Kỳ 1: Hàng dỏm bán tràn lan!

Phóng to

Mua bán mũ bảo hiểm kém chất lượng trên đường Nguyễn Trãi, Q.5, TP.HCM - Ảnh: THUẬN THẮNG

Thông tin từ bác sĩ: nhiều người đội MBH vẫn bị chấn thương sọ não. Thông tin từ thị trường: mũ dỏm tràn lan. Thông tin từ người bán hàng: dân không quan tâm chất lượng, thích mua MBH giá “bèo” để đối phó với cảnh sát giao thông...

Đội MBH vẫn chấn thương sọ não

Sáng 31-5, tại phòng cấp cứu khoa chấn thương sọ não Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), bà cụ D.T.T. (80 tuổi, ngụ Cai Lậy, Tiền Giang) vẫn còn mê man bất tỉnh do chấn thương sọ não sau một tai nạn giao thông. Chị M.T., con dâu cụ T., kể: “Chồng tui chở mẹ bằng xe máy, cả hai đều có đội MBH. Khi tai nạn xảy ra, MBH của chồng tui không hề hấn gì, còn chiếc mũ của bà cụ thì bị bể nát”. Chị M.T. nói thêm: “MBH của mẹ chồng tui đội mua ở lề đường, có giá chỉ 25.000 đồng”.

Tương tự là trường hợp của anh D., nằm cấp cứu tại Bệnh viện Chợ Rẫy tám ngày mà vẫn lúc tỉnh lúc mê do chấn thương giập não bên trái. Hôm ấy khoảng 20g, anh D. rời nhà từ An Lạc (TP.HCM) đến Khu công nghiệp Phú Mỹ I (Bà Rịa - Vũng Tàu). Khi tới khu vực Long Thành (Đồng Nai), anh D. bị một chiếc xe máy tông văng vào lề đường. “Bữa đó chồng tôi có đội MBH đàng hoàng nhưng khi gặp tai nạn giao thông, chiếc mũ bể nát, chỉ còn lại miếng mốp” - vợ anh D. thuật lại lời kể của những người chứng kiến tai nạn.

Tại sao có đội MBH vẫn bị chấn thương sọ não? PGS.TS, bác sĩ Dương Minh Mẫn - trưởng khoa chấn thương sọ não Bệnh viện Chợ Rẫy - trả lời: “Chúng tôi đã tìm hiểu và nhận ra rằng các nạn nhân bị tai nạn giao thông hầu hết đều có đội MBH nhưng là hàng dỏm. Khi tai nạn xảy ra, mũ không bảo vệ được cái đầu”.

Bác sĩ Minh Mẫn cho biết thêm trong một vài tháng sau khi quy định bắt buộc đội MBH (tháng 12-2007) có hiệu lực, tình trạng bệnh nhân bị chấn thương sọ não giảm đáng kể. Thế nhưng sau đó và đặc biệt là gần đây, số người gặp tai nạn giao thông bị chấn thương sọ não tăng trở lại, bằng hoặc chỉ kém hơn chút ít so với trước khi có quy định buộc đội MBH.

Dân ít quan tâm đến chất lượng

Có một thực tế là hiện nhiều người dân mua MBH nhưng lại chỉ quan tâm đến mẫu mã, giá cả mà ít để tâm đến chất lượng của mũ.

Bác sĩ Tô Vĩnh Ninh, trưởng khoa cấp cứu Bệnh viện Gia Định

(TP.HCM), khuyến cáo: khi mua MBH, người dân cần quan tâm đến chất lượng của mũ. Thà mua một chiếc MBH tốt, tốn vài trăm ngàn đồng còn hơn là để khi xảy ra tai nạn, bị chấn thương sọ não sẽ phải trả chi phí chữa trị rất lớn. Thậm chí người bệnh phải mất thời gian điều trị khá dài và sau đó có khi còn bị di chứng, sống đời thực vật. “Đội MBH chất lượng, đúng cách là để bảo vệ cho chính bản thân mình chứ đừng nghĩ chỉ là cách đối phó với cảnh sát giao thông”.

Thế nào là một chiếc MBH đạt chất lượng? Theo bác sĩ Dương Minh Mẫn, MBH có ba phần: vỏ nhựa, phần mốp và quai mũ đều có chức năng quan trọng trong việc bảo vệ người đi xe gắn máy. Khi mua MBH, người tiêu dùng cần quan tâm đến phần quan trọng nhất là lớp mốp vì chúng hấp thu và triệt tiêu 90% lực tác động vào mũ khi bị té xuống. Lớp mốp tốt phải thật mịn, chắc, không thể dùng ngón tay cái ấn dẹp xuống được.

Ông Lê Đình Tùng, phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn về tiêu dùng (thuộc văn phòng phía Nam của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng VN), cũng nói ngoài việc quan tâm lớp mốp, vỏ nhựa bên ngoài của MBH cần phải được kiểm tra, bằng cảm quan có thể thấy lớp vỏ nhựa của MBH dày hay mỏng.

Một vỏ MBH đạt tiêu chuẩn phải có lớp nhựa dày khoảng 2,8 li, mặt nhẵn thì khi va đập mũ mới có thể phân tán lực tác động lên toàn bộ vỏ nhựa được. Từ đó tránh được tình trạng dù bị va đập nhẹ mũ cũng bị vỡ, gây nguy cơ chấn thương cho người sử dụng.

