Euro 2024 không còn đội lót đường

HUY ĐĂNG

Euro 2024 phản ánh một giá trị mà UEFA đã theo đuổi nhiều năm qua: phát triển những nền bóng đá trung bình ở châu Âu, khiến trình độ các đội bóng tham dự những giải đấu châu lục xích lại gần nhau.

Trước thềm Euro 2024, Gruzia (Georgia), Slovakia, Slovenia, Albania và Romania bị đánh giá là 5 đội bóng kém nhất giải.

Những màn trình diễn tưng bừng

Có rất nhiều căn cứ để đưa ra nhận định này, từ giá trị đội hình cho đến phong độ trong quá khứ. Gruzia lần đầu dự Euro, Slovenia dự giải lần thứ 2 - và cách lần đầu tiên đến 24 năm. Romania - quyền lực một thời của bóng đá châu Âu - cũng sa sút nhiều trong 10 năm trở lại đây. Năm 2016, họ rời Euro với 1 điểm sau 3 trận vòng bảng.

Nhưng sau lượt trận đầu tiên, Romania là đội tạo bất ngờ lớn nhất khi đánh bại Ukraine - được xếp vào nhóm khá mạnh ở Euro 2024 - với tỉ số 3-0. Cả Slovakia, Slovenia và Albania đều có điểm. Gruzia tuy thua Thổ Nhĩ Kỳ nhưng đã mang đến trận đấu được đánh giá là hấp dẫn nhất vòng đấu đầu tiên.

Đừng ngạc nhiên nếu vào đêm nay, Gruzia sẽ giành được 1 điểm, hay thậm chí là đánh bại CH Czech. So về truyền thống bóng đá, Gruzia có thể không bằng được đối thủ. Nhưng nếu nói về những ngôi sao, Czech lại là đội thua sút vào lúc này. Đi cùng đó là tinh thần chiến đấu rực lửa của Gruzia trong lần đầu tiên dự Euro.

Thành quả từ cải cách liên tục của UEFA

Có nhiều lý do đứng sau sự trỗi dậy mạnh mẽ của các nền bóng đá trung bình tại Euro 2024. Đầu tiên là thể thức thi đấu được thay đổi từ năm 2016 và nhanh chóng phát huy hiệu quả.

Khi Euro có quy mô 16 đội, vòng đấu loại trực tiếp bắt đầu từ tứ kết và chỉ có 8 đội giành được vé vượt qua vòng bảng (tỉ lệ đi tiếp là 50%). Nhưng khi tăng lên 24 đội, giải có thêm vòng 16 đội, và tỉ lệ đi tiếp là 67%.

Kể cả khi đã thua 2 trận đầu tiên, một đội bóng trung bình vẫn mơ vượt qua vòng bảng. Và khi mục tiêu trở nên rõ ràng, họ chơi bóng thoải mái hơn cũng như quyết tâm hơn. Romania, Gruzia hay Slovenia không chỉ chơi hay mà thậm chí còn chơi đẹp. Họ mạnh dạn tấn công trực diện các đối thủ mạnh.

Slovenia đã tung đến 22 pha dứt điểm trong 2 trận gặp Đan Mạch và Serbia. Nếu may mắn hơn, họ đã có 4 điểm và cầm chắc vé đi tiếp.

Bàn thắng vào những giây cuối cùng của Luka Jovic (Serbia) khiến Slovenia mới có được 2 điểm. Nhưng với những gì đang diễn ra, tại sao Slovenia phải ngán Anh ở lượt đấu cuối cùng?

Đội tuyển quốc gia được ví như phần ngọn của một nền bóng đá. Và thể thức Euro thay đổi chỉ tạo nên chất xúc tác cuối cùng. Xa hơn nữa, các nền bóng đá ở châu Âu những năm gần đây ngày càng xích lại gần nhau nhờ vào hàng loạt cải cách của UEFA ở thể thức của Champions League, Europa League và cả Conference League - giải đấu mới ra đời vài năm trước.

Trong khoảng 10 năm qua, người hâm mộ châu Âu đôi lúc phàn nàn về việc ngày càng có nhiều CLB tên tuổi xa lạ được tham dự giai đoạn vòng bảng Champions League.

Đó là kết quả của việc UEFA tạo ra nhiều thay đổi trong thể thức đá play-off. Các đại diện của những nền bóng đá mạnh giành vé vào thẳng vòng bảng, tạo điều kiện cho vòng play-off trở thành cuộc so tài giữa những nền bóng đá trung bình - khá.

Dự đoán tỉ số Euro 2024: Georgia đấu với CH Czech, có hơn 2 bàn ĐỌC NGAY

Nó làm tăng cơ hội cho các CLB đến từ Romania, Slovakia, Slovenia… Ví dụ CLB Maribor của Slovenia giành vé dự vòng bảng Champions League lần đầu tiên vào năm 2014. Đó là cột mốc quan trọng với sự phát triển của nền bóng đá Slovenia.

Sự ra đời của Conference League (cấp CLB) hay UEFA Nations League (cấp tuyển quốc gia) có thể khiến những nền bóng đá lớn thấy phiền. Nhưng những nền bóng đá nhỏ có thêm cơ hội cọ xát. Và trên hết là vấn đề tài chính.

Qarabag, một đội bóng đa số dừng bước ở vòng play-off Champions League của Azerbaijan, đã nhận được khoản tiền 11 triệu euro cho mùa giải năm nay. Họ xếp hạng thứ 50 về khoản tiền được UEFA phân chia ở đấu trường châu lục. 10 năm trước, đó là một con số không tưởng với CLB nhỏ bé này.

Euro đang khởi đầu khá hấp dẫn, không phải nhờ vào những dàn sao đắt giá của Anh, Pháp hay Bồ Đào Nha, mà từ những bước chạy mạnh mẽ của các đội bóng bị xem là "lót đường".

"Chung kết" sớm của bảng F

23h ngày 22-6 (giờ VN) sẽ diễn ra trận Thổ Nhĩ Kỳ - Bồ Đào Nha. Đây được xem là trận "chung kết sớm" của bảng F, khi cả hai đội đều có sức mạnh vượt trội và giành trọn 3 điểm ở lượt đầu tiên.

Nếu Thổ Nhĩ Kỳ chơi khá tốt, Bồ Đào Nha lại tồn tại nhiều nỗi lo. Dàn sao đá chính của họ là Ronaldo, Bernardo Silva, Leao, Bruno Fernandes đều chơi không tốt trong trận thắng nhọc nhằn CH Czech. Nhiều khả năng HLV Roberto Martinez sẽ giữ nguyên đội hình đá chính ở trận này, nhưng các học trò của ông cần thể hiện khác hơn.