Phóng to

Tiến và cây đàn viola pomposa

* Viola cổ điển chỉ có bốn dây, sao anh kiếm đâu ra cây đàn năm dây có âm sắc lạ thế?

- Đó là cây đàn hai trong một, vừa có bè cao vừa có bè trầm, khi chơi âm sắc đẹp như hai giọng đối đáp nhau. Tôi làm đàn này là việc tìm lại cái đã mất. Câu chuyện thế này. Năm 1724, J. S. Bach đã phát minh cây đàn được chơi ở tư thế đặt lên vai như đàn violin nhưng có năm dây (đồ, sol, rê, la, mi). Cây đàn này có tiếng trầm, âm vực nằm giữa giọng tenor (nam cao) và cây đàn cello, ông đặt tên là viola pomposa.

Nhà làm đàn Hofmann ở Leipzig đã làm nhiều cây đàn này theo đơn đặt hàng và chỉ dẫn kỹ thuật của Bach. Tuy nhiên từ 1770 người ta lãng quên cây đàn này mà sử dụng các cây đàn violin, viola, cello, bass bốn dây trong dàn nhạc giao hưởng hay dàn nhạc thính phòng. Đến nay còn hai điều bí mật chưa được làm sáng tỏ: ai là người đầu tiên biểu diễn bản Suite số 6 của Bach trên viola pomposa và cấu trúc kỹ thuật của cây đàn ấy.

* Vì sao anh lao vào làm viola pomposa - một công việc rất khó khăn?

- Năm 2002, nhạc sĩ Nguyễn Quí Lãm - một người chơi viola nổi tiếng ở VN trước 1975 - nhân chuyến về thăm VN đã đặt tôi làm một cây đàn pomposa. Tôi đi tìm các tài liệu về cây đàn này và biết hiện nay ở Mỹ có Rudolf Haken (Đại học Illinois) là người chơi pomposa nổi tiếng nhất. Cây đàn ông chơi được làm bởi Rivinus dài 43,5cm có hình dáng méo và đã đăng ký độc quyền. Tôi đã nghiên cứu, phân tích mọi mặt từ âm học đến vật liệu để làm cây đàn này. Qua cuộc tìm kiếm này tôi có những kinh nghiệm cực quí cho việc làm đàn violin, là đàn chính mà tôi làm.

Đến nay tôi đã làm cây đàn pomposa thứ 6, mỗi cây là một thử nghiệm lớn. Tháng mười vừa qua tôi đã triển lãm hai cây đàn pomposa tôi ưng ý và đàn violin do tôi làm ở Music China - hội chợ hằng năm được tổ chức tại Phố Đông Thượng Hải (Trung Quốc) với nhiều hãng lớn tham dự như Steinway, Bosendofet, Gibson,Yamaha (đơn vị tổ chức là chi nhánh Hong Kong của Messe Frankfurt, chuyên tổ chức hội chợ âm nhạc khắp thế giới). Cùng với triển lãm đàn, tôi đã phát cho khách hàng Trung Quốc, Mỹ, Úc, Anh, Mexico... CD ghi các tác phẩm do tôi biểu diễn bằng cây đàn pomposa. Họ đòi mua đàn nhưng tôi chưa bán vì còn chờ đăng ký độc quyền.

* Cây đàn pomposa đã gây được sự chú ý nhiều chưa?

- Ngay hôm qua tôi còn nhận được điện thoại của khách hàng Trung Quốc muốn mua. Tôi đã lập ra hẳn một ban nhạc mang tên Pomposa Band, đã thu nhiều chương trình truyền hình của VTV và thu ba CD (12 ca khúc tiền chiến, 12 tác phẩm cổ điển bất hủ, Mẹ VN hòa tấu cho pomposa và nhạc cụ giao hưởng, nhạc cụ dân tộc). 18-12 tới Pomposa Band sẽ biểu diễn tại Đà Lạt nhân Ngày kỷ lục gia VN.