Nhận định về đỉnh lũ lịch sử luôn xuất hiện, hơn 60 đại biểu từ trung ương và các tỉnh thành như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình... đều cho rằng yếu tố con người tác động vào thiên nhiên là một nguyên nhân quan trọng.

Đại biểu Phạm Đăng Nhật, giám đốc Công ty TNHH một thành viên thủy lợi Kẻ Gỗ, nói trong cơn lũ giữa tháng 10 vừa qua, ban quản lý rất bất ngờ với lượng mưa đo được ở lòng hồ Kẻ Gỗ lớn hơn lượng mưa thiết kế. Thời gian nước lũ về rất nhanh, việc điều tiết, dự báo, thông báo về xả lũ rất khó khăn. Hồ Kẻ Gỗ mới xả trên 600m3/giây nhưng đã gây lũ lớn cho hạ lưu.

Ông Văn Phú Chính - cục phó Cục Quản lý đê điều và phòng chống lụt bão - khẳng định sự ảnh hưởng của mặt đệm (rừng phòng hộ), sự điều tiết các hồ chứa (hồ thủy lợi, thủy điện) và thoát lũ ở hạ lưu là một trong những nguyên nhân chính gây ra lũ lớn.

Ông Chính nhấn mạnh: do nhu cầu phát triển kinh tế, chúng ta xây dựng nhiều công trình giao thông, thủy lợi, thủy điện... đã làm mất rừng khiến cường suất lũ lên và đỉnh lũ cao.

Bên cạnh đó, các hồ chứa bộc lộ nhiều bất cập, chưa linh hoạt trong vận hành xả lũ, gây khó khăn cho công tác ứng phó vùng hạ du, tiêu biểu là thủy điện Hố Hô năm 2010.

Tại sao hai năm gần đây mưa lũ thường kéo dài và diễn ra trên diện rộng? Ông Nguyễn Hoàng Trạch, nguyên phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, cho rằng các tuyến đường giao thông được xây dựng đã biến thành những đê ngăn dòng nước lũ và tạo nên những chảo nước.

Cụ thể là đường tránh TP Hà Tĩnh khiến các xã Cẩm Thành, Cẩm Vịnh, Cẩm Thạch (huyện Cẩm Xuyên) ngập lụt lâu ngày.