuyến, được hát và múa trước tiếng vỗ tay hâm mộ của công chúng.

Niềm ao ước ấy thành sự thật khi học hết phổ thông cậu quyết tâm theo học khoa Tuồng bắc (khóa 1972 - 1976) tại Trường nghệ thuật Sân khấu Việt Nam (nay là Trường ÐH Sân khấu Ðiện ảnh).

Ra trường, được nhận vào làm việc tại đoàn Tuồng bắc Trung ương, lương thấp, cuộc sống chật vật, nhưng niềm đam mê nghệ thuật không làm nản chí chàng trai trẻ Hán Văn Thân. Ðược cố NSND Quang Tốn tận tình dìu dắt, NS Tiến Thọ và nhiều nghệ sĩ khác góp ý, anh từng bước khẳng định vị trí của mình trên con đường nghệ thuật.

Kể từ vai diễn đầu tiên, vai Ðinh Công Trứ trong Tiếng gọi non sông, nay "lưng vốn" của Hán Văn Thân đã ngót nghét 30 vai diễn, trong đó có những vai diễn đã góp phần quan trọng cho thành công của các vở diễn. Năm 1990 đánh dấu sự kiện quan trọng trong cuộc đời diễn xuất của anh với Huy chương vàng tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc cho vai Vua Trần trong vở Tiếng thét giữa hoàng cung .

Tiếp đó, năm 1992, anh giành thêm một Huy chương vàng trong Hội thi Tiếng hát hay sân khấu toàn quốc. Vai diễn vua Trần Nhân Tông trong vở Trần Hưng Ðạo tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1995 mang về cho anh Huy chương bạc.

Ðặc biệt, vai diễn anh tâm đắc, ghi dấu đậm nét trong nghiệp diễn là vai Tỷ Can trong vở Tỷ Can dâng gan. Ðây là một trong những vai diễn trung nghĩa mẫu mực trong tuồng cổ. Ðể giết Tỷ Can, bậc trung thần tài giỏi, Ðắc Kỷ (bị hồn yêu quái nhập vào để điều khiển vua Trụ làm nhũng nhiễu triều chính) đòi Trụ Vương phải lấy gan của Tỷ Can mới chữa được bệnh cho mình. Vì ân vua cao cả hơn trời bể, Tỷ Can đã hy sinh tính mạng, dâng gan mình cho vua Trụ. Ðây là vai diễn có tâm lý phức tạp, diễn tả cuộc đấu tranh giằng xé nội tâm nhân vật, đòi hỏi diễn viên phải thấu hiểu tâm trạng Tỷ Can để sử dụng trình thức tuồng phù hợp tính cách và chiều sâu tâm lý vai diễn.

Nhận vai, anh say sưa, miệt mài tập, có đêm thao thức không ngủ được lại trở dậy tập động tác cho đến khi thành thục mới thôi. Thành quả cho tinh thần làm việc nghiêm túc ấy là anh được tặng thưởng Huy chương vàng tại Liên hoan các trích đoạn tuồng, chèo hay toàn quốc năm 1993.

Hán Văn Thân còn đặc biệt ghi dấu ấn ở những vai chính diện như: vai lão tướng Trần Dĩnh trong vở tuồng dân gian hư cấu Chiếc bóng oan khiên; Lão Tạ trong Ngọn lửa Hồng Sơn... Vốn có thế mạnh về âm giọng tốt, láy rúc tinh xảo khiến anh thành công ở những vai diễn cần hát nhiều như vai: Vua Triệu Khuông Dẫn trong Nữ tướng Ðào Tam Xuân. Nhiều khi, người xem đến rạp rất đông để được nghe anh hát, nhất là làn điệu Cạo đầu trong vở Hồ Quý Ly .

Không chỉ thành công ở vai chính diện, anh còn được nhiều người xem nhớ tới ở những vai phản diện như: Tướng giặc tàn bạo Thoát Hoan trong An Tư công chúa, Quách Hòe gian xảo trong Bao công tra án Quách Hòe và gần đây khán giả căm thù tên mật thám nham hiểm Tức trong vở tuồng hiện đại Không còn con đường nào khác...

Mỗi vai diễn là sự hóa thân tận cùng vào nhân vật với tất cả niềm đam mê của người nghệ sĩ tận tụy với nghề. Với kinh nghiệm lâu năm trong nghề và khả năng diễn tốt, anh không đòi hỏi khi chọn bạn diễn cùng. Nếu bạn diễn thuần thục hơn anh sẽ cố gắng học tập, nếu bạn diễn yếu hơn anh lại động viên và khích lệ để họ tin tưởng diễn. Vì thế anh được nhiều bạn diễn yêu quý và học tập. Trong đó có NSƯT Minh Gái diễn rất ăn ý từng động tác cùng anh, đặc biệt vai hoàng hậu Gia Can trong vở Hồ Quý Ly nổi tiếng.

Có một người luôn sát cánh bên anh, chia sẻ cùng anh những vui buồn trong cuộc sống lẫn nghề diễn. Ðó là người vợ, NSƯT Hồng Khiêm, một nghệ sĩ thanh, sắc vẹn toàn. Khi hai người còn diễn ở hai đoàn khác nhau thì hai cậu con trai lúc theo bố, lúc theo mẹ rong ruổi trên từng chặng đường biểu diễn. Những ngày tháng vất vả, xa nhà, xa con càng đốt lên niềm đam mê được diễn của đôi vợ chồng nghệ sĩ. Không chỉ tập trên sân khấu, căn nhà nhỏ cũng thành sàn tập thường xuyên của hai người. Người này diễn cho người kia xem và cùng góp ý để diễn thuần thục và đẹp nhất.