Phóng to

Bà Kaing Sery Peou - Ảnh: Q.H.

Chỉ qua, chỉ lại

Thư của bạn đọc Quang Huấn: “Cô ấy đã đuối lắm rồi” Là một độc giả của Tuổi Trẻ từ năm 1978 đến nay, mình cũng thường đọc thấy trên báo bài viết về những chuyện chạy lòng vòng nên những năm đầu mình chỉ khuyên cô Peou ngồi chờ vì việc này có liên quan nhiều cơ quan. Sau đó mình khuyên cô ấy hãy làm theo chỉ dẫn của cơ quan, vì thế nào người ta cũng thông cảm cho người khuyết tật mà giúp đỡ. Nhưng đến lúc này mình không còn biết phải khuyên sao nữa. Vì hai vợ chồng mình đều khuyết tật nên mình thấu hiểu khi mở ra một vòng chạy mới là cả một hành trình! Người khuyết tật dễ bệnh lắm, nếu phải vào bệnh viện mà không có giấy tờ tùy thân thì đưa giấy gì đây? Xin Tuổi Trẻ hãy giúp “tuổi già” này một lời hướng dẫn nhé! Mình rất tin tưởng trong thành phố rộng lớn này vẫn còn có những trái tim tuổi trẻ đang còn đập để giúp cô Peou trên đường chạy này. Vì cô ấy đã đuối lắm rồi.

Tôi bị liệt bẩm sinh hai chân từ lúc mới lọt lòng mẹ. Ngày 16-2-1975 tôi được Hội Terre Des Hommes đưa sang VN để trị bệnh. Khi sang VN, tôi chỉ là cô bé 12 tuổi nên tôi chẳng nhớ cha mẹ tên gì, sống ở đâu. Từ đó tôi sống trong trại mồ côi 38 Tú Xương và Trung tâm Phục hồi chức năng trẻ bại liệt 1A Lý Thường Kiệt. Hằng ngày tôi phải dùng xe lăn để đi bán card điện thoại nuôi sống bản thân và một con trai đang học lớp 9. Chồng tôi đã ra đi với người phụ nữ khác. Nhưng cái khổ sở nhất của tôi không phải ở việc mưu sinh hằng ngày vì đã có sự đùm bọc của bạn bè người Việt xung quanh, mà là chuyện tôi không có một mảnh giấy tờ tùy thân.

Ngày 10-6-2004, Sở Tư pháp TP.HCM đã nhận đơn xin nhập quốc tịch VN của tôi. Tôi được yêu cầu đóng 2 triệu đồng lệ phí và được giao biên nhận ghi: “Khi có kết quả sẽ thông báo”. Ngày 21-4-2005, tôi nhận một biên nhận hồ sơ của Lãnh sự quán Campuchia không ghi họ tên người ký và không đóng dấu.

Suốt năm năm, từ 2005-2010, mỗi khi có điều kiện tôi thường đến Sở Tư pháp để hỏi việc nhập tịch đến đâu thì được bảo hãy về chờ khi có kết quả sẽ thông báo. Đến năm 2011 tôi được sở chỉ qua Lãnh sự quán Campuchia. Tại lãnh sự quán, người ta không cho tôi vào vì không có giấy tờ tùy thân. Những ngày gặp may thì được một bảo vệ tốt bụng mời nhân viên lãnh sự quán ra ngoài cổng trả lời là “để xem lại”. Nhưng cuối cùng bên lãnh sự quán cũng thông báo họ không còn giải quyết vấn đề này nữa, hãy về Sở Tư pháp giải quyết.

Lúc này, tôi đọc báo Tuổi Trẻ thấy một ông tuyên bố sẽ giải quyết cho nhập quốc tịch đại trà cho những người Campuchia từ tuyến phường đưa lên. Tôi đến phường hỏi thì được bảo khi nào triển khai sẽ giải quyết trường hợp của tôi.

“Không hiểu tại sao”

Đến tháng 5-2012, lâu quá không thấy phường nói gì nên tôi có hỏi qua website của UBND quận Tân Bình thì được hướng dẫn đến UBND phường 7 để lập hồ sơ xin nhập quốc tịch VN, theo diện những người không có giấy tờ về nhân thân nhưng đã cư trú ổn định từ 20 năm trên địa bàn TP.HCM. Nhưng khi tôi đến UBND phường 7, quận Tân Bình thì nơi đây nghiên cứu hồ sơ và hội ý với UBND quận Tân Bình rồi hướng dẫn tôi đến Sở Tư pháp để xin nhập quốc tịch! Lúc này sở lại chỉ qua lãnh sự quán. Lãnh sự quán bảo trở về sở xin đơn thôi quốc tịch. Khi trở về sở, tôi được sở chỉ qua lãnh sự quán xem hồ sơ đến đâu. Sau đó lãnh sự quán cho biết đã đưa hồ sơ qua Sở Tư pháp. Tôi đến sở lại được thông báo hồ sơ của tôi đã bị hủy vì lâu quá! Nếu muốn làm phải về lại UBND quận Tân Bình xin làm theo diện 20 năm lưu trú ổn định và phải làm gấp vì chương trình này sẽ kết thúc trong vòng hai tháng tới.

