Phần mềm Watson của IBM giúp xử lý dữ liệu trong điều trị ung thư - Ảnh: AFP

Tháng 7-2017, Viện nghiên cứu Rockefeller ở New York đã công bố công trình nghiên cứu chứng minh trí tuệ nhân tạo (AI) phân tích ung thư não nhanh hơn nhà di truyền học đỉnh cao gấp 1.000 lần.

Chính vì vậy, Sergey Brin (người đồng sáng lập Google) tiên đoán quyền lực y học trong tương lai sẽ nằm trong tay các nhà sáng chế biết sử dụng AI cho công cụ của mình. 

Google với máy phát hiện bệnh mắt

Hiện nay, Google và IBM là hai tên tuổi lớn trong lĩnh vực kỹ thuật số đầu tư nhiều nhất cho y tế. Google đã thực hiện dự án DeepMind Health với tham vọng sử dụng AI phân tích bệnh án và hỗ trợ chẩn đoán.

Tháng 7-2016, Công ty trí tuệ nhân tạo DeepMind ở Anh (Google mua lại công ty này vào năm 2014) thông báo đã ký hợp đồng với hệ thống y tế công của Anh (NHS) và bệnh viện mắt Moorfields ở London về phát triển AI phát hiện các bệnh về mắt. 

Trong hai năm qua, DeepMind đã sử dụng phương pháp deep learning (phương pháp dạy cho máy) để lập thuật toán có khả năng nhận biết bệnh mắt. 

Thuật toán được nạp hàng ngàn bản quét võng mạc ba chiều do bệnh viện mắt Moorfields cung cấp. Thuật toán sẽ học cách phân tích dữ liệu để phát hiện ba bệnh mắt quan trọng gồm bệnh cườm nước (glaucoma), bệnh thoái hóa điểm vàng do tuổi tác và bệnh lý võng mạc do tiểu đường.    

Kết quả nghiên cứu dự kiến sẽ được công bố vào năm tới. Giai đoạn thử nghiệm lâm sàng sẽ được tiến hành trong vài năm nữa.

Công ty DeepMind cũng đã thiết lập ứng dụng Streams dành cho các bác sĩ. Bác sĩ sử dụng ứng dụng này sẽ tự động nhận được bệnh án, như vậy giảm thời gian chờ đợi của người khám bệnh và giảm thủ tục rườm rà.

Ứng dụng Streams của Công ty DeepMind giúp bác sĩ biết bệnh án nhanh nhất - Ảnh: DEEPMIND

Tiến tới chẩn đoán bệnh ung thư

Trong giai đoạn tới, Công ty DeepMind dự kiến sẽ sử dụng AI để chẩn đoán các bệnh ung thư. Công ty đã hợp tác với Bệnh viện trường đại học London (UCLH) phân tích các bản phim X quang và hợp tác với trung tâm y tế thuộc Đại học Hoàng gia London phân tích các bản phim nhũ ảnh.

Trong khi đó, giữa tháng 2-2018, Công ty Verily (chi nhánh của Alphabet Inc ở Mỹ, công ty mẹ của Google), đã công bố công trình nghiên cứu về thiết bị sử dụng AI phân tích ảnh chụp võng mạc mắt, từ đó có thể chẩn đoán nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Kết quả thử nghiệm trên 284.335 người cho thấy tỉ lệ thành công đạt 70%.

Khó khăn cần giải quyết là vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Năm ngoái, Ủy ban Bảo vệ dữ liệu Anh đánh giá NHS đã phạm luật khi đồng ý cho Công ty DeepMind tiếp cận bệnh án của 1,6 triệu bệnh nhân để thiết lập ứng dụng Streams. Đúng ra theo luật, DeepMind phải được từng cá nhân bệnh nhân đồng ý.

Sau khi bị phản đối, DeepMind mới thành lập một bộ phận nghiên cứu về hậu quả đạo đức nghề nghiệp và xã hội của trí thông minh nhân tạo.

Robot IDx-DR có chức năng chẩn đoán bệnh lý võng mạc do tiểu đường. Ảnh: IDX

IBM giới thiệu phần mềm Watson

Để cạnh tranh với Google, Tập đoàn IBM có vũ khí lợi hại là phần mềm thông minh nhân tạo Watson.

Watson được áp dụng trong nhiều lĩnh vực. Riêng về y khoa, IBM giới thiệu Watson là một cuộc cách mạng trong y khoa, có thể phân tích nhiều loại ung thư và giới thiệu cho bệnh nhân kế hoạch điều trị.

Năm 2016, Đại học Tokyo đã sử dụng máy Watson với kết quả phân tích 20 triệu nghiên cứu lâm sàng ung bướu, từ đó chẩn đoán được một căn bệnh máu ác tính dạng hiếm nơi một bệnh nhân nữ 60 tuổi.

Theo Hiệp hội Ung bướu lâm sàng Mỹ, Watson chẩn đoán đúng 96% số ca ung thư phổi, 93% số ca ung thư trực tràng và 81% số ca ung thư ruột già.

Về ung thư phổi và ung thư vú, Watson phân tích và đưa ra hướng dẫn điều trị nhanh hơn bác sĩ 24 phút.

IBM dự kiến đến cuối năm 2018, Watson có thể tư vấn điều trị đối với 12 loại ung thư chiếm 80% số ca ung thư trên toàn thế giới.

Dù vậy theo điều tra của trang web STAT (Mỹ), siêu máy tính Watson không nhận biết nhiều hình thức ung thư nên chỉ có hơn 10 bệnh viện sử dụng máy này.

Phản ứng lại kết quả điều tra, IBM khẳng định máy Watson đã được lắp đặt tại hơn 50 bệnh viện trên thế giới và các bác sĩ cũng như bệnh nhân đều phản ánh Watson rất có ích.

Ngoài Google và IBM, nhiều ông lớn trong lĩnh vực kỹ thuật số cũng quan tâm đến trí thông minh nhân tạo trong y khoa.

Microsoft đặt mục tiêu sẽ chiến thắng bệnh ung thư trước năm 2026. Tháng 9-2016, Mark Zuckerberg (người sáng lập Facebook) tuyên bố khoản đầu tư ban đầu 3 tỉ USD để sử dụng trí thông minh nhân tạo xóa bỏ bệnh tật trước năm 2100. Amazon cũng đã lập bộ phận 1492 nghiên cứu trí thông minh nhân tạo trong y khoa.