Nhiều chuyên gia lo ngại giá xăng dầu tăng mạnh sẽ tác động tiêu cực đến giá cả nhiều loại hàng hóa khác Ảnh: QUANG ĐỊNH

Theo các chuyên gia, xăng dầu là đầu vào của hầu hết các ngành, lĩnh vực sản xuất và đời sống của người dân.

Do đó, việc giá xăng dầu tăng mạnh chắc chắn sẽ hình thành mặt bằng giá mới, không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mà còn gây khó khăn cho mục tiêu kiềm chế lạm phát 4% trong năm nay.

Giá nhiều mặt hàng khác sẽ "ăn theo"

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, cho rằng khi giá xăng dầu tăng, đồng nghĩa với chi phí sản xuất tăng và kéo theo giá cả các mặt hàng từ lương thực, thực phẩm, vật liệu xây dựng... sẽ tăng theo, ảnh hưởng đến chi tiêu của người dân.

Chẳng hạn với ngành vận tải, chi phí xăng dầu chiếm 40% giá cước vận tải, nên giá xăng dầu tăng chắc chắn cước vận tải không thể đứng im.

"Hầu hết mặt hàng, dịch vụ đều phải chịu chi phí vận chuyển trực tiếp hoặc gián tiếp, nên giá cước tăng sẽ đẩy giá thành sản phẩm tăng và người tiêu dùng lãnh đủ" - ông Long nói, đồng thời cho rằng giá xăng dầu tăng cao sẽ khiến mục tiêu kiểm soát lạm phát cả năm 4% gặp nhiều khó khăn.

Một chuyên gia khác cho rằng lạm phát trong những năm qua ở mức thấp chủ yếu do giá xăng dầu dưới 60 USD/thùng.

Thế nhưng, giá xăng thành phẩm thế giới hiện đã lên mức 77 USD/thùng và dầu diesel là 81 USD/thùng, trong khi giá xăng dầu VN phụ thuộc vào giá thế giới với 70% lượng xăng dầu tiêu thụ trong nước được nhập khẩu. Do đó, dù muốn hay không, giá xăng dầu VN cũng phải được điều chỉnh tăng theo giá thế giới.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để kiềm chế mức tăng giá xăng dầu từ nay đến cuối năm và kiểm soát lạm phát, liên bộ Tài chính - Công thương phải chú ý đến việc sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Ngoài ra, nên giảm thuế ethanol để kéo giá bán xăng E5 giảm xuống nhằm khuyến khích người dân sử dụng nhiều hơn thay vì tập trung vào tiêu dùng xăng RON 95. Chẳng hạn, mức thuế nhập khẩu ethanol 17% vẫn khá cao, có thể xuống 15% hoặc thấp hơn.

Giá xăng dầu từ tháng 4 năm 2017 đến nay có 11 lần tăng, 4 lần giảm, 3 lần giữ nguyên - Đồ họa: TẤN ĐẠT

Đừng "đổ thêm dầu vào lửa"!

Để kiểm soát lạm phát, tránh để giá xăng dầu tác động tiêu cực đến mặt bằng giá cả, ông Long khuyến nghị Bộ Tài chính nên xem lại việc đề xuất tăng tiếp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu.

Mức tăng kịch trần đối với xăng từ 3.000 đồng lên 4.000 đồng/lít và dầu diesel từ 2.000 đồng lên 3.000 đồng/lít trong lúc này là không nên, khi giá xăng dầu đang cõng quá nhiều loại thuế phí.

Ông Nguyễn Văn Tiu, chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc Tổng công ty xăng dầu Tự Lực 1 (Hà Nội), cũng cho rằng Bộ Tài chính nên rút lại đề nghị tăng thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu, bởi nhiều tổ chức quốc tế dự báo giá xăng dầu thế giới từ nay đến cuối năm sẽ tăng cao.

Do đó, nếu không giảm được thuế, cũng không nên tăng thêm thuế nữa để kiềm chế giá xăng dầu cũng như giá cả các mặt hàng khác.

"Nếu xăng dầu phải "cõng" thêm 1.000 đồng/lít tiền thuế nữa, giá sẽ leo lên rất cao và sẽ tạo hiệu ứng đômino khiến giá cả các mặt hàng khác đồng loạt tăng theo" - ông Tiu bày tỏ lo ngại.

Một số chuyên gia cũng cho rằng việc tiếp tục tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu trong năm nay chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa. Bởi từ ngày 1-7, lương cơ bản sẽ tăng cộng với việc tăng viện phí, học phí theo lộ trình, chắc chắn lạm phát sẽ tăng rất cao.

"Mục tiêu lạm phát năm nay được Quốc hội thông qua là 4%, trong khi quý 1-2018 đã tăng 2,82% rồi. Nếu không có giải pháp quyết liệt sẽ khó giữ được lạm phát như mục tiêu đề ra" - một chuyên gia cảnh báo.