Đường vào trung tâm huyện đảo - Ảnh: H.H.M.

Sau đây là những trao đổi của ông GS Huỳnh với Tuổi Trẻ xung quanh quy hoạch phát triển du lịch quần đảo Cát Bà.

Chỉ còn 70 voọc Cát Bà

Vườn quốc gia Cát Bà nằm trong hệ thống vườn quốc gia của VN, thuộc khu di sản của Cát Bà. Trong vườn quốc gia Cát Bà có loài động vật quý hiếm là voọc Cát Bà, là loài đặc hữu của VN, giờ chỉ còn ở vườn quốc gia Cát Bà. 

Rất ít người biết trước đây vườn quốc gia Cát Bà cũng chỉ có hơn 80 con, đến nay giảm còn 70 con. Sự suy giảm đó khiến quốc tế cũng lo ngại không biết quần thể này có đủ đảm bảo cho loài voọc phát triển nữa không.

Vậy thì tại sao chúng ta lại tiếp tục đưa các công trình vào đây.

Không chỉ voọc, ngay loài sơn dương ở Cát Bà cũng không còn mấy con. Vì thế, thay vì cần giữ và bảo tồn môi trường sinh thái cho các loài phục hồi nguồn gen quý hiếm thì chúng ta lại xâm phạm đến môi trường sinh thái.

Diện tích của vườn quốc gia Cát Bà hiện nay có hơn 15.000ha, trong đó chỉ có gần 7.000ha ở trên đất liền, còn lại là diện tích mặt biển. Vì thế liên quan đến rừng Cát Bà cũng là liên quan đến môi trường biển.

Nếu sinh cảnh ở đó bị ảnh hưởng, hoặc mất đi, chắc chắn ảnh hưởng đến nguồn nước và môi trường biển. 

Du khách đến vì vẻ đẹp tự nhiên

Vườn quốc gia Cát Bà vốn dĩ đông du khách đến bởi vẻ đẹp tự nhiên. Việc cho làm các công trình tại đây là chưa đánh giá hết các tác động. 

Giữ cho được môi trường sinh thái rồi thụ hưởng từ đó chứ không phải tăng nguồn thu bằng cách đưa các công trình vào xâm hại đến diện tích, xâm lấn đến nơi sinh sống của các động vật, đặc biệt là động vật quý hiếm.

Khi còn môi trường, còn cảnh quan thì du khách mới đến du lịch. Không còn những cái đó du khách sẽ bỏ đi. Vì vậy, có được thêm công trình, nhưng không đánh giá được mất, khi đó tưởng là được nhưng thành ra là mất.

Đừng lấy lý do đã nghiên cứu và đưa ra các đánh giá không ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng không đáng kể để thực hiện bằng được các công trình kinh tế. Nếu có nghiên cứu, phải làm rõ được cái được cái mất từ những công trình này. Tôi cho rằng chắc chắn mất nhiều hơn được.

Luật pháp đã được Quốc hội thông qua về việc phải bảo tồn. Tôi nghĩ bây giờ phải bảo vệ cho tốt các vườn quốc gia. Phải giữ các vườn quốc gia, hệ sinh thái, các di sản thiên nhiên để thế hệ hôm nay, mai sau còn có cơ hội thấy được vẻ đẹp quý hiếm của thiên thiên ban tặng.

Tôi cũng không đồng ý việc cứ bảo tồn một cách máy móc, con người không được can thiệp gì. Khi bảo tồn không có nghĩa là con người không tham gia; kỹ thuật, công nghệ phải được dùng vào việc bảo tồn, nhưng bằng cách phù hợp với sinh thái tự nhiên.

Cam kết một đằng thực hiện một nẻo

Khi cho làm những công trình như cáp treo, đồi vọng cảnh, sau này là sân golf, đó thuần là những công trình vì mục đích kinh tế, chắc chắn ảnh hưởng đến cảnh quan, hệ sinh thái vườn quốc gia, ảnh hưởng đến nguồn gen của các loài động vật quý hiếm.

Không những ảnh hưởng đến đa dạng sinh học mà nó còn ảnh hưởng đến uy tín của VN, khi chúng ta đã cam kết với quốc tế về việc bảo vệ các di sản thiên thiên.

Chúng ta cam kết một đằng nhưng lại thực hiện một kiểu, quốc tế sẽ đánh giá các cam kết về bảo vệ di sản thiên nhiên qua việc cho thực hiện các công trình ở vườn quốc gia Cát Bà.