Ông Phan Đình Tân - Ảnh: N.KHánh

Trao đổi với Tuổi Trẻ chiều 8-10 xung quanh vụ việc Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam bị bỏ hoang, xuống cấp, ông Tân cho rằng do nguồn vốn cấp hạn chế nên làng thực hiện quy trình vừa khai thác vừa xây dựng, có những khu được đưa vào sử dụng hiệu quả như chùa Khmer, tháp Chăm. Tuy nhiên, không thể tránh khỏi một số hạng mục xuống cấp.

Với những lỗi hư hỏng nhỏ như bay mái, lỗ hổng không cần chờ cung cấp nguồn vốn mà ở dưới làng có thể tự khắc phục. Còn những công trình yêu cầu đảm bảo quy trình như nhà dân tộc Cống, dân tộc Chứt bị cháy dứt khoát chờ quy định mới được tu sửa vì phải đưa nghệ nhân của dân tộc đó ra làm mới đúng hồn cốt của đồng bào dân tộc.

Trả lời câu hỏi mục tiêu của dự án là đưa bà con đồng bào dân tộc về làng sinh sống để bảo tồn, gìn giữ, phát huy cũng như phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu của du khách, ông Tân cho rằng:

“Làng rất mong muốn đưa bà con về làng sinh sống, nhưng đây là cả vấn đề lớn. Làm thế nào đảm bảo cuộc sống cho bà con, bà con về đây phải đăng ký hộ khẩu, hộ tịch như thế nào? Bà con ra đây thì con cái cháu chắt có được ra cùng hay không? Chưa kể đến khí hậu, thổ nhưỡng không phù hợp.

Người ta sinh ra nơi nào thì thích nghi với môi trường nơi đó, như đồng bào Tây nguyên. Mình muốn là thế nhưng đó là cả vấn đề, ngân sách nào tạm ứng cho người ta ra ở trong thời gian đầu, hay công tác xã hội hóa như thế nào để lấy tiền nuôi đồng bào ra đây?”.

Ðặt câu hỏi với kinh phí bỏ ra tổ chức sự kiện trọng đại hằng năm như thế có tốn kém quá không, ông Tân cho rằng theo từng quy mô, sự kiện mà kinh phí bỏ ra nhiều hay ít, nhưng bắt buộc phải tổ chức để thu hút khách du lịch.

“Nếu chờ làng hoàn thiện đầy đủ mới tổ chức sự kiện thì càng nhanh chóng bị hư hỏng, xuống cấp hơn” - ông Tân khẳng định.

Theo ông Phan Ðình Tân: “Vấn đề quyết định tất cả vẫn là kinh phí. Ðây không phải là bài toán của riêng làng văn hóa mà nhiều nơi khác cũng lúng túng không kém.

Nguồn vốn nhà nước cấp cho chưa đến 30% so với tổng số vốn dự kiến ban đầu là 3.200 tỉ đồng thì yêu cầu phải đẩy mạnh nguồn vốn xã hội hóa bằng cách thu hút các nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong và ngoài nước nhưng hiện nay cơ chế, chính sách đặc thù cho nhà đầu tư không có.

Phải có cơ chế đặc thù thu hút các nhà đầu tư từ thuế thuê đất, tạo điều kiện cho nhà đầu tư vì họ làm gì cũng phải tính toán đến thu vốn và lãi, nếu không có thì họ sẽ không làm. Làng phải tính toán, đưa ra đề xuất để bộ báo cáo xin Thủ tướng.

Tôi lấy ví dụ như thời gian vừa qua, tôi có biết một nhà đầu tư Hàn Quốc muốn đầu tư vào làng, khai thác hồ nước Ðồng Mô làm dịch vụ đua thuyền, ở trên bờ làm vui chơi, giải trí nhưng mực nước ở hồ không ổn định, có mùa trơ đáy không giữ được nước nên họ băn khoăn và quyết định không làm.

Cái này bộ đã đề nghị Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn quan tâm nghiên cứu và phân tích mực nước hồ.

Ðánh giá tính khả thi của làng văn hóa dự kiến hoàn thiện và đưa vào sử dụng năm 2015, ông Tân cho rằng đến khi nào hoàn thiện làng thì chưa biết, chung quy vẫn phải chờ nguồn vốn: “Thời gian phụ thuộc vào vốn, lúc nào có vốn đầu tư mới biết được thời gian hoàn thiện và đưa vào sử dụng chính xác nhất”.