Phóng to

Điều ước thiêng liêng - vở diễn của đạo diễn Chánh Trực - sẽ tham dự cuộc thi Tài năng trẻ đạo diễn sân khấu 2013 - Ảnh: Gia Tiến

Trước mỗi cuộc thi, bao giờ cũng có một sự kỳ vọng về những “gương mặt vàng” - những nhân tố làm nên điều bất ngờ, tính hấp dẫn và ý nghĩa của cuộc so tài. Nhưng với cuộc thi Tài năng trẻ đạo diễn sân khấu lần này, nhìn vào 21 vở diễn, khó thấy một tên tuổi nào nổi bật lên để mang lại một dự báo lạc quan. Báo giới “than vãn” rằng phần nhiều các vở dự thi là những vở diễn thị trường. Còn ông Nguyễn Đăng Chương - phó ban tổ chức cuộc thi - thì “vỗ về” rằng nhiều vở khi biểu diễn thị trường là vậy, nhưng khi đi thi họ sẽ sửa bản dựng khác đi. Cho nên là người tổ chức, ông vẫn hi vọng vào những điều bất ngờ.

Trước thềm cuộc thi Tài năng trẻ đạo diễn sân khấu năm nay là một không khí như thế, với những nhận định, phán đoán dè dặt.

Thiếu vắng những ứng cử viên sáng giá

Ngoài những vở được nhận định là “diễn thị trường cũng chưa tạo ấn tượng gì”, số còn lại là những vở diễn tốt nghiệp của sinh viên, một vài “ẩn số” về cải lương, chèo, kịch hình thể... Tuy nhiên, nhìn vào bảng danh sách sẽ thấy thiếu vắng những tên tuổi đạo diễn trẻ gây chú ý trên sân khấu chuyên nghiệp hiện nay như Đức Thịnh, Thái Hòa, Quốc Bảo, Lý Khắc Luynh... Họ là những gương mặt trẻ đã tạo được thương hiệu trên sân khấu chuyên nghiệp. Việc những cái tên được chờ đợi lại nguội lạnh đứng bên lề cho thấy cuộc thi thiếu hẳn sự sôi nổi mà người ta hay đi tìm ở chất trẻ.

Giải thích điều này, đạo diễn Ngọc Hùng của nhà hát Thế Giới Trẻ (TP.HCM) nói: “Có một tâm lý chung là những đạo diễn trẻ đã tạo được tên tuổi trên các sân khấu chuyên nghiệp rồi thì không mặn mà với những cuộc thi nữa. Nhưng những bạn sinh viên thì muốn dự thi để giới thiệu tên tuổi”. Hơn nữa, Ngọc Hùng cho rằng giữa tiêu chí nghệ thuật của các cuộc thi và tiêu chí của những vở diễn bán vé cho khán giả rất khác xa nhau. Thế nên dù địa điểm chính tổ chức cuộc thi là nhà hát Thế Giới Trẻ, nhưng cả ba đạo diễn trẻ trụ cột ở sân khấu này là Quốc Bảo, Ngọc Hùng, Cao Tấn Lộc đều không tham dự.

Những sân khấu chuyên nghiệp có lực lượng trẻ như sân khấu Idecaf, Hoàng Thái Thanh cũng không cử người tham gia. Nhà hát kịch Sân Khấu Nhỏ dự thi với vở duy nhất Điều ước thiêng liêng (đạo diễn: Chánh Trực). Sân khấu kịch Hồng Vân có lực lượng tham gia đông nhất với các đạo diễn: Lê Quốc Nam (3-5-7), Vũ Xuân Trang (Thứ sáu ngày 13), Diệp Tiên (Trăng máu), Hòa Hiệp (Số đào hoa), Trịnh Kim Chi (Cúc cù cúc cu). Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, có thể nói trong đội ngũ các đạo diễn, không dễ tìm thấy một tên tuổi đã sở hữu được một phong cách nghệ thuật hay một vở diễn đáng chú ý.

Tài năng trẻ đang ở đâu?

Trong số các đạo diễn trẻ, Đức Thịnh từng là một gương mặt sáng giá. Anh được kỳ vọng nhiều, từng được đề nghị cấp học bổng ra nước ngoài du học như một tài năng. Nhưng thời gian gần đây Đức Thịnh bận bịu với những dự án phim truyền hình, có vẻ “lơ là” với mảng sân khấu, chưa ra tác phẩm nào mới.

Từng đoạt giải thưởng đạo diễn Liên hoan sân khấu trẻ toàn quốc 2007, Lý Khắc Luynh đang ấp ủ một kịch bản đáng chú ý là chuyển thể tiểu thuyết Tấm ván phóng dao của nhà văn - diễn viên Mạc Can thành kịch. Tuy nhiên dự án này vẫn “treo” đó, vì Lý Khắc Luynh cũng đang “mắc kẹt” với truyền hình. Thái Hòa cũng vậy, sau Người vợ ma, Trái tim máu, anh lại vụt sáng ở lĩnh vực điện ảnh.

Rõ ràng, như nhiều người nhìn thấy lâu nay, một trở ngại cho sân khấu chính là sân khấu đang bị cạnh tranh mạnh về nhân lực với truyền hình, điện ảnh.

Còn nhớ ở kỳ thi Tài năng trẻ đạo diễn sân khấu năm 2007, một đạo diễn lão thành từng tung hô rằng những vở diễn của người trẻ năm đó là “ở tầm quốc tế”. Bẵng đi năm năm, những tên tuổi đoạt giải năm đó như Hoàng Thúy, Huyền Trân, Bích Phượng, Thành Công, Long Hà, Hữu Luận... đều

mất hút. Họ không có những hoạt động gì mới, không dựng thêm một vở nào để khẳng định mình. Người vì lý do riêng, nhưng cũng có người bị xem là không đứng trên đôi chân thật của chính mình - vở là do người khác dựng nhưng họ đứng tên dự thi. Cho nên có những cuộc thi dựng nên những “tài năng” chưa kịp tỏa sáng đã vụt tắt. Khoảng cách năm năm, những kinh nghiệm đó của cuộc thi năm 2007 với cuộc thi này hẳn là chưa quá xa!