Nhà thơ Hoàng Cầm nhận Giải thưởng Nhà nước năm 2007 trong sự xúc động của nhiều người - Ảnh tư liệu Tuổi Trẻ

Theo quy định, các tác phẩm, cụm tác phẩm được đề nghị xét tặng giải thưởng phải được ít nhất 90% số phiếu đồng ý của tổng số thành viên Hội đồng cấp nhà nước.

Đề nghị bỏ phiếu lần 2

Xung quanh việc xét duyệt giải thưởng này, đoàn chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật VN cũng đã gửi công văn kiến nghị lên bộ trưởng Bộ VH-TT&DL - chủ tịch Hội đồng cấp nhà nước.

“Đây là năm đầu tiên thực hiện nghị định mới, việc đưa điều kiện trúng giải từ 75% của các năm trước lên 90% trong đợt xét giải lần này là quá cao, chưa có bước chuẩn bị, do đó đông đảo văn nghệ sĩ cho rằng việc xét giải thưởng chưa thật công bằng, gây bức xúc trong dư luận và chưa thực sự thể hiện sự quý trọng và tình cảm cao quý mà Đảng, Nhà nước và nhân dân dành cho các văn nghệ sĩ có bề dày cống hiến.

Vì vậy, đoàn chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật VN khẩn thiết đề nghị đồng chí bộ trưởng cho Hội đồng cấp nhà nước họp thêm một phiên nữa để xem xét toàn diện và tiến hành bỏ phiếu lần hai” - ông Hữu Thỉnh, phó chủ tịch Hội đồng cấp nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2016, đọc lại nội dung công văn.

Theo nhà thơ Hữu Thỉnh, ngày 15-7 đoàn chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật VN đã tiến hành phiên họp toàn thể để nghe báo cáo nhanh về kết quả xét giải ở Hội đồng cấp nhà nước. Hội nghị nhất trí hoan nghênh, chúc mừng kết quả xét giải và cho rằng các văn nghệ sĩ đã trúng giải lần này đều xứng đáng.

“Tuy vậy, hội nghị thấy rất làm tiếc và tỏ ra bức xúc vì giải thưởng còn bỏ sót nhiều tác phẩm có giá trị cao. Nhiều tên tuổi văn nghệ sĩ tiêu biểu chưa được tôn vinh xứng đáng” - một nội dung trong công văn được ông Hữu Thỉnh đọc cho Tuổi Trẻ.

Ở một góc nhìn khác, nhà văn Khuất Quang Thụy nói rằng chỉ với 4/28 thành viên là nhà văn, nhà thơ trong Hội đồng cấp nhà nước thì “tiếng nói của nhà văn bé lắm!”.

Nhà văn Bảo Ninh với tác phẩm Nỗi buồn chiến tranh trượt Giải thưởng Nhà nước

Bỏ phiếu đúng quy trình nhưng chất lượng khó đảm bảo

Kể về những trường hợp đáng tiếc trượt Giải thưởng Nhà nước khi không đạt đủ số phiếu ủng hộ, nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành đề nghị ngay những đợt xét tặng giải thưởng lần sau phải xem xét lại việc chấm giải thưởng văn học nghệ thuật.

“Cần phải có thời gian dài cho những người trong Hội đồng cấp nhà nước đọc, nghiên cứu, thảo luận về những tác phẩm đó rồi mới bỏ phiếu. Hội đồng cần nhiều thời gian hơn, phải đọc tác phẩm, phải trình bày quan điểm của thành viên trước hội đồng để các thành viên hội đồng phản bác, đánh giá, tranh luận.

Khi đã tranh luận đến cùng mà vẫn không đi đến thống nhất được thì khi đó lá phiếu sẽ quyết định. Đằng này các tác phẩm chỉ được giới thiệu qua, bỏ phiếu thì “đúng quy trình” nhưng tôi cho rằng chất lượng của “quy trình” đó thì hơi khó bảo đảm” - ông Chu Chí Thành phân tích.

Nhà văn Khuất Quang Thụy cũng đề nghị ở Hội đồng cấp nhà nước cần có sự thay đổi: với những chuyên ngành chuyên sâu như múa, âm nhạc đỉnh cao... thì nên để các chuyên gia làm sẽ tốt hơn. Vì nhiều thành viên trong hội đồng chưa chắc đã hiểu được những lĩnh vực chuyên ngành khác và nếu họ bỏ phiếu cảm tính thì rất thiệt thòi cho các tác giả.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phùng Huy Cẩn - vụ trưởng Vụ Thi đua khen thưởng (Bộ VH-TT&DL), ủy viên Hội đồng cấp nhà nước - lý giải rằng:

“Tất cả những thành viên Hội đồng cấp nhà nước đều có kiến thức nền trong lĩnh vực văn học nghệ thuật. Cuộc đời không ai đọc hết được tất cả. Không phải những tác phẩm trong hồ sơ này tôi đều đọc được hết. Đó là điều bình thường.

Quan trọng là phải có phương pháp, biết đứng trên lưng người khổng lồ. Có bao nhiêu các anh các chị làm phê bình văn học nghệ thuật thì mình phải tận dụng cái đó”.