Ông Nguyễn Quốc Toản trả lời câu hỏi của doanh nghiệp bên lề buổi đối thoại - Ảnh: Quang Định

Chủ trương của Bộ Tài chính là điện tử hóa hết tất cả hoạt động hải quan, tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc, thiếu đồng bộ gây khó khăn cho doanh nghiệp. Ngoài ra, tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ hải quan cũng làm doanh nghiệp mệt mỏi. 

Tất cả những phản ảnh này đã được đưa ra tại buổi đối thoại giữa lãnh đạo Cục Hải quan TP.HCM với hơn 100 doanh nghiệp trên địa bàn được tổ chức ngày 23-4.

Ông Nguyễn Minh Châu, đại diện Công ty Toshiba VN, cho biết từ một năm nay công ty này nhập khẩu các sản phẩm tủ lạnh, máy giặt, nồi cơm điện, máy điều hòa không khí... đều bị phân qua luồng đỏ, kéo dài thời gian thông quan, lưu kho bãi.

Như vậy là do hệ thống tự động phân luồng hay có yếu tố can thiệp của con người? Hệ thống VNACCS nhận định và đánh giá rủi ro để phân luồng tờ khai nhập khẩu theo tiêu chí nào? Trả lời câu hỏi trên, ông Nguyễn Thanh Long, phó trưởng phòng giám sát quản lý Cục Hải quan TP.HCM, cho biết việc phân luồng tờ khai hải quan dựa vào hai tiêu chí chính là tiêu chí doanh nghiệp và tiêu chí hàng hóa, chưa kể một số tiêu chí khác.

Hiện nay hải quan phân ra ba loại doanh nghiệp gồm doanh nghiệp ưu tiên, doanh nghiệp tuân thủ và doanh nghiệp không tuân thủ, mức độ cũng khác nhau. Ngoài ra, một số mặt hàng do đặc thù quản lý nhà nước có phân tích đánh giá riêng, cơ quan hải quan sẽ xác định tiêu chí và kiểm tra thực tế bên ngoài.

Tuy nhiên, đại diện Toshiba lại phản ứng rằng nếu đã hệ thống nhận định và đánh giá như vậy, hàng ở đâu cũng sẽ bị phân luồng đỏ. Nhưng ở đây, cùng nhóm hàng, doanh nghiệp nhập khẩu theo hai cửa hải quan TP.HCM và hải quan Hải Phòng, thì tại hải quan Hải Phòng doanh nghiệp lại được phân luồng vàng.

Trước thắc mắc này, ông Nguyễn Quốc Toản, phó trưởng phòng thuế xuất nhập khẩu Cục Hải quan TP.HCM, cho biết hệ thống căn cứ vào nhiều tiêu chí quản lý rủi ro để phân luồng hàng hóa. Tuy nhiên trong trường hợp này, không loại trừ khả năng chi cục đã chuyển luồng.

Doanh nghiệp nên có văn bản đề nghị Cục Hải quan TP.HCM xem xét lại, đồng thời ông Toản cho biết sẽ báo cáo trường hợp của Công ty Toshiba với lãnh đạo cục và yêu cầu Chi cục hải quan đầu tư giải trình việc phân luồng này.

Theo ông Toản, lô hàng trên phải yêu cầu kiểm chất lượng trước khi đưa ra thị trường thì không thể được phân vào luồng xanh, nhưng phân luồng đỏ 100% như vậy là có vấn đề.

Tại hội nghị, doanh nghiệp cũng phản ảnh tình trạng bị cán bộ hải quan “làm khó” để vòi vĩnh, do một số quy định mới mà doanh nghiệp chưa cập nhật kịp.

Ông Đinh Công Khương, chủ tịch hội đồng thành viên Công ty Khương Mai, cho rằng liệu cán bộ hải quan có cố tình vòi vĩnh khi mặt hàng thép hình nhập khẩu của công ty liên tục bị áp giá cao hơn so với giá khai báo, dù cung cấp đầy đủ hồ sơ như hợp đồng, thanh toán qua ngân hàng...

Trước câu chuyện này, ông Toản cho rằng tất cả các doanh nghiệp dù có cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng từ cũng có thể bị điều chỉnh giá. Tuy nhiên khi điều chỉnh giá mới, cán bộ công chức hải quan phải có những giải thích rõ ràng, chính xác, thuyết phục được doanh nghiệp.