Phóng to
Ông Hoàng Lâm - Ảnh: Q.THANH	Ông Phan Minh Tân - Ảnh: Q.THANH

Kỳ 1: Hàng dỏm bán tràn lan! Kỳ 2: Mũ bảo hiểm: Những nhà sản xuất đáng ngờ

Doanh nghiệp sản xuất phải chịu trách nhiệm

* Thưa ông, sau khi cấp chứng nhận hợp quy cho nhà sản xuất MBH, đơn vị cấp chứng nhận - như Trung tâm 3 chẳng hạn - có bắt buộc thực hiện quy trình hậu kiểm?

- Ông Hoàng Lâm (phó giám đốc Trung tâm 3): Việc giám sát MBH sau khi chứng nhận là một nội dung đã được quy định. Thông thường định kỳ sáu tháng thực hiện đánh giá giám sát một lần, kết hợp với việc giám sát đột xuất tại cơ sở hoặc trên thị trường, hoặc bất kỳ lúc nào hay khi có phát hiện vấn đề về chất lượng.

* Nếu doanh nghiệp sản xuất MBH gắn tem CR trên cơ sở giấy chứng nhận hợp quy do Trung tâm 3 cấp mà chất lượng thực tế của sản phẩm đó không đạt, thì Trung tâm 3 chịu trách nhiệm gì trước người tiêu dùng?

- Trước hết cần hiểu nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm đưa ra tiêu thụ trên thị trường đúng như đã công bố. Điều này đã được nêu rõ trong pháp luật hiện hành. Đơn vị chứng nhận hợp quy như Trung tâm 3 có trách nhiệm về kết quả đánh giá sự phù hợp của mình trước pháp luật. Dấu chứng nhận hợp quy là bằng chứng xác nhận sản phẩm hàng hóa thuộc phạm vi chứng nhận và được sản xuất tại cơ sở sản xuất có đủ điều kiện, năng lực sản xuất.

Khi doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận hợp quy sẽ được ủy quyền in tem mang dấu hiệu hợp quy CR theo đúng quy định để dán lên MBH, đây là một dấu hiệu để người tiêu dùng nhận biết sản phẩm được sản xuất tại cơ sở có đủ năng lực kiểm soát chất lượng. Nếu cơ sở sản xuất dán tem CR ấy lên MBH không đạt yêu cầu chất lượng hoặc không thuộc phạm vi chứng nhận là vi phạm các quy định liên quan, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm toàn bộ về chất lượng của mũ. Còn khi cả chiếc mũ lẫn tem CR đều bị làm giả, làm nhái thì việc vi phạm quy định là rõ ràng và đương nhiên phải bị xử lý. Đây cũng là một trong những vấn đề nhức nhối đối với cả nhà sản xuất lẫn cơ quan quản lý.

* Nhưng các đơn vị có chức năng cấp chứng nhận hợp quy MBH, trong đó có Trung tâm 3, thật sự có đủ nguồn lực để giám sát sau cấp chứng nhận? Hay chỉ cấp giấy chứng nhận là coi như xong trách nhiệm?

- Đương nhiên đơn vị cấp chứng nhận hợp quy phải có trách nhiệm giám sát nhà sản xuất về chất lượng. Tuy nhiên, phải hiểu rõ là giám sát thực hiện theo quy định của luật pháp chứ không phải là thay thế cho trách nhiệm đối với chất lượng sản phẩm của nhà sản xuất. Tổ chức chứng nhận cũng không có chức năng và quyền hạn kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên thị trường. Với số lượng quá đông đảo các cơ sở sản xuất MBH tại VN hiện nay cùng với thực trạng hàng giả, tem giả và ý thức của một bộ phận người tiêu dùng còn hạn chế, còn nhiều vấn đề trong kiểm soát thị trường thì việc thực hiện hoạt động giám sát sau chứng nhận là hết sức khó khăn không chỉ đối với một đơn vị có năng lực như Trung tâm 3.

* Thời gian qua, Trung tâm 3 có nhận được thông tin từ cơ quan chức năng hoặc người tiêu dùng phản ánh MBH được Trung tâm 3 cấp chứng nhận hợp quy nhưng chất lượng không đảm bảo?

- Chúng tôi có nhận được những thông tin này dù không nhiều. Khi nhận được thông tin, Trung tâm 3 đều xử lý nghiêm túc.

Rất khó kiểm soát

PGS.TS Phan Minh Tân - giám đốc Sở Khoa học và công nghệ (KH&CN) TP.HCM: Mặt hàng MBH rất khó kiểm soát, đặc biệt là kiểm soát chất lượng. Một bộ phận người tiêu dùng vẫn chưa ý thức được phải mua mũ bảo đảm chất lượng để dùng, mà chỉ quan tâm mua mũ rẻ tiền đội lên để khỏi bị công an phạt. Khi có cầu sẽ có cung và người ta sẵn sàng bán MBH không đảm bảo chất lượng. MBH như vậy bán đầy đường, kiểm soát chất lượng như thế nào là bài toán khó. TP.HCM rộng lớn, trong khi thanh tra Sở KH&CN TP chỉ có năm người và còn quản lý rất nhiều mặt hàng khác nữa. Do vậy, cần phối hợp giữa các ngành, trong đó quan trọng nhất là quản lý thị trường.

Thời gian qua việc phối hợp vẫn làm nhưng theo đợt kiểm tra, chủ yếu tập trung kiểm tra các cơ sở sản xuất MBH trong nước, MBH nhập khẩu, còn hàng trôi nổi thì khỏi kiểm tra cũng biết chất lượng thế nào.

Những cơ sở sản xuất kinh doanh có đăng ký, đã được công nhận, có giấy phép thì kiểm soát được. Còn những loại làm lậu, làm chui... thật sự rất khó kiểm soát. Theo tôi, nếu lực lượng mình có tăng lên gấp nhiều lần cũng không thể kiểm soát được loại này. Vấn đề ở chỗ cần kết hợp đồng thời giữa trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là ở cơ sở và nâng cao ý thức người tiêu dùng.