Mandela - vĩnh biệt một tượng đàiTheo dõi loạt bài về "Người tù thế kỷ" Nelson MandelaTang lễ Mandela kéo dài 10 ngày

Phóng to

Đại sứ Kgomotso Ruth Magau - Ảnh: Nguyễn Khánh

* Với bà, đâu là tính cách nổi bật nhất của ông Mandela?

- Cựu tổng thống Mandela nổi tiếng là con người của hòa giải và tha thứ. Chúng tôi đã trải qua một thời kỳ phân biệt chủng tộc (apartheid) rất tồi tệ nhưng ông đã thúc giục chúng tôi đi tiếp lên phía trước để đưa đất nước trở thành một nơi không còn nạn phân biệt chủng tộc nữa.

* Ông đã từ bỏ quyền lực chính trị từ năm 1999. Từ đó đến nay, ông có ảnh hưởng như thế nào đến Nam Phi?

- Sau khi rời nhiệm sở, ông thậm chí còn làm việc nhiều hơn để cải thiện đời sống cho người dân Nam Phi, đặc biệt với chương trình phòng chống HIV/AIDS. Quỹ Trẻ em Nelson Mandela của ông cũng rất thành công và đã xây dựng được nhiều trường học ở những nơi chưa từng có trường lớp. Chỉ cách đây mới vài ngày cũng đã diễn ra một sự kiện gây quỹ lớn để xây dựng một bệnh viện mang tên ông.

* Theo bà, người Nam Phi sẽ làm gì để nối tiếp tấm gương Mandela?

- Ảnh hưởng của ông ở Nam Phi chính là việc tạo ra một xã hội đa dạng, nơi mọi người sinh sống hòa hợp, kể cả người da đen và da trắng. Thế giới ngưỡng mộ vì ông đã thúc đẩy hòa hợp. Ông nói rằng việc nhìn mãi vào quá khứ sẽ không giúp ích gì. Trong suốt thời ông cầm quyền, ông luôn đặt việc hòa giải dân tộc lên thành ưu tiên hàng đầu. Nhiều quốc gia ở châu Phi và trên thế giới đã học tập công thức “Sự thật và hòa giải” của ông cho đất nước mình.

Người Nam Phi biết Nelson Mandela quan trọng như thế nào với cuộc sống thường nhật của họ. Chúng tôi sẽ tưởng niệm cuộc đời của ông theo một cách đặc biệt: chúng tôi sẽ làm những gì mà ông mong chờ ở chúng tôi, nhất là ở thanh niên.

Với giới trẻ, ông dạy họ phải trân trọng đất nước mình cũng như các nước khác, dạy họ không được để Nam Phi lặp lại những trải nghiệm của thời kỳ apartheid. Ông giúp họ hiểu rằng không thể vì người da trắng từng thống trị người da đen mà coi bây giờ là thời của người da đen đa số. Ông không muốn thanh niên Nam Phi lặp lại những sai lầm đó.

HƯƠNG GIANG thực hiện

Thế giới tụng ca Nelson Mandela

Tối 5-12 (giờ địa phương), Chính phủ Nam Phi đã công bố cử hành quốc tang đối với cựu tổng thống Nelson Mandela, người vừa qua đời ở tuổi 95. Trong tuyên bố cho biết ông Mandela đã qua đời khoảng 20g50 giờ địa phương, Tổng thống Jacob Zuma khẳng định: “Đất nước mất người con vĩ đại nhất.

Người dân Nam Phi đau buồn trước nhà của ông Mandela ở Johannesburg ngày 6-12 - Ảnh: Reuters

Nhân dân mất một người cha. Dù chúng ta biết ngày này sẽ đến, không gì làm giảm cảm giác mất mát to lớn này... Tang lễ Nelson Mandela yêu quý của chúng ta sẽ được cử hành theo nghi lễ quốc tang”. Ông Zuma tuyên bố cả nước Nam Phi sẽ treo cờ rủ từ ngày 6-12 cho tới khi “chúng ta tiễn biệt lần cuối” ông Mandela.

Trong khi đó thế giới khóc thương, truyền thông dành những lời ngợi ca đẹp đẽ nhất, còn các nhà lãnh đạo đều bày tỏ thương tiếc trước sự ra đi của Nelson Mandela, lãnh tụ vĩ đại của Nam Phi trong phong trào chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Các đại sứ ở Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đang họp thì nhận được tin Mandela từ trần. Họ dừng cuộc họp và dành một phút mặc niệm ngay tại phòng họp.

* “Nelson Mandela là người khổng lồ của công lý, một niềm cảm hứng nhân bản thật sự. Nelson Mandela cho chúng ta thấy có thể làm được điều gì trên thế giới này khi chúng ta có niềm tin, mơ ước và hành động cùng nhau vì công lý và nhân bản”.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon

* “Tôi là một trong hàng triệu người được truyền cảm hứng từ cuộc đời Nelson Mandela. Ông nói hoạt động chính trị đầu tiên của ông chính là chống lại chủ nghĩa apartheid. Ngày ông rời tù cho tôi cảm giác là con người có thể làm gì nếu họ được dẫn dắt bởi hi vọng chứ không phải sợ hãi”.

Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu từ Nhà Trắng

* “Cả kỷ nguyên lịch sử hiện đại châu Phi được kết nối bởi cái tên Nelson Mandela, một trong những chính trị gia vĩ đại nhất của thời hiện đại, một người không bao giờ phản bội niềm tin của mình” .

Tổng thống Nga Vladimir Putin

* “Ngọn đèn lớn đã rời khỏi thế giới. Nelson Mandela là người hùng của thế hệ chúng ta”.

Thủ tướng Anh David Cameron viết trên Twitter

* “Ông trở thành biểu tượng hiếm hoi của lịch sử châu Phi, tổng thống một nhiệm kỳ, người từ chối ra tái tranh cử. Giống như George Washington, ông hiểu rằng mọi việc ông làm sẽ trở thành hình mẫu để người khác đi theo. Ông có thể trở thành tổng thống cả đời nhưng hiểu rằng để có nền dân chủ, ông không thể làm như vậy”.

Richard Stengel, cựu tổng thư ký tòa soạn tạp chí Time

T.TUẤN