Ôtô, taxi, xe máy và xe cấp cứu bị ùn ứ khi qua vòng xoay Công trường Dân Chủ, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Trong số các giải pháp “Hiến kế giải cứu giao thông”, tôi đồng tình với giải pháp đầu tiên là cấm ôtô cá nhân. Tuy nhiên, cấm như thế nào, cấm khi nào, cấm ai... là vấn đề không hề đơn giản.

Trước hết là cấm như thế nào? Chúng ta từng có tiền lệ về việc ban hành rồi lại bãi bỏ quy định “mỗi người chỉ được đăng ký một môtô hoặc xe máy”. Do vậy, việc cấm ôtô cá nhân lần này (nếu có) thì chỉ là cấm lưu thông trong một phạm vi nào đó (về mặt thời gian, không gian hay đối tượng) chứ không phải cấm cá nhân mua xe, đăng ký quyền sở hữu xe.

Vì sở hữu tài sản vốn là quyền hiến định (điều 32 Hiến pháp 2013) nêu rõ: “Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt...” và “Quyền sở hữu tư nhân... được pháp luật bảo hộ”. Về điều này, chúng ta nên học Singapore trong việc thu phí chứng chỉ sở hữu xe - COE để tìm cách hạn chế số người mua xe.

Tiếp đến là cấm khi nào? Giải được vấn đề này, nhà quản lý cần có một lộ trình nhất định. Cụ thể là cấm từ ngày, tháng, năm nào; cấm vào giờ nào; cấm lưu thông vào những con đường, tuyến phố nào... chứ không phải muốn cấm là cấm, quản lý không nổi thì cấm. Về điều này, chúng ta cần học hỏi kinh nghiệm của các nước tiên tiến. Chẳng hạn, bắt đầu từ việc cấm một số tuyến đường, cấm vào giờ cao điểm hay cấm các loại xe cũ vào một số ngày nhất định...

Trước hết, tôi cho rằng phải cấm ngay ôtô đi vào các con đường đang thi công trong thành phố. Hầu như mỗi ngày ra đường, chúng ta đều thấy con đường đang bị thi công một nửa, phía ngoài rào chắn còn chưa đầy một nửa nhưng chỉ cần có một chiếc xe bốn bánh đi qua là hàng loạt xe máy phía sau bị kẹt lại.

Đó là chưa kể khi có hai xe bốn bánh đi ngược chiều nhau vào những đoạn đường này thì các xe khác không thể nào nhúc nhích được. Thời gian qua, cũng có những con đường đặt biển cấm như vậy nhưng xe bốn bánh vẫn lao vào vì không có cảnh sát giao thông đặt chốt gác ở đây nên việc cấm ấy xem như không có ý nghĩa.

Lại có con đường đang thi công, bên trên thì đặt biển báo cấm xe bốn bánh nhưng bên dưới lại có câu: “Trừ những xe ra vào khu dân cư”. Thử hỏi, cảnh sát giao thông làm sao có thể xác định được xe nào không ra vào khu dân cư để mà phạt?

Cuối cùng là cấm ai? Nếu bị cấm thì thuật ngữ “xe ôtô cá nhân” cần được làm rõ để cảnh sát giao thông xử phạt đúng người, đúng đối tượng. Giả định anh A đang lái chiếc ôtô vào đường cấm ôtô cá nhân thì có bị phạt không nếu như giấy tờ cho thấy đó là xe đứng tên giám đốc doanh nghiệp của anh ta?

Có đối xử khác nhau không nếu đó là doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp do nhiều người góp vốn?... Do vậy, quy định cấm cần được diễn đạt, giải thích rõ ràng để việc thực thi pháp luật được dễ dàng.