Chai đựng nước bằng thủy tinh mà Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế dùng thay thế cho chai nước nhựa - Ảnh: M. TỰ

Những nỗ lực trong xã hội để hạn chế rác thải nhựa đã được bắt đầu, nay một số cơ quan, chính quyền địa phương cũng hành động...

Mất chút thời gian, lợi đủ đường

Mỗi buổi sáng trước đây, các nhân viên lễ tân của Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phải đưa nước đóng chai đến từng phòng lãnh đạo và các phòng họp. Hầu như ngày nào ở đây cũng họp, có ngày họp kín các phòng và cả hội trường.

Nhưng kể từ đầu tháng 5-2019, công việc mỗi ngày của bộ phận lễ tân đã khác: họ dùng xe đẩy đưa nước đựng trong chai thủy tinh. Những chai thủy tinh này được đổ đầy nước từ máy lọc.

"Chỉ mất thêm chút thời gian nhưng lợi nhiều lắm!" - nhân viên lễ tân Trần Thị Mỹ Nhung cho biết. 

Trước đây, mỗi tháng văn phòng phải mua khoảng 30-40 thùng nước đóng chai, giờ chỉ cần mua một cái máy lọc (khoảng 6-7 triệu), vài chục cái chai thủy tinh (12.000 đồng/chai), thêm cái xe đẩy là có thể phục vụ nước cho cả cơ quan và hàng chục cuộc họp, tiếp khách mỗi ngày, với đủ nước nóng - lạnh.

Các chuyên viên tại đây đều tự mang dụng cụ đựng nước bằng thủy tinh, tự lấy nước ở các máy lọc. Mỗi tháng, văn phòng tiết kiệm khoảng 3 triệu đồng nhưng điều quan trọng nhất là không còn thải ra môi trường một lượng rác từ vỏ chai nhựa.

Nhung chỉ cho tôi xem một cái thùng to từng để đựng chai nhựa ở góc phòng. Trước đây, cứ một tuần là phải gọi ve chai đến chở đi, vì chai nhựa đầy thùng. Giờ thì nó trống rỗng.

Ngày 10-5-2019, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế ban hành chỉ thị "Chống rác thải nhựa và túi nilông sử dụng một lần", với những yêu cầu cứng rắn. 

Theo đó, tất cả các cơ quan, đơn vị, địa phương trên toàn tỉnh phải có kế hoạch để mọi nhân viên không sử dụng nước uống đóng chai sử dụng một lần (loại chai 330-500ml), không sử dụng túi nilông, khăn lau sử dụng một lần.

Tỉnh đồng thời giao các cơ quan chuyên môn tìm kiếm giải pháp, công cụ thay thế bằng vật liệu thân thiện môi trường. Huế đã có sẵn làng nghề đệm bàng Phò Trạch và nhiều làng nghề đan lát, mây, tre như Bao La, Thủy Lập... và hiện đã có doanh nghiệp sản xuất ống hút từ cây bàng ở làng Phò Trạch (huyện Phong Điền).

Tỉnh thậm chí còn yêu cầu Sở Tài chính không thanh toán bất kỳ khoản chi nào của các cơ quan, đơn vị có sử dụng các sản phẩm nhựa, nilông sử dụng một lần. 

Ông Phan Thiên Định, phó chủ tịch UBND Thừa Thiên Huế, cho biết đến nay tất cả các cơ quan, đơn vị, địa phương trên toàn tỉnh đã triển khai kế hoạch "Chống rác thải nhựa" trong cơ quan, đơn vị mình.

Đến bất cứ cơ quan, đơn vị hay hội họp nào trên toàn tỉnh sẽ thấy ngay điều đó. Tỉnh muốn kiên quyết thực hiện được chủ trương xây dựng Huế thành đô thị "Di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường".

Sử dụng chai đựng nước thủy tinh tại một cuộc họp ở trung tâm hành chính TP Đà Nẵng - Ảnh: H.KHÁ

Hưởng ứng lan tỏa

Tại cuộc họp báo quý 1-2019 ngày 24-4, nhiều nhà báo và quan chức ngồi trong hội trường tầng 2 Trung tâm hành chính TP Đà Nẵng ngạc nhiên thấy trên bàn đặt những bình đựng nước thủy tinh kiểu dáng đẹp, gọn gàng.

