Phóng to

Nguyên mẫu của bức tranh “Em Thuý” và chuyên gia phục chế Caroline Fry (trái) - Ảnh: U.Ly

TTO - Tối 28-6, tại lễ giao nhận bức tranh “Em Thuý” - tác phẩm nổi tiếng của hoạ sỹ Trần Văn Cẩn vừa được phục chế thành công, dù đã quen với “Thuý” từ hàng chục năm nay, nhưng dường như người ta vẫn hồi hộp chờ đợi giây phút tấm vải phủ bức tranh được mở ra.

Dự án bảo quản phục chế bức tranh do Bảo tàng Mỹ thuật VN tiến hành cách đây hơn gần ba tháng dưới sự tài trợ của tổ chức Asialink thông qua sự giới thiệu của Hội đồng Anh.

Người gắn bó nhất với “Thuý” trong thời gian này chính là chị Caroline Fry, một chuyên gia đến từ Trung tâm phục chế vật phẩm văn hoá trường đại học tổng hợp Melbourne, Australia.

Caroline đã làm công việc này với tất cả trái tim mình, chị nói: “Quay trở lại năm 1943, khi hoạ sỹ Trần Văn Cẩn ngồi xuống với cô cháu gái của mình tại căn phòng trên phố Hàng Cót để vẽ chân dung cho cháu. Sự hiểu biết, quan tâm và cảm thông với người cháu gái đã được thể hiện tinh tế qua gương mặt của cô. Gương mặt đáng yêu hiện thân của tuổi trẻ. lặng lẽ nhìn chúng ta như muốn thăm hỏi và tin tưởng…”.

Trải qua 60 năm, “Em Thúy” không còn đẹp như trước nữa, và đây là đánh giá của Caroline về hiện trạng tranh: “Mặt tranh bẩn do bụi, muội thuốc lá, phân côn trùng, toan không bền chắc, rất dễ rách, sợi vải bị hư hỏng nhiều. Toan chùng, lớp sơn tranh nứt nhiều, có nhiều lớp bong sơn do điều kiện môi trường nóng ẩm làm biến đổi lớp toan, phá vỡ tính liên kết của mặt sơn”.

VNN dẫn lời ông Trương Quốc Bình, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật VN: theo đánh giá sơ bộ thì tính đến cuối tháng 3-2004, trong tổng số tranh đang lưu giữ tại bảo tàng có 54 bức trong tình trạng bị hư hại. Trong đó, 19 bức sơn dầu, 28 lụa và giấy, 7 sơn mài. Những bức này mặt bị bong rộp, màu tróc do tác dụng kết dính giữa toan và sơn không ăn hoặc bị hỏng mặt giấy. Việc tu sửa bức tranh “Em Thuý” sẽ tạo cơ sở cho việc đẩy mạnh tu sửa các tác phẩm nghệ thuật mà Bảo tàng đang quản lý.

Và bức tranh được phục chế qua bảy bước: Lập hồ sơ về hiện trạng tranh, chụp ảnh; ổn định tranh: củng cố lớp vsinh tranh: Làm ẩm bằng men tự nhiên, dùng dao cạo bỏ các vết bẩn bám chắc, loại bỏ các lớp sơn bóng bằng hoá chất và các vết phục chế cũ; xử lý vết bong sơn, quét lớp sơn bảo quản, bù đắp phần sơn bị mất, sơn lại bằng mầu nước và sơn bảo quản chuyên dụng; làm khung mới; chụp ảnh và làm báo cáo cuối cùng.

“Em Thuý” bây giờ khoẻ khoắn lên nhiều rồi, em đã cứng cáp hơn và có thể tuyên chiến với môi trường trong khoảng 20 năm nữa trước khi tiếp tục được phục chế”, Caroline nói về bức tranh với giọng trìu mến.

Trao đổi với Tuổi trẻ, chuyên gia Caroline Fry cho biết hiện nay chị đang hướng dẫn và phối hợp với các cán bộ chuyên môn của bảo tàng Mỹ thuật VN tiếp tục xử lý bốn tác phẩm sơn dầu nổi tiếng đang có nguy cơ hư hại, đó là: Mỗi người trồng hai cây (Vương Trình), Bác Hồ thăm lớp học vỡ lòng (Đỗ Hữu Huề), Giải lao đọc báo (Phạm Công Thành), Nhà sàn Bác Hồ (Trần Văn Cẩn).

Chị nhấn mạnh: “Tôi rất muốn trở lại làm việc tại Bảo tàng để có thể tiếp tục giúp đỡ các bạn tôi ở đây phục chế và bảo quản các tác phẩm. Tôi cảm thấy thật hạnh phúc với sự nhiệt tình và tính hiếu khách của các bạn, cho dù chúng tôi phải dùng đến một lô từ điển mới có thể hiểu đượcnhau”.