Có cảm giác việc tăng thuế trước bạ, tăng phí đăng ký cấp biển số và việc đề xuất thêm phí lưu hành, phí vào nội ô đang diễn ra theo hướng lấy chủ trương hạn chế phương tiện để lạm thu. Nếu không thận trọng rất có thể nảy sinh vấn đề lợi ích nhóm trong việc lợi dụng chủ trương của Chính phủ để lạm thu tiền của dân. Vì vậy, Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần nghiên cứu một cách thận trọng các chính sách đối với ngành vận tải.

Bởi có một thực tế là một ôtô đang chịu quá nhiều loại thuế và phí. Các loại thuế và phí đã thu cho thấy một ôtô phải chịu thuế nhập khẩu, ôtô từ 25 chỗ trở xuống thì chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Hai loại thuế này cộng lại thì một ôtô chín chỗ trở xuống có giá mua ở VN đã đắt gấp 2,5-3 lần giá ôtô trong khu vực.

Ngoài hai loại thuế cơ bản này thì toàn bộ ôtô đều phải nộp thuế trước bạ. Mức thu thuế trước bạ ở Hà Nội hiện nay đã kịch trần tới 20% giá trị xe, còn ở TP.HCM từ 10-15%. Các tỉnh khác cũng đang nâng tới 15%. Bên cạnh đó, với ôtô chín chỗ trở xuống còn chịu thêm phí cấp biển số, như tại Hà Nội là 20 triệu đồng, tăng 10 lần so với trước đây. Kèm theo đó là phí xăng dầu 1.000 đồng/lít, phí xây dựng quỹ bình ổn giá xăng dầu thật ra là người sử dụng phương tiện đóng góp vào chứ không phải doanh nghiệp xăng dầu bớt ra để có quỹ này, rồi thuế môi trường, phí kiểm định ôtô, phí bảo hiểm phương tiện. Nếu kinh doanh vận tải phải nộp thêm thuế VAT với mức tăng từ 5% lên 10% đang áp dụng hiện nay, đồng thời phải nộp cả thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đó là những loại thuế và phí đã đóng, còn từ ngày 1-6, theo nghị định 18, cả ôtô và xe máy phải nộp thêm phí bảo trì đường bộ. Mức thu đáng lo nhất là xe từ 18 tấn trở lên và xe container là 1,4 triệu đồng/tháng.

Ngoài phí bảo trì, Bộ GTVT đang đề nghị thu thêm phí lưu hành phương tiện với tên mới là phí hạn chế phương tiện cá nhân. Đây là loại phí rất vô lý, mức phí đưa ra cũng rất trên trời mà chỉ cần nghe qua đã thấy khó thuyết phục như với ôtô thu 20-50 triệu đồng tùy theo công suất của xe, còn xe máy cũng thu 0,5-1 triệu đồng/năm.

Thực chất phí bảo trì đường bộ là thu cho xe lưu hành trên đường bộ cả ở địa phương và trung ương, cả ở tỉnh lộ và quốc lộ. Vậy đề xuất thu phí hạn chế phương tiện cá nhân để làm gì, thu với mục đích nào? Nói thu vì mục đích hạn chế xe cá nhân thì rất khó thuyết phục.

Đó là chưa kể việc quy định nhiều loại thuế và phí như hiện nay đang thật sự đè nặng lên vai của ngành vận tải. Nói đúng hơn là đè nặng lên vai của người tiêu dùng, vì suy cho cùng khi thuế và phí cao sẽ đẩy giá thành vận tải tăng lên, sau đó chuyển thành giá cước và cuối cùng người dân phải chịu thiệt vì ngành vận tải chỉ là đơn vị thay mặt người dân nộp thuế và phí.

Đáng ngại hơn, nếu lạm thu phí trong điều kiện kinh tế đang hết sức khó khăn, nhiều doanh nghiệp phải ngừng sản xuất và giảm lao động, người dân cũng đang phải chắt chiu từng đồng thì bản thân ngành vận tải ôtô đang đứng trước nhiều nguy cơ về sự tồn vong.

Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập, chúng ta đã ký các hiệp định song phương, đa phương về vận tải, xe ở VN đã có thể đi ra nước ngoài, xe ở nước ngoài cũng vào được VN.

Tuy nhiên, trong khi nhiều nước tăng cường sự hỗ trợ về thuế và phí cho các đơn vị vận tải của họ thì ngành vận tải của VN đang chịu nhiều loại thuế và phí, nghĩa là chúng ta đã thua ngay trên sân nhà. Nói rõ hơn là chúng ta không thể cạnh tranh được về giá, đây là điều rất nguy hiểm cho ngành vận tải ôtô vì thực tế này sẽ dẫn đến một nguy cơ là chúng ta không thể công nghiệp hóa, hiện đại hóa lĩnh vực này như chủ trương đã đặt ra.