Người Phần Lan tận hưởng mùa hè ấm áp mà ngắn ngủi tại thủ đô Helsinki - Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên, văn hóa giao tiếp cùng khí hậu khắc nghiệt dễ gây trầm cảm cho du học sinh vùng nhiệt đới.

Hơn 18 tháng trải nghiệm, Lê Ngọc Mỹ Tiên, 24 tuổi, hiện du học ngành Marketing và Kinh doanh quốc tế tại ĐH Haaga-Helia (gần thủ đô Helsinki, Phần Lan) chia sẻ việc chuẩn bị tâm lý trước không khí buồn tẻ và tính cách hướng nội ở quốc gia này.

Cảm giác như bị cô lập

Những bông tuyết đầu tiên xuất hiện từ tháng 10, tháng 12 mặt hồ đóng băng, đầu năm mới có nơi lạnh đến âm 45^oC, ngày ngắn đêm dài, nhiều ngày liền không thấy Mặt trời... Kiểu khí hậu này ảnh hưởng nhiều đến tâm lí và thói quen sinh hoạt của người dân.

"Phần Lan hơi buồn tẻ so với các nước nhiệt đới và châu Mỹ. Người dân ở đây hầu như không ra đường, không có hàng quán ăn vặt hay thói quen lê la vỉa hè", Mỹ Tiên chia sẻ.

"Tiết trời quá lạnh, người dân thích ở nhà chơi game hoặc nói chuyện với gia đình. Bù lại, mùa hè kéo dài gần 4 tháng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội ngoài trời, trở thành dịp kết bạn dễ nhất trong năm, lòng người có vẻ cởi mở hơn".

"Khi ở Việt Nam thấy mùa đông tuyết trắng rất đẹp, lãng mạn nhưng sống lâu dễ bị trầm cảm", Tiên tâm sự.

"Nỗi nhớ nhà, nhớ bạn bè du học sinh nào cũng gặp nhưng ở Phần Lan cảm giác càng khó kết bạn mới. Tính cách người bản xứ hướng nội cao, cực kì tôn trọng không gian cá nhân, trên đường phố đã ít người mà họ còn đi rất xa nhau, cảm giác rất khó gần, tưởng chừng mình bị cô lập.

Dù vậy, khi đã là bạn, người Phần Lan rất nhiệt tình, cứ gọi điện mời đến nhà chơi bời, nấu ăn, hỏi thăm sức khỏe".

Mỹ Tiên tham quan và nghe thuyết trình về nguồn gốc nguyên liệu tại công ty thực phẩm Fazer (Phần Lan) gần 130 tuổi - Ảnh: NVCC

Sinh viên du học đa phần bận tâm chuyện làm thêm, tuy nhiên, Phần Lan không phải là nơi có nhu cầu cao về việc làm. Theo Tiên, mùa hè ở các thành phố lớn mới cần nhân viên làm bán thời gian, ở các thị trấn nhỏ hầu như không treo biển tuyển dụng.

Ngoài ra, các cửa hàng ưu tiên chọn sinh viên nói được tiếng địa phương, nếu không sinh viên phải nhận việc rửa chén, lau dọn, giao thư, phục vụ nhà hàng... ít đòi hỏi giao tiếp.

Từng học ở Kokkola - thị trấn nhỏ phía tây đất nước, nhưng do định hướng kinh doanh - marketing, Tiên viết đơn trình bày nguyện vọng chuyển trường vào thành phố để rèn luyện trong môi trường năng động hơn.

Học không quan trọng điểm số

Tiên cho biết bản chất người Phần Lan không coi trọng điểm số nên bằng tốt nghiệp không ghi học lực hay điểm trung bình.

"Đạt điểm cao rất khó, xuất sắc lắm mới được 4 điểm, phải thần kì, thiên tài mới chạm điểm 5. Tổng điểm được tính từ nhiều cột điểm thành phần do bạn bè, doanh nghiệp đối tác, thầy cô đánh giá dựa trên kỹ năng tương tác, làm việc nhóm của sinh viên đó", Tiên nói.

Do các trường tự chủ nên chương trình dạy đôi chỗ khác nhau. Tại trường cũ, Tiên học theo tín chỉ, qua trường mới học theo module, như học kỳ vừa qua sinh viên không học từng môn mà thực hiện ba dự án thực tế.

Sinh viên làm nhiều dự án thực tế gắn với doanh nghiệp để đảm bảo kiến thức trong học kỳ - Ảnh: NVCC

Trong dự án 1, sinh viên dành một tuần đến doanh nghiệp để quan sát, đặt câu hỏi không chỉ về quy trình làm việc mà còn mối quan hệ đồng nghiệp, từ đó so sánh thực tế khác lý thuyết đến mức độ nào. Cuối tuần đó, sinh viên sẽ nộp bản báo cáo, phân tích công ty cho giảng viên.

Trong dự án 2, sinh viên có một ngày đi thăm nhiều công ty, nghe đại diện doanh nghiệp chia sẻ về ngành kinh doanh, thậm chí báo cáo tài chính công khai.

Trong dự án 3, sinh viên chia nhóm làm việc trong tháng để tìm ra giải pháp cho một vấn đề thực tế từ công ty. Qua dự án, sinh viên vừa học vừa làm, công ty vừa đón nhận ý tưởng mới vừa duy trì mối quan hệ tốt với đại học - khu vực chuyên thực hiện các nghiên cứu khoa học cho doanh nghiệp.

Gần hai năm học tập, Mỹ Tiên mắt thấy tai nghe về trình độ thạc sĩ bắt buộc đối với giáo viên Phần Lan (chưa kể phải trải qua nhiều vòng thi, duyệt, đào tạo của Bộ giáo dục).

Nhưng ngạc nhiên hơn, trái với tính cách hướng nội, ngại giao tiếp, lớp học Phần Lan khuyến khích học sinh, sinh viên nêu ý kiến cá nhân, phát triển kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo, tăng cường tương tác nhóm.

Để không bị sốc môi trường, Tiên cho rằng học sinh sinh viên cần xác định ngành học, phong cách học (nghiên cứu hay ứng dụng, nhàn rỗi hay năng động), từ đó chọn trường học tương ứng là thành phố trung tâm hay tỉnh lẻ.

"Trong thời gian học, du học sinh phải rèn thêm ngoại ngữ nếu muốn ở lại Phần Lan làm việc. Ở châu Âu nói chung, việc biết 6 ngôn ngữ là chuyện bình thường, mặc dù tiếng Anh phổ thông nhưng nhà tuyển dụng vẫn ưa tiếng địa phương hơn", Tiên cho biết.

"Nếu xác định làm công ty quốc tế chỉ sử dụng tiếng Anh thì họ đòi hỏi chuyên môn cực kỳ xuất sắc".

Du học, coi chừng không được công nhận bằng cấp

TTO - Tốt nghiệp các chương trình du học ngắn ngày hoặc đào tạo từ xa, nhiều người ngã ngửa khi bằng cấp của mình không được công nhận.