“Đối với những chiếc MBH nước ngoài đúng chuẩn, lớp mốp phải nặng từ 140-150gr. Hiện rất ít loại MBH có mặt trên thị trường đạt được chỉ tiêu này. Trong khi đó, ngày càng có nhiều MBH kém chất lượng được bày bán tràn lan trong cửa hàng, ngoài lề đường...” - ông Tùng nhấn mạnh.

Phóng to

Mua bán mũ bảo hiểm với giá “bèo” từ 30.000-80.000 đồng trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.3, TP.HCM - Ảnh: THUẬN THẮNG

MBH 18.000 đồng/chiếc

Theo chân một người mua bán MBH, chúng tôi thâm nhập các sạp hàng tại Chợ Lớn, chợ Bình Tây (quận 5 và quận 6, TP.HCM).

Khi biết chúng tôi cần “đánh” lượng hàng lớn, chị G. - chủ cửa hàng TS trên đường Hải Thượng Lãn Ông (quận 5) - đon đả: “Mấy anh cần loại MBH nào em cũng có. Nói thiệt, hàng trưng bên ngoài tương đối xịn, có giá từ 100.000-300.000 đồng/chiếc. Còn những loại không nhãn mác, rẻ bèo, em để trong buồng. Mấy anh đưa mũ về các tỉnh bỏ mối thì nên lấy hàng thường thường bậc trung trở xuống cho dễ bán...”.

Nói chưa hết câu, chị G. quay ngoắt vào trong lôi ra những mẫu mũ được cho là “rẻ bèo” với nhãn mác không rõ nguồn gốc xuất xứ cùng các con tem chứng nhận chất lượng phai mờ được dán cẩu thả. Những chiếc mũ này có giá bỏ sỉ từ 45.000-60.000 đồng/chiếc, thậm chí có loại chỉ hơn 20.000 đồng/chiếc.

“Riêng loại rẻ nhất, em bỏ sỉ làm quen cho mấy anh 18.000 đồng/chiếc” - chị G. vừa bày hàng vừa tiếp thị chúng tôi. Tương tự, các sạp hàng MBH bên chợ Bình Tây cũng mời chào chúng tôi mua MBH đủ loại thượng vàng hạ cám, từ loại 17.000 đến 295.000 đồng/chiếc.

Tại đường Trường Chinh, gần ngã tư An Sương cũng như tại ngã tư Tân Thới Hiệp hay trên xa lộ Hà Nội, những chiếc MBH kém chất lượng được bày bán tràn lan bên vệ đường. Chúng tôi ghé một cửa hàng nằm ngay ngã tư Phan Huy Ích - Trường Chinh mua một cái MBH “ba không”: không tên công ty sản xuất (chỉ ghi SX tại VN), không thương hiệu (chỉ đề Helmet - nghĩa là MBH - PV) và nhãn hợp quy (CR) bong tróc, rất mờ.

Người bạn dắt chúng tôi đi thâm nhập thị trường MBH cầm một chiếc lên xem và giả vờ làm rơi xuống. Bộp! Phần vỏ nhựa của chiếc mũ vỡ toác một mảng lớn.

Mũ dỏm lấn át mũ xịn

Thực tế thị trường cho thấy những loại MBH kém chất lượng, không nhãn mác đang thắng áp đảo những loại mũ có uy tín và chất lượng. Lý giải cho việc này, chị L., bán MBH trên quốc lộ 1A (phường Trung Mỹ Tây, quận 12), cho rằng: “Đa số người đi đường ghé chọn mua những loại mũ rẻ tiền từ 30.000-45.000 đồng/chiếc. Họ đội nhằm đối phó với lực lượng cảnh sát giao thông là chính”.

Cũng theo chị L., qua hai đầu mối, những chiếc MBH rẻ tiền này mới tới được tay chị. Cứ mỗi lần qua tay, tùy giá trị của mũ cao hay thấp, người bỏ mối lời từ 5.000-7.000 đồng/chiếc. Riêng chị Lan bán lẻ lề đường nên lời khá hơn, 10.000 đồng/chiếc. Như vậy tính ra một chiếc MBH rẻ tiền hiện đang được bày bán chỉ có giá thành từ 10.000-21.000 đồng/chiếc. Trong khi đó, theo ông Lê Đình Tùng: “Giá thành để sản xuất được một chiếc MBH đạt chất lượng trung bình phải mất ít nhất 45.000-50.000 đồng”.

Một trong ba chủ cửa hàng bán MBH lớn tại ngã tư Tân Thới Hiệp (quận 12) cũng công nhận: “Với giá MBH rẻ bèo như thế thì đừng trông chờ chúng chất lượng”. Theo chị, đa số khách hàng đều hỏi mua MBH rẻ tiền. “Bày những loại MBH “ba không” này ra phải canh chừng, hễ thấy bóng dáng ai khả nghi quản lý thị trường là chúng tôi phải giấu tiệt chúng đi ngay”.

Anh L., chủ một hệ thống cửa hàng MBH, nói: “Bốn cửa hàng của tôi ở quận Gò Vấp và Phú Nhuận mỗi ngày bán được khoảng 100 cái MBH. Có đến hơn 70% khách hàng chọn mua những loại MBH rẻ tiền, không cần biết chất lượng của mũ ra sao”.