Hình ảnh các bạn trẻ trong một đường dây đa cấp khoe số tiền mà họ đóng vào để mua các gói sản phẩm - Ảnh: NGÂN HÀ

18 tuổi, vừa ra đời đi tìm việc đã được khen ngợi hết lời, hứa hẹn tương lai tươi sáng. Bao người đã xiêu lòng để rồi bị vướng vào vòng xoáy mất tiền, mất ăn mất ngủ, cả nhà bị vạ lây… Em gái tôi cũng bị "giăng bẫy" nhưng may mắn thoát được sau khi mất một số tiền.

Sự cả tin

Vừa tốt nghiệp phổ thông, H. - em họ tôi - khăn gói tìm việc làm. Đầu tháng 9-2020, theo thông tin tuyển dụng trên mạng, em nộp hồ sơ xin việc tại công ty mỹ phẩm TTN có địa chỉ tại TP Nha Trang, Khánh Hòa. 

Sau khi nhắn tin hỏi thăm về việc tuyển dụng, em được một người phụ nữ tư vấn nhiệt tình và hứa hẹn sẽ nhận vào làm việc cho vị trí tư vấn bán hàng với yêu cầu không cần bằng cấp, chỉ cần các thông tin cá nhân và một lịch hẹn thử việc ba ngày.

Ngày 14-9-2020, em tìm đến công ty trên đường Thích Quảng Đức (TP Nha Trang) và thấy lạ lẫm khi công ty không có bảng hiệu bên ngoài, bên trong không có máy tính làm việc. Chỉ có những nhóm người đang trò chuyện cùng nhau, có người ăn mặc bảnh bao cũng có người xăm mình nhìn dữ tợn. Họ đang nói về… cách thức thay đổi cuộc đời. Có một người kèm riêng em tôi để trao đổi về công việc buôn bán mỹ phẩm của công ty.

Hôm sau, một nhân viên nam được giới thiệu là quản lý đưa ra lời đề nghị: "Anh nhận ra em có tiềm năng quản lý nhân sự, anh đã đề cử em tham gia khóa học quản lý nhân sự của công ty. Hoàn thành kép nhiệm vụ vừa học vừa làm, em sẽ được giữ vị trí quản lý tại một chi nhánh khác của công ty chúng ta. Lệ phí cho khóa học là 8 triệu đồng".

Em tôi xiêu lòng với những hứa hẹn ngọt ngào liên tục được "nhồi nhét" trong hai ngày đến công ty. Họ chỉ vẽ thêm: "Em gọi về nhà xin ba mẹ 2 triệu đồng để học thêm tiếng Anh, số còn lại em có thể vay mượn bạn bè, bên công ty cũng có gói hỗ trợ vay vốn nếu em chưa thực sự có khả năng". 

... và bẫy nợ

H. gọi điện thoại về nhà và trao đổi với mẹ về xin tiền với những dự định tương lai hấp dẫn đang mở ra trước mắt. Nghe chuyện, mẹ của H. không khỏi hoang mang, bối rối. Mới hôm trước, người mẹ đã hết sức mừng rỡ khi biết tin con gái vừa bước ra đời đã có công việc ổn định và được học thêm tiếng Anh, điều mong mỏi bấy lâu chưa thực hiện được. 

Cuộc điện thoại thứ hai, nghe số tiền 8 triệu đồng để học khóa quản lý nhân sự, cả nhà bắt đầu phát hoảng. Lo sợ nhất khi nghe một giọng phụ nữ lạ chen ngang cuộc điện thoại của mẹ con, một cô nhân viên phân tích những cơ hội đầy tiềm năng mà cô con gái 18 tuổi chuẩn bị có được. 

Cô ấy nói rất hay, người mẹ quê bị thuyết phục hoàn toàn, kết thúc cuộc điện thoại với lời hứa hẹn sẽ bàn bạc cùng chồng về việc gửi sổ hộ khẩu và tiền ra Nha Trang cho con gái...

Thật may, mẹ của H. nhờ một người thân điện thoại hỏi H. về thực hư công việc đang làm. Và các nhân viên phía công ty lại thay H. tư vấn bằng những lời ngọt ngào. Qua câu chuyện, người thân phát hiện H. đã rơi vào công ty bán hàng đa cấp, họ đang bằng mọi cách yêu cầu H. đóng tiền cho khóa học. Cả nhà tìm cách trì hoãn việc chuyển tiền, khuyên H. giữ bình tĩnh và âm thầm rời khỏi nơi ấy.

Theo lời H. kể, hôm đó có nhiều người khác cũng trong tình cảnh như cô. Ai cũng được khen ngợi là có tiềm năng quản lý và được yêu cầu đóng tiền. Khi gọi điện về xin tiền mẹ, H. cũng đã lỡ đóng hơn 1 triệu đồng (số tiền có trong người), nhờ vậy mới được biết thêm thông tin về bẫy đa cấp mình đang vướng vào. Công việc sau này chưa biết sao, chưa biết bao giờ có lương nhưng trước mắt đã phải chi tiền cho họ.

Cứ đến thời điểm đầu năm học mới, những "bóng ma" đa cấp lại ẩn hiện chiêu dụ những người trẻ vừa rời trường phổ thông đang tìm việc làm khi xa nhà. Những lời mời gọi "dễ dàng hái ra tiền", "thu lời chục triệu, trăm triệu mỗi tháng" nhan nhản trong những lời quảng cáo và "tư vấn" vẫn có sức cuốn hút nhiều người. Và bao người, bao nhà lâm nợ nần từ đó.

Tiếp sau câu chuyện đa cấp, cuộc sống của bao nhiêu người bị xáo trộn. Người ta tìm mọi cách bán hàng, rủ rê người khác, thậm chí là lừa lọc người thân quen, vào vòng xoáy đa cấp. Tình làng nghĩa xóm, tình thân, tình đồng nghiệp sứt mẻ vì lợi nhuận. Tôi viết lại chuyện này với mong muốn các bạn trẻ cảnh giác, thận trọng tránh thiệt hại, nợ nần.

Từ ngày 15-10, vi phạm kinh doanh đa cấp sẽ bị phạt hàng trăm triệu đồng

TTO - Hành vi yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp; yêu cầu người khác phải mua một số lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp... đều bị xử phạt.