Phó thủ tướng nhấn mạnh các cơn bão liên tiếp diễn ra là hiện tượng "thiên tai kép" khi hậu quả các cơn bão trước chưa khắc phục thì bão sau đã ập tới.

Với phạm vi của bão số 11 được dự báo từ Quảng Ninh đến Hà Tĩnh, trên 11 tỉnh, thành phố có nguy cơ bị tác động, ông Hà cho rằng không chỉ ở vùng tâm bão, mà cả các khu vực ngoài vùng tâm bão, nơi dễ xảy ra mưa lớn, lốc xoáy, sạt lở, lũ ống, lũ quét.

Vì vậy cần phải cảnh báo, dự báo, khuyến cáo cụ thể cho từng địa phương. Rút ra bài học xương máu từ thiệt hại vừa qua để nhận thức đúng mức độ nguy hiểm, có kịch bản ứng phó kịp thời, không để bị động, lúng túng.

Có kịch bản cực đoan với cường độ bão mạnh hơn

Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, dự báo chiều tối 3-10, bão đi vào vùng biển phía đông khu vực giữa Biển Đông, trở thành cơn bão số 11. Bão di chuyển nhanh đạt cường độ mạnh nhất cấp 12, giật cấp 14-15 trên khu vực phía đông bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc).

Ông Khiêm nêu hai kịch bản đổ bộ của bão số 11. Thứ nhất (có xác suất khoảng 70-75%), bão sẽ di chuyển theo hướng lệch bắc nhiều hơn, di chuyển trên đất liền Trung Quốc nhiều hơn (tương tự đường đi của bão số 9).

Vì vậy, khi đến khu vực phía bắc của tỉnh Quảng Ninh sẽ suy yếu đi từ 2-4 cấp so với thời điểm bão mạnh nhất; vịnh Bắc Bộ gió mạnh cấp 9-10, đất liền Quảng Ninh - Hải Phòng gió mạnh cấp 8-9 và gây mưa to ở Bắc Bộ (trọng tâm là khu vực trung du và vùng núi).

Kịch bản thứ hai cực đoan hơn (có xác suất khoảng 25-30%). Bão di chuyển về phía nam chủ yếu trên biển nên suy yếu ít hơn kịch bản 1. Vì vậy, cường độ bão khi đi vào khu vực Quảng Ninh sẽ mạnh hơn so với kịch bản 1, có thể gây gió mạnh cấp 9-10 (giật cấp 12-14), ảnh hưởng sẽ mở rộng xuống phía nam (Quảng Ninh - Ninh Bình).

Kèm theo đó, mưa sẽ lớn hơn, vùng gió mạnh cũng sâu hơn trong đất liền. Dự kiến khoảng chiều tối 5-10, bão đi vào vịnh Bắc Bộ. Đến rạng sáng 6-10, bão đổ bộ vào đất liền tỉnh Quảng Ninh. Từ đêm 5-10 đến hết đêm 7-10, ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa to đến rất to, cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho hay trọng điểm mưa là các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Hà Giang. Khu vực Bắc Ninh và Hà Nội cũng sẽ nằm trong vùng mưa lớn. Đến ngày 7-10, mưa lan xuống Bắc Thanh Hóa và Bắc Nghệ An.

Bão số 11 cũng có khả năng gây ra một đợt lũ mới, từ ngày 6 đến 9-10, với đỉnh lũ từ báo động 2 đến báo động 3, đặc biệt nguy hiểm tại khu vực Đông Bắc Bộ: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Thái Nguyên, Bắc Kạn.

Dự báo mưa lớn từ thượng nguồn Trung Quốc đổ về có thể làm gia tăng áp lực cho toàn lưu vực sông Lô.

Các hồ, đặc biệt là thủy điện nhỏ ở Hà Giang, phải tính toán kỹ phương án vận hành, tuyệt đối không để xảy ra sự cố mất an toàn nên tập trung cao nhân lực, vật lực.

Một lo ngại nữa là hệ thống đê điều và nguy cơ ngập lụt đô thị. Trong đó, hệ thống đê sông tại Hải Phòng, Quảng Ninh, Hưng Yên vẫn còn nhiều điểm yếu. Sóng lớn và nước biển dâng 3-4m có thể đe dọa nghiêm trọng các cửa sông nên các tỉnh cần đặc biệt lưu ý.

Phó thủ tướng nhấn mạnh mối lo ngại lớn hiện nay không chỉ là bão trên biển mà chính là lũ trên các sông, hồ chứa thủy điện. Vì vậy cần rà soát, đánh giá kỹ tình hình khi bắt buộc xả lũ, nhưng xả thế nào, thời điểm nào để hiệu quả vì xả không tính toán có thể cộng hưởng với mưa lớn và ngập lụt ở hạ du.

Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng - Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam - cho biết từ tháng 9-2025 đến nay, nhiều đơn vị quân đội vẫn bám trụ tại cơ sở, chuẩn bị đối phó với bão số 11. Ông lưu ý các địa phương kiên quyết không để ngư dân và tàu thuyền ra khơi sau thời điểm có lệnh cấm.

Đại diện Bộ Công an đề xuất xây dựng quy trình chuẩn ứng phó hoàn lưu bão mạnh cấp 14-15, xác định rõ trách nhiệm và hành động cụ thể của từng ngành, đặc biệt trong việc xử lý ngập úng đô thị, để tránh tình trạng lúng túng như thời gian qua.

Chủ động ứng phó thiên tai chồng thiên tai

Kết luận, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Bão số 11 hết sức nguy hiểm, là "thiên tai chồng thiên tai" nên cần đặc biệt nhận thức rõ tính chất phức tạp để có biện pháp. Trong đó, cần tiếp tục cập nhật tình hình, kết hợp dự báo quốc tế với kinh nghiệm thực tiễn, chuẩn bị cho tình huống "bão chồng bão, đa thiên tai".

Việc thông báo cho các tàu thuyền cần gắn với kiểm tra, giám sát trực tiếp, tránh tình trạng "không kiểm tra, không cưỡng chế là không được". Các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình cần đặc biệt cảnh giác nguy cơ dông, lốc xoáy trước bão.

Do sau bão số 10, nhiều đoạn đê sông, đê biển còn yếu, nên trong hai ngày trước bão đổ bộ các địa phương phải huy động lực lượng xử lý ngay, "bão vào thì không còn làm được".

Trong đó lưu ý vùng núi trung du Bắc Bộ là khu vực đặc biệt nguy hiểm, nhiều nơi chưa khắc phục hết thiệt hại, tìm kiếm cứu nạn. Vì vậy cần khoanh định chính xác khu vực mưa lớn, tính toán cả lượng nước đổ về, khoanh vùng nguy cơ sạt lở, di dời dân, đảm bảo lương thực, y tế dài ngày.

Kiên quyết cưỡng chế di dời trong trường hợp người dân không chấp hành, đồng thời bảo đảm an toàn tài sản, tàu thuyền để bà con yên tâm.

Về bảo đảm an toàn hồ đập, thủy điện, thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm điều tiết, kiểm soát, quyết định thời điểm xả lũ, cắt lũ, không để "lũ chồng lũ, ngập lụt nghiêm trọng ở đô thị"; đề nghị tăng cường trao đổi thông tin với phía Trung Quốc về thủy văn các lưu sông bên kia biên giới, đặc biệt dữ liệu xả lũ.

Bộ Quốc phòng được bổ sung xuồng, ca nô cho các tỉnh miền núi để ứng cứu khi bị lũ lụt cô lập, chia cắt. Các lực lượng thực hiện phương châm "4 tại chỗ", mang theo lương thực, nước uống, y tế, xăng dầu, thiết bị thông tin để duy trì kết nối.

Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng rà soát toàn bộ hạ tầng điện, giao thông, công trình xây dựng để có thể thích ứng với cấp độ bão ngày càng mạnh. Riêng với Hà Nội, cần có kịch bản chống ngập, không lấp hồ, sông; quy hoạch thêm không gian chứa nước tạm thời, kể cả dưới sân vận động, trường học.

Liên quan đến việc xây dựng quy trình ứng phó khi xảy ra bão, lũ, thiên tai chồng thiên tai, cần ban hành quy trình, quy chế chuẩn, thay đổi phương pháp điều hành "không thể họp bàn chung chung khi bão đã đến".

Cần đưa ra khung phân loại cấp độ thiên tai để có ứng phó và bố trí lực lượng, đảm bảo thực thi cho tất cả các lực lượng với phương án trước - trong - sau bão, ứng phó từng loại thiên tai, phân công trách nhiệm rõ ràng.

Đặc biệt lưu ý các hiện tượng thiên tai đi kèm, nối tiếp, phát sinh, như tình trạng ngập lụt tại Hà Nội hay các đô thị lớn cũng phải có kịch bản "4 tại chỗ", điều tiết giao thông, bảo đảm hạ tầng điện, hoạt động của các trường học, công sở phải chuẩn bị ra sao…

Cơ quan dự báo cũng phải có cảnh báo cụ thể về ngập úng đối với các đô thị, chỉ rõ cần áp dụng phương án, kịch bản chống ngập, chống thiệt hại do lũ lụt. "Chúng ta phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo. Dự báo càng cao, cảnh giác càng cao, chuẩn bị càng toàn diện, đồng bộ thì thiệt hại càng ít" - ông Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Thủ tướng ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão lũ

Sáng 3-10, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các Phó thủ tướng Chính phủ, Phó bí thư Đảng ủy Chính phủ, tập thể Văn phòng Chính phủ và cơ quan giúp việc Đảng ủy Chính phủ đã tham gia ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão lũ.