Lần đầu tiên, một con đường chạy dọc sông Sài Gòn kết nối các tỉnh Đông Nam Bộ vừa được lãnh đạo TP.HCM và các tỉnh thống nhất đưa vào quy hoạch.

Không đơn thuần là một con đường

Ông Trần Quang Lâm - giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM - cho biết tuyến đường ven sông đang từng bước được rà soát để điều chỉnh quy hoạch nhằm đưa vào quy định chung của TP.HCM. Đồng thời các tỉnh Đông Nam Bộ như Bình Dương, Tây Ninh cũng đang triển khai song song. 

Các tỉnh đã thống nhất ý kiến cần có tuyến đường ven sông kết nối liên vùng, đặc biệt là đường ven sông Sài Gòn, dọc đường hai bên sông sẽ có bến thủy (trên bến dưới thuyền).

"TP.HCM cùng các tỉnh phải làm như thế nào để không gian hai bên ven sông đẹp và xứng đáng với tiềm năng tương lai của sông Sài Gòn. Điều này không chỉ đem lại sự thuận lợi về giao thông mà còn tạo ra ảnh hưởng tích cực đến cảnh quan đô thị và du lịch. 

Sở Giao thông vận tải TP.HCM đang phối hợp Sở Quy hoạch - Kiến trúc để rà soát lại hướng tuyến, đảm bảo tính khả thi. Trước tiên, chúng tôi thống nhất quan điểm các tuyến đường ven sông sẽ bám theo bờ sông Sài Gòn. 

Tùy theo tình trạng đô thị dọc hai bờ sông cũng như khả năng điều chỉnh quy hoạch sẽ xác định vị trí hướng tuyến và quy mô mặt cắt ngang, kiểu dáng kết cấu bờ kè sao cho phù hợp. Chúng ta có thể linh hoạt trong việc làm không gian ven sông. Tùy vào khu vực có thể làm 4, 6 hay 8 làn đường", ông Lâm nói.

Ông Lâm khẳng định việc kết nối vùng về không gian, giao thông sẽ giúp kinh tế phát triển thuận lợi hơn. Ngoài các tuyến đường vành đai 3, 4, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, nếu có thêm tuyến đường thủy, tuyến đường ven sông Sài Gòn sẽ càng phát huy lợi thế của TP.HCM.

Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM được giao chủ trì, phối hợp đơn vị tư vấn và các địa phương trong vùng nghiên cứu quy hoạch phát triển hành lang sông Sài Gòn theo hướng kết nối đồng bộ, toàn diện hệ thống hạ tầng kỹ thuật (cầu vượt sông, đường, bến thủy nội địa, cảng hàng hóa...) với các tỉnh thượng nguồn. 

Kiến trúc sư Nguyễn Anh Tuấn, trưởng Phòng quy hoạch chung Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM, cho biết hiện đang ở bước nghiên cứu để lên phương án bổ sung quy hoạch. Về định hướng xây dựng trục giao thông, phát triển hành lang dọc sông đã có, còn các vấn đề cụ thể như kỹ thuật, phương hướng tuyến, tác động kinh tế - xã hội thì vẫn đang nghiên cứu kỹ.

"Đây không chỉ đơn thuần làm một con đường mà là phát triển hành lang dọc sông theo hướng bền vững. Chúng tôi còn nghiên cứu phương án thực hiện theo hướng bảo vệ những giá trị về văn hóa, lịch sử, tự nhiên của dòng sông. 

Từ đó tạo điều kiện khai thác bền vững hệ sinh thái để phục vụ người dân, giúp họ tiếp cận không gian bờ sông. Đồng thời, có những hoạt động về kinh tế như logistics, các dự án thích nghi biến đổi khí hậu... Tuy nhiên, tất cả còn ở góc độ ý tưởng, chưa có hình hài rõ ràng", ông Tuấn chia sẻ.

Nơi sầm uất, nơi còn hoang vu

Tuyến đường dọc sông Sài Gòn dự kiến phương án tuyến chạy từ ngã ba Mũi Đèn Đỏ, quận 7 (TP.HCM) đến Bến Củi (Tây Ninh) với tổng chiều dài hơn 130km. Tuyến đường ven sông này có thể không hoàn toàn bám sát bờ sông mà tùy vào địa hình sẽ có phương án cụ thể.

Hiện một số đoạn bờ sông Sài Gòn đã phát triển giao thông hoàn chỉnh, đường thảm nhựa và đưa vào khai thác ổn định. Điển hình là đường Tôn Đức Thắng chạy dọc bến Bạch Đằng, quận 1, TP.HCM sau khi chỉnh trang cảnh quan khu vực đã trở thành điểm đến thu hút người dân và du khách. Trong khi đó, phần lớn bờ sông chỉ mới được đầu tư bờ bao để ngăn triều, phục vụ sản xuất nông nghiệp, thậm chí nhiều đoạn còn bị lấn chiếm, sạt lở.

