Từ trái qua: Diễn viên Hồng Ánh và hai thành viên của đoàn lô tô Bích Phụng - cũng là hai nhân vật trong phim - đã có mặt tại TP.HCM để giao lưu với khán giả trong buổi chiếu ra mắt báo chí ngày 9-12 - Ảnh: Đỗ Duy

Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng là một bộ phim không vô danh. Bởi nó đã đến nhiều liên hoan, diễn đàn phim tài liệu trên thế giới (Cinéma du réel - Paris, Margret Meal - New York, Chopshots - Indonesia...).

Ðã có nhiều lời khen dành cho bộ phim tài liệu dài 86 phút này. Ðạo diễn Việt Linh viết trên Tuổi Trẻ khi xem phim này ở Paris (“Chuyến đi đầu tiên của Thắm”, Tuổi Trẻ ngày 20-4) rằng: “Phim thoảng buồn nhưng không sầu não bởi trước mắt ta là những con người biết cách tạo ra và nắm lấy những gì tốt nhất từ số phận ngặt nghèo...”.

Chị Phụng đã không sống được đến ngày phim ra mắt. Nhưng bộ phim của chị, hay đúng hơn là phim của Nguyễn Thị Thắm làm về chị thì đã có một con đường đến với khán giả. Trước tiên là khán giả ở TP.HCM.

Nguyễn Thị Thắm nói với PV Tuổi Trẻ rằng cô luôn mong muốn tìm một con đường phát hành có bán vé cho những phim tài liệu không chỉ của cô mà của nhóm tài liệu Varan.

Thắm không phải là người lạ với Hồng Ánh, bởi Xe ôm của Thắm (“Nữ đạo diễn và cô xe ôm nổi tiếng”, Tuổi Trẻ ngày 12-10-2011) là một trong số bốn phim ngắn của dự án 86.000km+... mà Hồng Ánh và Hãng phim Xanh của Ánh tổ chức.

Thắm mời Hồng Ánh xem Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng: “Tôi mời chị Ánh như mời các khán giả thân thiết khác của mình, nhưng không ngờ...”.

Hồng Ánh giống với hình ảnh một nhà phát hành phim thích đi ngược chiều. Từ Ðường đua - một phim không phải là dễ xem với khán giả đại chúng mà Hồng Ánh làm sản xuất kiêm phó đạo diễn, đến những phim tài liệu của 86.000km+..., Hồng Ánh vừa sản xuất vừa kiêm luôn phát hành, lọ mọ đem phim đến từng trường đại học...

Với phim của Thắm, Hồng Ánh bảo: “Ðây là phim hay mà, xứng đáng được đến mọi người. Phát hành bộ phim này cũng là một cách tôi ủng hộ cho Thắm - đạo diễn nữ trẻ hiếm hoi có sự dấn thân rất lớn trong nghề mà tôi rất nể phục. Bộ phim được phổ biến một cách rộng rãi cũng là theo tâm nguyện của chị Phụng (nhân vật chính của phim, đã qua đời vì HIV). Chị đã đồng ý mang cả cuộc đời mình lên phim với mong muốn mọi người hiểu hơn về thế giới “bóng gió” (cách nói của nhân vật)...”.

Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng, nói đúng nghĩa hoàn toàn có thể trở thành một phép thử của cả Thắm và Hồng Ánh. Phép thử của một phương cách mang phim tài liệu đến với khán giả mà không... lỗ vốn! Bởi đương nhiên, khó mà đem phim ra các rạp thương mại, bán vé như những phim thương mại khác.

Khó khăn lớn nhất, Hồng Ánh ưu tư, là nghe đến phim tài liệu ai cũng ngạc nhiên - tại sao lại phát hành? Rồi cũng có phần... ngán. May mà thông tin về bộ phim trước đó đã ít nhiều xuất hiện trên báo, nên cũng có một lượng khán giả ủng hộ và thuyết phục lượng khán giả còn lại “đây là một phim rất hay”.

Ði xem phim hay, coi như chúng ta làm một việc thiện (với mình, với nhà làm phim) đi! Và sau hơn hai tuần kêu gọi trên Facebook, truyền miệng, dán poster ở bất cứ đâu có thể, bán vé ở cả quán cà phê, Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng đã bán được hơn 1.700 vé. 4.000 vé là hòa vốn phát hành - một đại diện của Hãng phim Xanh chia sẻ.

Nếu thành công, Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng có mở ra một con đường? Hồng Ánh rụt rè bảo: “Chỉ dám hi vọng thôi chứ không dám khẳng định. Mong rằng hướng phát hành độc lập thế này sẽ mở một lối ra khác, không chỉ dành cho phim tài liệu mà dành cho những phim hay nói chung, không có cơ hội ra rạp lớn. Bởi phim đến được với công chúng là có thể coi như lời...”.

Chị Phụng đã đi xong chuyến đi cuối cùng của mình trong cuộc đời. Thắm cũng đã đi chuyến đi đầu tiên của cô. Và bây giờ khán giả có lẽ sẽ là những người cùng đi tiếp, trải nghiệm với một phim tài liệu hay, tại sao không?