Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình chủ trì cuộc họp - Ảnh: XUÂN LONG

Sáng 3-4, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình đã chủ trì cuộc họp về tình hình vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát tại các địa phương.

Nêu thực tế còn nhức nhối trong quản lý tài nguyên cát, sỏi, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình cho rằng: còn tình trạng một số địa phương để "cát tặc" hoạt động công khai, có tính chất lộng hành.

"Có nơi "cát tặc" hết sức lộng hành, người dân không biết dựa vào đâu, phải tự đấu tranh với "cát tặc". Lực lượng chức năng nhiều nơi chưa xử lý, có sự buông lỏng của chính quyền để cát tặc lộng hành, có nơi còn ý kiến nêu có hiện tượng tiêu cực, bao che" - Phó thủ tướng Trương Hoà Bình nêu.

Theo Phó thủ tướng Trương Hoà Bình, qua phản ánh của báo chí cho thấy: có căn cứ cho rằng ở một số địa phương chưa đấu tranh, xử lý "cát tặc", có nơi  xử lý không nghiêm minh. Có nơi chủ tịch, phó chủ tịch trực tiếp thị sát nhưng cũng có nơi báo chí phản ánh về "cát tặc", nhưng không có chuyển biến gì.

Đồn Biên phòng Bắc Sơn bắt giữ 3 tàu hút cát trái phép - Ảnh: VI THU

Báo cáo về tình hình vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Sơn nêu: gần đây, tình hình khai thác trái phép cát, sỏi trên các tuyến sông và cửa biển hoạt động trở lại phức tạp với thủ đoạn tinh vi hơn.

Ông Sơn nêu cụ thể một số địa phương còn tình trạng "cát tặc" công khai, có tính chất lộng hành như ở Hà Nội, Bình Thuận, Lâm Đồng, Khánh Hoà, Bến Tre, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu.

Manh động hơn, theo ông Sơn, còn tình trạng đe dọa, thậm chí hành hung người dân ngăn cản hoạt động khai thác trái phép như tại Thừa Thiên Huế.

Theo báo cáo của Bộ Công an, tình trạng lập bến bãi tập kết vật liệu xây dựng, xây dựng nhà ở, công trình phụ... tràn lan ngay sát bờ sông lấn chiếm mái đê, hành lang đê như ở Hà Nội, TP.HCM, Hải Dương, Bắc Ninh gây nguy cơ lớn đến an toàn đê điều vào mùa mưa lũ.

Bộ Công an cũng nhận định: lợi dụng sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng trong việc mua bán hoá đơn, để đưa một số lượng lớn cát được khai thác trái phép điiêu thụ tại các dự án có nhu cầu san lấp lớn diễn ra ở nhiều địa phương, gây thất thu thuế cho nhà nước, gia tăng tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép.

Thậm chí, ngay cả các đơn vị có giấy phép khai thác khoáng sản cũng lợi dụng khe hở của pháp luật, sự thiếu kiểm tra, buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng để tiến hành khai thác ngoài diện tích, dẫn đến sạt lở bờ sông.

Đánh giá về những bất cập trong công tác quản lý, Bộ Công an cho rằng quy định pháp luật về xử lý hình sự hành vi khai thác cát, sỏi trái phép chưa cụ thể, rõ ràng. Cụ thể, theo quy định của Bộ Luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, định lượng giá trị tang vật hoặc giá trị thu lợi bất chính để cấu thành tội phạm vẫn còn quá cao, rất khó để khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, tổ chức hoạt động khai thác cát trái phép.

Bộ Công an nêu, đối tượng khai thác cát trái phép chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi xác định thu lợi bất chính trên 100 triệu đồng hoặc giá trị tang vật cát trên 500 triệu đồng. Vì vậy, hiện nay, các vụ khai thác cát trái phép khi phát hiện không đủ định lượng trong một lần vi phạm để khởi tố hình sự.

Ngoài ra, theo Bộ Công an, ở một số địa bàn phức tạp về hoạt động khai thác, tập kết kinh doanh trái phép cát sỏi chính là những nơi mà chính quyền địa phương cấp huyện, xã buông lỏng quản lý, thờ ơ, đùn đẩy trách nhiệm cho cấp trên trong việc đấu tranh, xử lý.