Đỗ đại học là sướng rồi

Dìa đăng ký thi vào trường đại học (ĐH) Sư phạm Hà Nội và ĐH Y Hà Nội, cả hai trường đều đạt điểm cao như nhau: 26,5 điểm (ở Trường ĐH Y Hà Nội, Dìa được làm tròn 26,25 điểm thành 26,5). Dìa là học sinh vùng rẻo cao, được cộng thêm 3,5 điểm nên tổng điểm hai trường đều đạt 30 điểm. Với Dìa, “đỗ được ĐH là sướng lắm rồi”.

Phóng to

Xồng Bá Dìa mơ làm bác sĩ - Ảnh: Vũ Toàn

Hôm Dìa làm hồ sơ đăng ký dự thi, thầy Phan Văn Long - giáo viên Trường Dân tộc nội trú Nghệ An (người giúp Dìa trong việc ăn ở tại nhà) - hơi ái ngại vì biết điểm chuẩn hai trường này khá cao. Thầy Long hỏi Dìa: “Em đăng ký như vậy có liều quá không?”. Dìa thưa thầy: “Em xin thầy được thử sức vì hai nghề này đều rất cần thiết với vùng cao quê em”. Thầy Long kể: “Hôm Dìa vào thi Trường ĐH Y, tôi đứng ngoài chờ, trời nắng nóng mà người cứ run vì quá lo cho chàng học trò nghèo người Mông táo bạo này”.

Thi xong, Dìa ngược về quê giúp bố mẹ làm rẫy. Cái rẫy lúa cho nhà Dìa đủ ăn trong tám tháng mỗi năm ở cách xa nhà gần ba giờ đi bộ. Mẹ Dìa thương đứa con trai đầu sức vóc thấp nhỏ, gầy guộc nên chỉ cho Dìa làm việc nhẹ như chăn trâu, nấu cơm, rửa bát. Nhưng Dìa thường trốn mẹ để lên rẫy bế gạo về cùng bố. Dìa bảo: “Tuy người cháu nhỏ thế này nhưng chuyến nào cũng bế được 15kg còn cộng thêm một ít củi. Làm rẫy cực nhọc nên việc gì cũng phải cố thêm một chút mới đủ ăn”.

Càng nghèo càng phải học giỏi

Dìa nói: “Cháu không phải là người thông minh. Vì nhà nghèo quá nên phải cố gắng học, phải siêng năng, cần mẫn mới có kết quả như mong muốn”. Lắng trong câu chuyện của Dìa, tôi cảm được sự chiêm nghiệm đáng trân trọng của chàng học trò nghèo lớn lên giữa chốn núi rừng xa xăm.

Dìa kể: “Hồi lớp 1, cháu không muốn đi học một tí nào vì đường đến trường lầy lội trong mưa gió lại phải xa bố mẹ. Lên lớp 2, mẹ phải dắt đi mới chịu học. Cho đến năm lớp 6 mới thấy thích và ham học”.

Nhưng phải đến lúc lên cấp III Dìa mới ý thức được việc “sáng học bài ở các lớp cấp III, chiều tự ôn lại bài các lớp cấp II”. Tuy vậy lên lớp 10 Dìa cũng chỉ được học trong lớp 10 A2 (lớp bình thường). Sang lớp 11, Dìa mới được vào lớp 11A1 (lớp chọn). Lúc bấy giờ Dìa đạt học sinh xuất sắc, được các thầy cô đánh giá “có nhiều tiến bộ vượt bậc”. Năm đó, Dìa đứng nhất lớp.

Năm lên lớp 12, Dìa học kỹ tất cả bài trong sách giáo khoa và tìm mua thêm sách tham khảo mỗi khi có điều kiện. Vì một năm một lần từ trường (ở TP Vinh) về nhà, bố mẹ cố lắm cũng chỉ gom góp cho Dìa được vài trăm ngàn đồng để chi tiêu ngoài tiêu chuẩn ăn uống được nhà nước cấp tại trường. Đây cũng là lần đầu tiên Dìa được chọn đi thi học sinh giỏi tỉnh và đoạt giải ba môn toán.

Kết thúc hai đợt thi ĐH, khi Dìa về lại trường, thầy cô ai cũng đoán chắc Dìa sẽ đậu ĐH nhưng không ai nghĩ đến Dìa có thể đạt điểm cao như vậy. Dìa tâm sự: “Về lại bản, cháu ngồi tự chấm cho mình, kết quả điểm các môn thi sát đúng với điểm thi được báo. Thế mà vẫn nóng ruột lắm. Vì ở bản chưa có điện, chưa có Internet nên khi bạn ở dưới thành phố báo lên cháu mới biết. Bố mẹ mừng lắm. Ngay sau chiều biết điểm, bố bàn với mẹ mổ một chú lợn “tên lửa” (lợn sữa) khao cả họ, vui đáo để”.

Câu chuyện của học trò người Mông còn khiến tôi cảm động khi Dìa nói đến sự lựa chọn sắp tới của đời mình: “Cháu nghĩ kỹ rồi, học ở trường nào cũng quý nhưng cháu sẽ theo đuổi nghề y bởi ông bà, bố mẹ, anh em, làng xóm thường đau ốm luôn mà nhà ai cũng nghèo khó, nhiều cảnh đời tội lắm. Cháu muốn làm bác sĩ để chữa bệnh cho nhiều người”.