Họ có thành tích học tập xuất sắc, từng nắm vai trò lãnh đạo nhóm trong quá trình học tập, hoạt động xã hội hoặc công việc thời vụ, bán thời gian. Họ có khát khao.

Không riêng họ, khát khao là tâm thế chung của sinh viên. Khát khao được cất tiếng nói của mình, biết mình là ai, khát khao được giao việc và biết mình có thể làm gì.

Tuy nhiên, với thực trạng hiện nay, vì lý do cạnh tranh nên phần lớn doanh nghiệp chỉ chú tâm tuyển mộ người có kinh nghiệm, cơ hội dành cho sinh viên mới ra trường là một con số mỏng mảnh.

Nói một cách cụ thể, theo các chuyên gia nhân sự, cuộc chiến nhân tài đang giữa hồi khốc liệt ở phân khúc người có kinh nghiệm. Định nghĩa “nhân tài” trong các hội thảo, tọa đàm nhân sự được hiểu phải bao gồm tiêu chí “có ít nhất 3-5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn”.

Quả thật, khi giáo dục ĐH nước ta chưa thể cho ra lò những cử nhân làm việc được ngay thì doanh nghiệp nói “không” trước những hồ sơ để trống phần “kinh nghiệm làm việc” là có lý của họ.

Nhưng không thể không buồn khi nhìn vào con số hàng chục ngàn cử nhân thất nghiệp, những tấm bằng tốt nghiệp ĐH, CĐ loại giỏi, khá được cất vào tủ tại quê nhà của hàng ngàn công nhân, không thể nén tiếng thở dài khi bước vào khu chợ nơi những cô cử, cậu cử lót dép ngồi bán quần áo.

Thử tìm kiếm công việc dành cho người mới tốt nghiệp/chưa kinh nghiệm trên các trang web tuyển dụng lớn như vietnamworks hay careerbuilder lại càng chua chát: chỉ 131/4.953 đầu việc trên vietnamworks (chiếm 2,6%) và 41/3.174 đầu việc trên careerbuilder (chiếm 1,29%). Rất nhiều bàn tay sinh viên chìa ra rồi thõng xuống buồn bã.

Dĩ nhiên, cơ hội vẫn có cho sinh viên. Một số ít các công ty lớn, tập đoàn đa quốc gia đã chọn tìm kiếm người tài theo cách khác: đào tạo nguồn nhân lực cho riêng họ. Khi thiết kế chương trình đào tạo CEO dành cho sinh viên năm 3, Tập đoàn P&G đem hẳn chương trình huấn luyện nhân viên gồm kỹ năng lãnh đạo, phát triển chiến lược, kỹ năng phân tích, kỹ năng thuyết phục bán hàng... dạy sinh viên.

Họ trao cho các sinh viên tham dự chương trình cơ hội thực tập tại công ty, lưu hồ sơ để cân nhắc ứng viên cho các đợt tuyển mới.

Để gia tăng sức hấp dẫn, họ cho sinh viên gặp gỡ đội ngũ nhân viên, lãnh đạo hiện tại là những người có những điểm xuất phát khác nhau nhưng đều cùng điểm chung: gia nhập công ty khi vừa chân ướt chân ráo ra trường.

Họ công bố những bảng xếp hạng cho thấy lãnh đạo của họ đều đi lên từ nhân viên công ty chứ không phải “săn” được từ cuộc chiến trên thị trường nhân lực. Sự khao khát phân khúc lao động mới ra trường của họ nghe có vẻ lạ.

Nhưng với con số 95% nhân viên công ty hiện tại được tuyển dụng khi vừa tốt nghiệp, rõ ràng họ chọn lối đi khác. Và lối này có lợi cho sinh viên.

Bà Nguyễn Ngọc Kim Hằng, giám đốc nhân sự P&G VN, cho biết theo quan sát của cá nhân bà trong quá trình công tác tại nhiều quốc gia châu Á thì sinh viên VN, về cơ bản, không thua kém sinh viên các nước về kiến thức, kỹ năng. Thậm chí, sinh viên Việt tỏ ra nhạy bén và tham vọng hơn.

Họ muốn nhận công việc lương cao trong các công ty và chấp nhận thách thức. Nhưng điều họ thiếu hẳn so với bạn bè đồng lứa ở các nước khác là cơ hội. Doanh nghiệp Việt ít dám trao cơ hội vào những bàn tay non trẻ.

“Tuy nhiên, với trải nghiệm của tôi, khi tin tưởng trao cho người trẻ cơ hội, song song là đào tạo, huấn luyện để họ biết cách sử dụng tốt cơ hội đó, họ sẽ làm được những điều mà bản thân họ cũng không tin được” - bà Hằng nói.

Khóa học chỉ là một cơ hội nhỏ, con số 200 sinh viên là con số rất nhỏ trong cả triệu sinh viên cả nước, nhưng có còn hơn không.

Nhưng ai tạo thêm cơ hội cho người mới, để chuyện cử nhân cất bằng ĐH làm công nhân sẽ không còn phải nói đến nữa.