Đồng hồ Rolex trị giá 37.000 USD, máy kéo John Deere trị giá 40.000 USD, chuyến du lịch Trung Quốc miễn phí... Đây chỉ là một số "viên đạn bọc đường" được các chủ doanh nghiệp lo lót cho một số quan chức biến chất trong cơ quan chính quyền thành phố San Francisco (bang California, Mỹ) để được ưu ái nhận nhiều hợp đồng béo bở. Vụ án quan tham làm xói mòn lòng tin của công chúng đối với chính phủ và trở thành bài học cho "đạo làm quan".

Từ giám đốc sở có công trở thành tội đồ

Tháng 1-2020, FBI bất ngờ bắt giữ Mohammed Nuru - giám đốc Sở Công trình công cộng thành phố San Francisco - trong vụ án liên quan đến Nick Bovis - chủ nhà hàng Lefty O'Doul. Bovis đã lót tay cho Nuru với ý định hối lộ một ủy viên Ủy ban Sân bay quốc tế San Francisco để được nhượng quyền nhà hàng trong sân bay.

Bovis đã nhận tội và thỏa thuận hợp tác với cơ quan điều tra để được giảm án. Gã khai nhận trong nhiều năm đã hối lộ Nuru bằng tiệc tùng ăn chơi miễn phí và mua hơn 22.000 USD đồ gia dụng trang bị cho trang trại nghỉ dưỡng của Nuru để được tạo điều kiện nhận đủ thứ hợp đồng của thành phố. Ngày 7-3-2024, Bovis bị kết án 9 tháng tù, 1 năm quản chế và phạt tiền 100.000 USD.

Nuru (năm nay 62 tuổi) về giữ chức phó giám đốc Sở Công trình công cộng năm 2000 và 11 năm sau lên chức giám đốc. Ông được đặt biệt danh là "Ông Sạch" vì đã có công dọn dẹp các không gian công cộng thường bị người lang thang, bọn buôn ma túy và người nghiện chiếm dụng trở thành công viên có chủ đề.

Hồ sơ vụ án dài 79 trang cáo buộc Nuru đã chuyển nhiều hợp đồng béo bở của thành phố cho bạn bè, nhận quà cáp hối lộ của các công ty, đưa hối lộ, sử dụng nhân viên nhà nước làm việc cho trang trại cá nhân.

Các doanh nghiệp đã chiêu đãi Nuru bằng các kỳ nghỉ dưỡng sang trọng miễn phí ở nước ngoài, nhiều phong bì tiền mặt dày cộm và tiệc tùng xa hoa dành cho các nhân vật VIP. Trong số quà cáp có một chai rượu vang 10.000 USD và một đồng hồ Rolex giá 37.000 USD. Đầu tháng 1-2022, Nuru thừa nhận đã nhận hối lộ hơn 1 triệu USD trong thời gian 12 năm.

Từ vụ án nêu trên, FBI đã mở rộng điều tra, sau đó đưa hàng chục quan chức, doanh nhân và ba công ty ra tòa.

Walter Wong là chủ nhiều công ty xây dựng, trong đó có công ty chuyên tư vấn giúp các công ty bất động sản vượt qua quy trình cấp phép nhiêu khê ở San Francisco.

Báo San Francisco Chronicle mô tả Wong là "một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong giới phát triển bất động sản ở San Francisco", một nhà môi giới giàu có đầy quyền lực và một người nhập cư trở thành tỉ phú. Wong đã nhiều lần biếu cho Nuru phong bì tiền mặt lên tới 5.000 USD, đưa nhân công và vật tư trị giá 260.000 USD đến xây dựng trang trại của Nuru. Bù lại, Nuru tuồn thông tin nội bộ và cơ cấu giá thầu để Wong chiếm lợi thế trong đấu thầu.

Harlan Kelly, Jr. - tổng giám đốc Ủy ban Tiện ích công cộng San Francisco (CPUC) - chịu trách nhiệm chi tiền tỉ của người nộp thuế để lo điện, nước, cống rãnh. Wong đã chi tiền cho gia đình Kelly đi du lịch Trung Quốc và sửa chữa nhà riêng.

Để đáp lễ, Kelly tuồn tài liệu mật về dự án chuyển đèn đường sang công nghệ LED cho Wong. Khi Wong chậm nộp hồ sơ dự thầu, Kelly còn tìm kế hoãn binh. Ngày 18-3-2024, Kelly bị kết án 4 năm tù về tội gian lận và lập báo cáo tài chính sai lệch, đồng thời bị phạt 10.000 USD.