Anh Huy Mạnh (quận 3, TP.HCM) là một trong những người thường xuyên trải nghiệm du lịch đường sông. Anh cho hay rất hào hứng khi nghe thông tin các địa phương thống nhất sẽ làm đường ven sông Sài Gòn.

"Tôi nghĩ đây là điều cần thiết mà TP.HCM và các tỉnh nên làm sớm để kích cầu du lịch, tạo cảnh quan dọc sông. Hiện tại tôi thấy nhiều đoạn ven sông vẫn toàn cỏ dại, không có chỗ để người dân vui chơi hoặc ra ngắm sông. Chỗ có cảnh đẹp thì lại kéo theo khu dân cư phát triển khiến tầm nhìn bị hạn chế. 

Do đó việc phát triển đường ven sông sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của TP và các tỉnh lân cận phát triển. Tuy nhiên phải làm đường xuyên suốt và bám lấy con sông chứ không để đô thị, nhà cửa xây dựng cạnh sông còn đường thì phải đi tránh", anh Huy Mạnh nói.

Ông Võ Ba (65 tuổi, quận 1) nói nếu có đường ven sông Sài Gòn thì đó chắc chắn sẽ là động lực và bộ mặt phát triển mới cho TP.HCM và các tỉnh Đông Nam Bộ. 

"Tôi đi một số địa phương có con sông chảy qua, như ở Đà Nẵng, đều làm đường ven sông rất đẹp, giao thông thuận lợi, du lịch phát triển. TP.HCM cần phải làm nhanh chóng đường như vậy", ông Võ Ba nói.

Không gian dọc sông phải dành cho cộng đồng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên - Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - nhận định hiện nay con đường dọc sông Sài Gòn một số nơi đã có nhưng vẫn ở mức hẹp và đứt quãng. 

"Tôi có một lưu ý, khoảng cách giữa đường với bờ sông là bao nhiêu tùy mỗi chỗ khác nhau nhưng cần có khoảng hở nhất định. Và khoảng hở này chỉ nên sử dụng vào những công trình mang tính công cộng như công viên, khu vui chơi công cộng. 

Khoảng trống này để người dân tiếp cận với dòng sông, thưởng thức cảnh đẹp, hóng mát. Không nên xây cao ốc dựng đứng cạnh bờ sông và cũng không nên cho bất kỳ đơn vị nào thuê lấy đứt một đoạn rồi rào chắn khiến chia khúc bờ sông", ông Nguyên góp ý. 

Cũng theo ông Nguyên, nếu làm tốt tuyến đường này sẽ giúp khai thác tốt tiềm năng của sông Sài Gòn, nhất là tăng khả năng thu hút du lịch.

Ông Nguyễn Kim Toản - giám đốc Công ty TNHH Thường Nhật (đơn vị khai thác tuyến du lịch Sài Gòn Waterbus) - cho rằng đường sông và đường bộ là không thể tách rời. Chúng ta có thể đi trên sông nhưng không có đường bộ, bến bãi ven sông thì không thể lên bờ tiếp cận với các điểm du lịch, di tích lịch sử. Ngược lại, có đường bộ mà không khai thác đường thủy thì người dân chỉ đứng nhìn dòng sông chứ khó lòng "chạm" gần hơn tới nó.

"Tất cả những gì sắp sửa triển khai đều tốt đẹp và cần thiết để phục vụ đời sống của người dân, tuyến đường này cũng vậy. Ngoài ý nghĩa đi lại, nó còn giúp phát triển du lịch. Một thời gian dài chúng ta quay lưng ra sông, không thấy được nét đẹp của dòng sông. 

Những nước lân cận như Myanmar, Lào, Thái Lan khai thác được nét đẹp này khi cung điện, công trình văn hóa của họ luôn có bến sông và đường sá. Do đó tôi thấy tuyến đường này rất cần thiết và sẽ giúp đường sông phát triển theo", ông Toản đánh giá.

TP.HCM muốn làm đường ven sông Sài Gòn tuyệt đẹp, xứng với tiềm năng

Trưa 11-8, Sở Giao thông vận tải TP.HCM thông tin về một số dự án giao thông trọng điểm, nhận được nhiều sự quan tâm của người dân. Trong đó, có dự án nghiên cứu xây dựng đường ven sông Sài Gòn và cầu Thủ Thiêm 4.