Lãnh đạo TP Đà Nẵng cho biết đây là một trong những hành động thay đổi thói quen đầu tiên trong phong trào "Chống rác thải nhựa" của TP. 

Trong đó, UBND TP Đà Nẵng yêu cầu Văn phòng UBND TP, các sở ngành thực hiện nghiêm túc việc không sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần trong hoạt động của cơ quan, đơn vị, đặc biệt là không sử dụng chai nhựa tại các cuộc họp, hội nghị...

Ban quản lý tòa nhà Trung tâm hành chính TP sử dụng bình kim loại, thủy tinh... để thay thế các loại chai nhựa sử dụng một lần phục vụ cho các cuộc họp tổ chức tại tòa nhà này.

"Không chỉ trong tầng lớp thanh niên, giờ đây ở các cuộc họp, hội nghị phụ nữ, Mặt trận... của quận đều đã dùng chai thủy tinh thay chai nhựa. Tôi mong các thanh niên sẽ là những người đi tiên phong làm cho phong trào chống lại rác thải nhựa lan tỏa đến mọi gia đình.

Thời gian tới, quận đoàn sẽ thiết kế các sản phẩm chai thủy tinh phát cho thanh niên để khuyến khích các bạn trẻ sử dụng chai thủy tinh thay thế chai nhựa; mời chuyên gia về môi trường ở TP về nói chuyện ở các khu dân cư để người dân có ý thức phân loại rác và giảm sử dụng rác thải nhựa" - anh Đặng Minh Trí, bí thư Quận đoàn Liên Chiểu (Đà Nẵng) nói.

Tại các phường xã ở Đà Nẵng hiện nay như Hòa Phát (quận Cẩm Lệ), Hòa Thuận Tây (quận Hải Châu), người dân đang dần thay đổi thói quen lạm dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần. Nhiều vật dụng phục vụ nhu cầu sinh hoạt thường ngày được họ tái chế từ rác thải nhựa.

Trong nhiều gia đình, từ lọ hoa, lọ đựng bút đến những vật trang trí... đều là sản phẩm tái chế từ rác thải. Hội phụ nữ ở các phường xã tổ chức vận động người dân thu gom rác thải nhựa nộp lại, đổi lại người dân sẽ được tặng bình thủy tinh để đựng nước thay cho việc dùng nước đóng chai nhựa.

Ông Tô Văn Hùng, giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường TP Đà Nẵng, cho biết tình trạng sử dụng các loại ly nhựa, chai nhựa ở các hàng quán tại địa phương này đang ở mức đáng báo động. Bình quân mỗi ngày, TP thải ra 1.000 tấn rác. Chỉ riêng 20 quán trà sữa ở quận Hải Châu đã thải ra 100m³ rác thải ly nhựa, ống hút mỗi tháng.

"Chúng tôi vừa đề nghị các tổ chức, doanh nghiệp, hệ thống các siêu thị trên địa bàn... hưởng ứng, triển khai các hoạt động cụ thể giảm sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, túi nilông khó phân hủy" - ông Hùng nói.

"Từ ngày 1-1-2020, tỉnh Quảng Ngãi sẽ không thanh toán các khoản chi liên quan đến nước uống đóng chai nhựa trong các cuộc họp" - ông Trần Ngọc Căng, chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, cho biết.

Đi kèm yêu cầu này là kế hoạch thay bằng bình nước có dung tích lớn, sử dụng được nhiều lần hoặc nước đun nấu. Những ly nhựa tiện lợi cũng được loại bỏ khỏi những cuộc họp của chính quyền, thay vào đó là ly sứ, thủy tinh sử dụng nhiều lần.

Nhà bạn nhiều chai nhựa? Hãy biến chúng thành đèn ngủ, dụng cụ tách trứng...

TTO - Rác thải nhựa, đặc biệt là chai nhựa, đang là bài toán nhức nhối của toàn cầu. Sao bạn không thử tái sử dụng chúng bằng cách làm thành đèn ngủ, cọ vẽ, dụng cụ tách trứng... ?