Theo hồ sơ tòa án, tổng cộng Wong đã gian lận để kiếm được 1,45 triệu USD trong 10 hợp đồng. Wong đã nhận tội gian lận và rửa tiền đồng thời hoàn trả cho thành phố 1,7 triệu USD. Wong cũng đã thỏa thuận hợp tác và đang làm chứng tố cáo các quan chức tham nhũng để được giảm án.

Quan tham đi du lịch, nhận đồng hồ vàng, vay tiền, tìm việc cho con

Từ năm 2014 - 2020, Công ty vận chuyển rác Recology đã chuyển vào quỹ đen cho giám đốc sở Mohammed Nuru hơn 1 triệu USD, bù lại được Nuru duyệt tăng tiền đổ rác, từ đó thu lợi nhuận khổng lồ 100 triệu USD. Công ty đã "biết điều" chiêu đãi Nuru ăn nhậu thịnh soạn, trả tiền khách sạn và giao đất miễn phí cho trang trại Nuru. Giám đốc Paul Giusti còn xoay xở tìm việc làm cho con trai Nuru.

Tháng 9-2023, cựu phó chủ tịch Công ty John Francis Porter bị kết án 6 tháng quản thúc về tội hối lộ, 3 năm quản chế và nộp phạt 30.000 USD. Ba tháng sau, Giusti bị kết án 3 năm quản chế và 6 tháng giam giữ tại nhà. Công ty bị phạt 36 triệu USD, trả lại khách hàng 100 triệu USD và bồi hoàn cho thành phố 25 triệu USD.

Ngoài Mohammed Nuru, còn có một số quan chức khác nhúng chàm.

- Bà Sandra Zuniga là giám đốc Văn phòng Dịch vụ khu phố ở tòa thị chính San Francisco, người tình của Nuru vào năm 2009. Bà giúp Nuru rửa tiền hối lộ bằng cách đi mua trang trại và làm trung gian chuyển tiền hối lộ cho Nuru. Bà đã hợp tác với FBI theo thỏa thuận nhận tội và do không hưởng lợi nên giữa tháng 12-2023 chỉ bị kết án 3 năm quản chế.

- Bà Florence Kong là ủy viên Ủy ban Quyền của người nhập cư San Francisco. Nuru giúp bà giành hợp đồng xử lý rác thải xây dựng tại nhà máy tái chế của bà. Bà đã lót tay nhiều quà cáp, trong đó có chiếc đồng hồ Rolex bằng vàng trị giá 37.000 USD. Bà đã nhận tội hối lộ và khai man với FBI nên bị kết án 1 năm tù và bị phạt 95.000 USD, ngoài ra phải hoàn trả 640.500 USD cho thành phố và 109.500 USD tiền phạt vi phạm đạo đức.

- Bernard Curran là thanh tra cao cấp thuộc Cục Thanh tra xây dựng San Francisco. Ông thừa nhận đã vay 260.000 USD của một công ty bất động sản và được hào phóng giảm 30.000 USD lúc trả nợ để ông nương tay khi thanh tra dự án. Curran bị kết án 1 năm tù vào tháng 7-2023.

- Ngày 25-8-2022, tòa tuyên án cựu giám đốc sở Mohammed Nuru 7 năm tù giam về tội gian lận dịch vụ công, 3 năm quản chế, nộp phạt 35.000 USD, tịch thu trang trại và một ngôi nhà.

Các quan chức phạm tội đã bị cách chức và ngồi tù, nhưng báo San Francisco Chronicle ghi nhận vẫn còn nghi vấn: Liệu "vua tham nhũng San Francisco" Mohammed Nuru đã bị phế truất hay nhiều con cá gộc vẫn còn lọt lưới?

------------------

Nhận được thông báo từ Indonesia về hành vi phạm tội của nhà môi giới chứng khoán Benny Tjokro, cảnh sát New Zealand điều tra và tòa án đã ra lệnh tịch thu ngôi biệt thự sang trọng ở Queenstown là tài sản do phạm tội mà có.

Kỳ tới: Indonesia thu hồi tài sản tham nhũng thế nào?

Đại gia sa chân chốn lao tù - Kỳ 5: Tỉ phú chơi sang thành kẻ đào tẩu nhục nhã

Tỉ phú Vijay Mallya (năm nay 69 tuổi) từng được biết đến là một trong những người Ấn Độ giàu nhất thế giới. Ông trùm hàng không với lối sống tiệc tùng xa hoa cuối cùng bị vỡ nợ, trở thành người phá sản và phải chạy ra nước ngoài.