Câu chuyện về sóng điện thoại ảnh hưởng đến não không mới, nhưng nó chưa bao giờ hết gây tranh cãi. Từ nỗi sợ tích điện, bức xạ, đến những tin đồn về rối loạn thần kinh, người dùng vẫn mắc kẹt giữa ranh giới mong manh của khoa học và cảm giác bất an.

Sóng điện thoại dưới góc nhìn khoa học

Điện thoại di động hoạt động dựa trên sóng vô tuyến, một dạng bức xạ điện từ dùng để truyền tín hiệu. Loại sóng này khác với tia X hay tia gamma, vì nó thuộc nhóm không ion hóa, nghĩa là không đủ năng lượng để phá vỡ DNA trong tế bào. Tuy nhiên, việc đặt thiết bị sát đầu trong thời gian dài khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu năng lượng phát ra có thể ảnh hưởng đến não hay không.

Từ cuối thập niên 1990, khi điện thoại di động bắt đầu phổ biến, những cảnh báo đầu tiên về nguy cơ bức xạ xuất hiện. Một số nghiên cứu quy mô nhỏ từng ghi nhận sự gia tăng nhẹ tỉ lệ u thần kinh ở người dùng điện thoại thường xuyên, dù chưa chứng minh được mối liên hệ trực tiếp. Truyền thông thời điểm đó đã khiến lo ngại lan rộng, biến điện thoại thành vật dụng vừa tiện ích vừa gây tranh cãi.

Lo ngại càng lớn khi các cơ quan y tế quốc tế đưa ra khuyến cáo thận trọng, cho rằng cần thêm thời gian để theo dõi tác động lâu dài. Câu hỏi liệu sóng từ điện thoại có ảnh hưởng đến hoạt động của não vẫn là chủ đề chưa khép lại trong nhiều thập kỷ.

Khi khoa học lên tiếng

Trong hơn hai thập kỷ qua, hàng loạt nghiên cứu lớn đã được thực hiện để tìm câu trả lời cho câu hỏi liệu sóng điện thoại có thể gây hại cho não. Một trong số đó là dự án Interphone, do Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) phối hợp với 13 quốc gia thực hiện, công bố vào năm 2010. 

Kết quả cho thấy không có bằng chứng rõ ràng về việc sử dụng điện thoại làm tăng nguy cơ u não, dù nhóm người dùng với tần suất cực cao có dấu hiệu rủi ro cao hơn, nhưng chưa đủ mạnh để kết luận nhân quả.

Tại Mỹ, Viện Ung thư quốc gia (NCI) cũng đã theo dõi xu hướng mắc ung thư não trong hơn 20 năm và không ghi nhận sự gia tăng đáng kể song hành với sự bùng nổ của điện thoại di động.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hiện xếp sóng vô tuyến từ điện thoại vào nhóm “có thể gây ung thư”, tương tự cà phê hoặc rau muối, nghĩa là vẫn cần thêm dữ liệu dài hạn để xác định tác động thực sự.

Nhìn chung, cộng đồng khoa học thống nhất rằng sóng điện thoại thuộc nhóm năng lượng thấp, không đủ mạnh để làm tổn thương DNA hay gây đột biến tế bào. Tuy nhiên việc tiếp xúc kéo dài và tần suất sử dụng cao vẫn khiến nhiều chuyên gia khuyến nghị người dùng nên chủ động hạn chế áp sát đầu trong thời gian dài, vừa để giảm hấp thụ sóng, vừa giúp bảo vệ thính giác.

Hiểu đúng để yên tâm hơn

Các chuyên gia y tế cho rằng thay vì lo lắng, người dùng nên hiểu đúng bản chất của sóng điện thoại. Lượng bức xạ vô tuyến mà thiết bị phát ra thấp hơn hàng nghìn lần so với mức có thể ảnh hưởng đến cơ thể. Hầu hết các mẫu điện thoại đều phải vượt qua bài kiểm định tỉ lệ hấp thụ năng lượng riêng (SAR) nghiêm ngặt trước khi được bán ra thị trường.

Nếu có yếu tố nào thực sự đáng ngại, nó không nằm ở sóng, mà ở thói quen sử dụng điện thoại liên tục trong thời gian dài. Việc nhìn màn hình quá lâu, thức khuya hay sự quá tải thông tin mỗi ngày có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh rõ rệt hơn bất kỳ loại bức xạ nào.

Sau nhiều năm tranh luận, sóng điện thoại có lẽ không phải là “kẻ thù vô hình” của não, mà là lời nhắc con người cần dùng công nghệ có giới hạn.

Các nhà mạng triển khai xe phát sóng dã chiến ứng phó với bão số 13

Các nhà mạng đã nhanh chóng rà soát cơ sở hạ tầng, triển khai nhiều kịch bản xử lý sự cố tại khu vực ảnh hưởng do bão số 13.