Ngày 12-10-2012 khi tôi đến UBND quận Tân Bình thì được bảo tôi không thuộc diện này vì tôi có quốc tịch Campuchia, do tôi có giấy chứng nhận của Hội Terre Des Hommes đã mang tôi từ Campuchia qua VN. UBND quận Tân Bình lại khuyên tôi nên đến cơ quan thương binh - xã hội nhờ giúp đỡ.

Tôi không hiểu tại sao phải đến Lãnh sự quán Campuchia xin xóa quốc tịch khi tôi chẳng có giấy gì chứng minh là người Campuchia? Tôi không có giấy khai sinh, không CMND, không visa. Nếu tôi là một trẻ lạc từ Thái Lan hay Malaysia qua Campuchia thì sao? Nếu tôi cầm giấy này xin qua trở lại Campuchia có được không?

Tôi không hiểu tại sao không xem tôi như người đã sống ổn định hơn 20 năm ở TP.HCM. Khi tôi chẳng biết tí gì về đất nước Campuchia, chỉ biết nhận được sự bảo bọc của bà con lối xóm người VN. Tôi đã từng kết hôn với một người Việt có giấy chứng nhận của trung tâm trẻ bại liệt.

Tôi không hiểu tại sao Sở Tư pháp thu của tôi 2 triệu đồng mà chỉ làm có vậy! Trong khi nếu tôi thu tiền của khách dù chỉ 20.000 đồng mà không đưa card điện thoại, tôi cũng không yên với họ.

Xin báo Tuổi Trẻ hãy hướng dẫn tôi làm cách nào để nhập quốc tịch dễ dàng hơn. Vì tôi phải lăn xe từ nơi này đến nơi khác rất khổ sở hoặc phải nhờ những người quen đi lòng vòng như trên.

Bà Lê Thị Bình Minh (phó giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM): Bà Peou có thể liên hệ UBND phường 7, quận Tân Bình Tại thời điểm năm 2004, khi bà Kaing Sery Peou nộp hồ sơ, việc nhập quốc tịch VN được thực hiện theo quy định của Luật quốc tịch VN ngày 20-5-1998. Khi tiếp nhận hồ sơ của bà Kaing Sery Peou, Sở Tư pháp đã thẩm định và trình hồ sơ cho UBND TP.HCM gửi Bộ Tư pháp. Theo hồ sơ lưu trữ thì trường hợp của bà đã được Bộ Tư pháp kiểm tra và đã có văn bản yêu cầu bà Kaing Sery Peou làm thủ tục xin thôi quốc tịch nước ngoài trước khi nhập quốc tịch VN theo quy định của Luật quốc tịch 1998. Sở Tư pháp cũng đã có hướng dẫn bà Kaing Sery Peou làm thủ tục xin thôi quốc tịch nước ngoài nhưng bà không hoàn tất được thủ tục này nên hồ sơ nhập quốc tịch của bà chưa thể giải quyết. Về lệ phí nhập quốc tịch, trường hợp của bà Kaing Sery Peou không thuộc những trường hợp mà pháp luật quy định được hoàn trả lệ phí. Sở Tư pháp và các cơ quan có thẩm quyền đã làm đủ trách nhiệm, thực hiện các công việc trong thủ tục giải quyết hồ sơ. Tại điều 22 Luật quốc tịch ban hành mới đây có quy định việc nhập quốc tịch cho những người không có quốc tịch, không có đầy đủ giấy tờ tùy thân, đã cư trú ổn định trên 20 năm tại VN. Năm 2011, TP.HCM có kế hoạch triển khai thực hiện điều luật này. Những trường hợp đủ điều kiện nhập quốc tịch VN theo điều 22 sẽ được miễn phí hồ sơ và lệ phí đăng ký nhập quốc tịch. Theo kế hoạch của UBND TP.HCM, chương trình triển khai đồng loạt việc nhập quốc tịch cho những người không quốc tịch sinh sống tại TP.HCM trên 20 năm sẽ kết thúc ngày 31-12-2012. Trường hợp của bà Kaing Sery Peou cũng có thể liên hệ với UBND phường 7, quận Tân Bình để đăng ký hồ sơ theo diện điều 22 Luật quốc tịch.