Phóng to

Mát lạnh ly chè đậu ván - Ảnh: T.L.

Ngày còn ở quê, nhà nghèo nên bố mẹ đi làm ăn xa, chị em tôi phải sống nhờ nhà mợ. Tôi thường cùng mợ lên rẫy chăm đám khoai, luống rau, luống đậu. Bên cạnh các loại đậu đen, đậu đỏ, đậu xanh… mợ dành riêng một vạt rẫy để trồng đậu ván. Đến mùa vụ, những hạt đậu trắng, to bằng đầu ngón áp út được mợ hái về phơi khô để dành dùng quanh năm.

Mỗi khi nhà có giỗ chạp, cúng quải thế nào mợ cũng nấu món xôi cách điệu thêm những hạt đậu ván căng tròn. Vị béo, ngọt của đậu ván lẫn chút thơm thanh tú của nếp vụ mới tan dần trong miệng, thật là tuyệt. Những hôm nhà có khách, mợ đãi món hầm (gà, vịt... ) nhất thiết phải thêm vài hạt đậu ván mới đúng điệu. Nhưng với tôi, không biết từ bao giờ lại ghiền hương vị ngọt ngào, mát lịm pha lẫn mùi cay nồng của gừng từ món chè đậu ván mợ nấu.

Nguyên liệu làm nên chè đậu ván vốn khá giản đơn, gắn liền với tên gọi của nó. Chỉ chừng vài lon đậu, ít lát gừng, đường cát vừa trắng (đủ để chè có màu hơi vàng). Bao giờ cũng thế, mợ chọn những hạt đậu căng tròn, lựa bỏ hạt lép hoặc sâu rồi ngâm qua nước ấm. Mươi lăm phút sau khi đậu hơi mềm, dùng tay nhẹ nhàng bóc lớp màng lụa bên ngoài.

Hạt đậu bây giờ đã trắng tròn mơn mởn được rửa qua nước sạch để ráo. Công đoạn tiếp theo là hấp cách thủy đậu. Đậu sau khi chín thả vào nước đường đun lửa vừa, khéo léo khuấy nhẹ để không bị nát. Hôm nào nhạt miệng, muốn đậu có vị ngọt đậm hơn, mợ phải xào kỹ với đường kính sau đó thả vào nước đường.

Nấu nước đường làm chè cũng là một nghệ thuật, sao cho nước có màu trong, vị ngọt thanh, thơm nồng của gừng. Trước khi ăn, mợ mang cả nồi chè ướp lạnh rồi múc vào từng ly nhỏ. Nhìn những hạt đậu tươi tròn đều tăm tắp dưới đáy bát, màu hơi ngả sang vàng ngà, người ăn không nỡ vội vàng mà chậm rãi thưởng thức từng hạt mới cảm nhận hết hương vị mà có lẽ chỉ có ở những vùng quê.