Sự kiện này kéo Nissan vào một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử. Nó không chỉ đánh dấu "buổi hoàng hôn" của một nhà máy từng mang trong mình tham vọng vươn ra toàn cầu của Nissan mà còn ảnh hưởng đến sinh kế của hàng nghìn lao động tại khu vực này - những người từ nhỏ đến lớn sống với quan niệm "shushin koyo" - công việc suốt đời.

Biểu tượng hoàng kim bị bỏ lại

Theo Hãng tin Bloomberg, nằm cách thủ đô Tokyo khoảng 50km về phía nam Nhà máy Oppama của Nissan từng là viên ngọc quý đầy kiêu hãnh của nền công nghiệp Nhật Bản.

Đi vào hoạt động từ năm 1961, dây chuyền sản xuất tại nhà máy này liên tục xuất xưởng hàng triệu chiếc xe, đóng góp vào "giai đoạn thần kỳ" của nền kinh tế Nhật Bản sau Thế chiến 2.

Tuy nhiên điều đáng buồn là nhà máy này giờ đây lại trở thành chứng tích lặng lẽ cho một thời hoàng kim bị bỏ lại phía sau bởi guồng quay khắc nghiệt của thời đại.

Sự kiện này không chỉ đặt Nissan trước hàng loạt thách thức mà còn phản ánh sự thay đổi to lớn đối với khái niệm "shushin koyo", vốn đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều thế hệ người lao động tại xứ sở mặt trời mọc.

Trong nhiều thập niên, việc người lao động duy trì việc làm ổn định và lâu dài ở các doanh nghiệp lớn của Nhật Bản như Nissan là nền tảng quan trọng để xã hội tăng trưởng và đoàn kết.

Việc Nhà máy Oppama đóng cửa không chỉ là thử thách đối với doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hàng nghìn việc làm tại khu vực này. Nói rộng hơn, đây không phải câu chuyện của riêng doanh nghiệp mà là tín hiệu cho thấy cả hệ thống và văn hóa việc làm của Nhật đang chịu thử thách.

Vào tháng 7, tổng giám đốc điều hành Nissan Ivan Espinosa đã công bố kế hoạch cắt giảm chi phí quy mô lớn, bao gồm việc sa thải 15% lực lượng lao động toàn cầu và đóng cửa bảy nhà máy trên toàn thế giới.

Nguyên nhân của tình trạng này đến từ việc công ty phải chịu ảnh hưởng nặng nề khi doanh số tại Mỹ, Trung Quốc sụt giảm và mất thị phần vào những cái tên như Tesla (Mỹ) hay BYD (Trung Quốc).

Bên cạnh đó, Nissan cũng đối mặt với núi nợ khổng lồ cần phải trả cũng như chật vật nâng cấp dàn xe vốn đã cũ kỹ và thiếu sáng tạo so với thị trường.

Thay đổi hoặc bị đào thải

Trước những thách thức và nguy cơ thụt lùi so với đối thủ cạnh tranh, Nissan nói riêng và nền công nghiệp ô tô Nhật Bản nói chung buộc phải lựa chọn thay đổi để bước vào một kỷ nguyên mới hoặc bị đào thải.

Vào cuối năm 2024, chủ tịch Toyota Akio Toyoda cảnh báo việc chuyển hoàn toàn sang xe điện sẽ dẫn đến mất việc làm, đặc biệt là đối với những người đang làm việc trong lĩnh vực động cơ, chiếm phần lớn trong ngành ô tô Nhật Bản.

Tuy nhiên việc chuyển hướng sang xe điện để bảo vệ môi trường dường như là một xu thế tất yếu mà không nhà sản xuất ô tô nào có thể ngó lơ.

Do đó Toyota đã có cách tiếp cận tương đối thận trọng đối với xe điện so với các hãng khác vừa để bắt kịp xu hướng thời cuộc, đồng thời đảm bảo tính ổn định của lực lượng lao động.

Điều này đã giúp nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới theo doanh số hưởng lợi trong bối cảnh doanh số xe điện toàn cầu chững lại, trong khi đó nhu cầu đối với dòng xe hybrid ngày càng mở rộng, bao gồm cả tại thị trường lớn nhất của Toyota là Mỹ.

Theo Hãng tin Reuters, Toyota theo đuổi chiến lược mà hãng gọi là "đa lộ trình" hướng đến mục tiêu phát thải bằng 0 trong đó có xe điện, hybrid, xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro và các công nghệ truyền động khác.

Vào tháng 1 năm nay, ông Toyoda cho biết xe điện nhiều nhất cũng chỉ chiếm 30% thị trường ô tô toàn cầu, phần còn lại sẽ là hybrid, xe chạy pin nhiên liệu hydro và xe chạy xăng.

Về trường hợp của Nissan, giới phân tích nhận định nguyên nhân cốt lõi mà hãng gặp phải đến từ việc thiếu vắng những mẫu xe "bom tấn".

Theo ông Satoru Shinozuka - chuyên gia phân tích tại Teikoku Databank, xu hướng hợp nhất và sáp nhập vẫn sẽ tiếp diễn như một giải pháp giải quyết các thách thức hiện tại.

Điều này sẽ càng đúng hơn đối với các công ty Nhật khi sự sáng tạo, thích nghi nhanh và đổi mới không phải lợi thế cạnh tranh của họ.

Những công ty ô tô lâu đời của xứ sở phù tang có thể tìm kiếm các thương vụ sáp nhập hoặc mua bán với những doanh nghiệp chuyên về xe điện, xe tự lái và động cơ hiệu suất cao để có được năng lực này.

Qua đó họ có thể bắt kịp xu hướng của thị trường, đồng thời giữ lực lượng lao động trung thành an toàn như phương châm "shushin koyo".

Tăng bảo hành từ 5 lên 10 năm, Nissan nỗ lực hút khách trở lại đại lý sử dụng dịch vụ

Người dùng Nissan tại Úc có thể được hưởng bảo hành 10 năm, miễn là không bảo dưỡng ở xưởng dịch vụ ngoài.