Phóng to

Làm việc trước máy vi tính, bạn hãy để ý thế ngồi - Ảnh: Thanh Đạm

Một cơn đau từ cổ lan xuống tay có kèm theo tê một vùng nào đó khiến nghĩ đến bệnh lý chèn ép rễ thần kinh vùng cổ, nặng hơn có thể có yếu liệt chi và các dấu chứng khác mà bác sĩ của bạn sẽ phát hiện nhờ những thủ thuật khám đặc biệt.

Một cơn đau tăng lên khi cử động, giảm khi nghỉ ngơi cho phép bác sĩ nghĩ đến cơn đau của bạn là do nguyên nhân cơ học, nếu cơn đau hay xảy ra vào thời điểm đêm về sáng lại cho hướng tìm kiếm nguyên nhân do viêm nhiều hơn. Tùy theo hướng nào mà bác sĩ sẽ cho xét nghiệm truy tìm nguyên nhân bệnh theo hướng đó.

Các yếu tố làm tăng cơn đau cũng giúp nghĩ đến nguyên nhân, ví dụ nếu bạn đau cổ nhiều khi đọc sách chứng tỏ cột sống cổ bạn bị gập nhiều gây ra bệnh lý đĩa đệm; ngược lại nếu ngửa cổ gây đau chứng tỏ bạn bị đau do khớp mỏm khớp bên. Nếu bạn nghiêng đầu gọi điện thoại mà đau cổ phía bên nghiêng chứng tỏ có sự chèn ép rễ thần kinh cổ hay chèn ép mỏm khớp bên. Sau đây là vài hội chứng gây đau cổ thường gặp.

Hội chứng do sai tư thế cổ

Hội chứng này (cervical postural syndrom) có nguyên nhân là do người ngồi làm việc hay xem phim ở tư thế cằm đưa ra phía trước, lưng cong làm tăng độ cong ưỡn về phía trước của cột sống cổ. Bệnh hay gặp ở những người ngồi trước màn hình vi tính vì quá mải mê nhìn vào màn hình mà quên mất cổ đang ở tư thế xấu. Bệnh cũng hay gặp ở người chơi môn xe đạp, hockey... Người bệnh có thể cảm thấy cơn đau kiểu cháy bỏng hay đau âm ỉ từ cổ xuống vai hay sau ót. Đôi khi kèm theo nhức đầu.

Khám có thể thấy tầm vận động giảm ở vùng cổ thấp và ngực; yếu các cơ phía trước cổ, nhóm cơ nâng vai, cơ răng trước.

Điều trị bao gồm thuốc, tập vật lý trị liệu, tránh tư thế xấu là quan trọng nhất, có thể massage các cơ vùng cổ và tập lại sức cơ cho nhóm cơ vùng cổ cũng như lấy lại tầm hoạt động của cổ và ngực.

Hội chứng đau cổ cấp

Là hội chứng hay gặp với triệu chứng đau cổ nhiều kèm theo hạn chế vận động của cổ (cổ cứng không quay đầu được như bệnh nhân vẫn hay than phiền). Hay xảy ra sau khi làm một tư thế nào đó đột ngột và nhanh hay sau khi ngủ dậy. Nguyên nhân có thể là do từ khớp mỏm khớp bên hay bệnh lý đĩa đệm.

Nếu là do khớp mỏm khớp bên thì hay gặp ở người trẻ dưới 30 tuổi, thường do cử động đột ngột. Điều trị thường là dùng thuốc, làm giãn cơ bị co thắt bằng massage nước lạnh, điện trị liệu hay có thể dùng nhiệt. Kéo cổ nhẹ nhàng bằng tay, vận động cổ và nên dành việc điều trị cho các kỹ thuật viên vật lý trị liệu có kinh nghiệm.

Nếu nguyên do từ đĩa đệm, thường cơn đau xuất hiện âm thầm hơn một chút. Xuất hiện sau khi ngủ dậy ở tư thế xấu. Hay xảy ra trên nhóm người già, cơn đau ở vị trí vùng cổ thấp hay vùng ngực trên có thể lan ra nơi khác. Việc điều trị khác hơn nhóm trên một chút bao gồm chỉnh cho cổ khỏi tư thế biến dạng, mang nẹp cổ, thuốc. Tránh các động tác xoa bóp hay chỉnh sửa mạnh bạo có thể làm rách vòng nhân xơ đĩa đệm.

Hội chứng đau rễ thần kinh cổ cấp

Đặc trưng bởi cơn đau từ trung bình đến nặng vùng cánh tay. Có thể có hay không có đau cổ. Đau kèm theo cảm giác châm chích, tê, yếu chi, đau tăng lên khi cử động cổ. Nguyên do có thể là các kích thích từ đĩa đệm hay hẹp các lỗ liên hợp nơi rễ thần kinh chui ra do "gai xương" hay viêm các cấu trúc lân cận. Điều trị gồm kéo cổ, thuốc, gập cổ sang bên đối diện một cách cẩn thận dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên vật lý trị liệu.

Những nguyên nhân đau cổ khác không đề cập đến ở đây như chấn thương, nhiễm trùng, lao cột sống vì bệnh rất phức tạp và sẽ đề cập trong một bài khác.

Mũ bảo hiểm không liên quan Phóng to Trong số những câu hỏi của bạn đọc, có câu liệu đội mũ bảo hiểm khi chạy xe có làm tăng tình trạng thoái hóa cột sống cổ hay đau cổ không. Xin trả lời rằng cho đến hiện giờ, chưa có công trình nghiên cứu nào chứng minh đội mũ bảo hiểm làm thoái hóa cột sống cổ. Do vậy các bạn cứ an tâm đội mũ để bảo vệ cái đầu.