Nhà đất hai chị em ruột tranh chấp- Ảnh: Đ.H.

Năm 2008, vợ chồng bà Nguyễn Thị Thuận kiện vợ chồng em ruột mình là ông Nguyễn Văn Thu để đòi mảnh đất có diện tích hơn 83m2 ở mặt tiền đường Thùy Vân (P.2, TP Vũng Tàu). Phần đất này phía nguyên đơn đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2005, còn bị đơn đã xây nhà trên đó từ cuối năm 1999.

Cần ổn định cuộc sống cho bị đơn?

Sau nhiều lần bị hủy án và qua nhiều cấp xét xử, tháng 7-2020 TAND TP Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) đưa vụ án ra xét xử lại.

Hội đồng xét xử (HĐXX) sơ thẩm nhận định nguồn gốc đất tranh chấp thuộc quyền sử dụng hợp pháp của nguyên đơn - vợ chồng bà Nguyễn Thị Thuận - và tuyên chấp nhận phần khởi kiện này.

Tuy nhiên, HĐXX cũng nhận định rằng diện tích đất hơn 83m2 này là "nơi ở duy nhất" của vợ chồng bị đơn - ông Nguyễn Văn Thu. Do đó, để ổn định cuộc sống cho gia đình bị đơn, cần giao và công nhận đất tranh chấp cho gia đình ông Thu. Đổi lại, vợ chồng ông Thu phải trả cho vợ chồng bà Thuận gần 16 tỉ đồng. Điều này đồng nghĩa nguyên đơn phải "bán" mảnh đất thuộc quyền sử dụng của mình cho bị đơn.

Nhưng một lần nữa, vụ án vẫn chưa có điểm dừng bởi bản án trên của TAND TP Vũng Tàu bị Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kháng nghị. Cơ quan công tố chỉ ra những bất hợp lý trong quan điểm, phán quyết của tòa sơ thẩm. Cụ thể, theo bản kháng nghị, cần tuyên buộc nguyên đơn hoàn trả số tiền mà bị đơn đã bỏ ra xây căn nhà trên đất tranh chấp cho bị đơn (hơn 180 triệu đồng) là "hợp lý hơn". Bởi vì trị giá mảnh đất tranh chấp được định giá gần 16 tỉ, lớn hơn nhiều so với trị giá căn nhà và mảnh đất tranh chấp.

Ngoài ra, phần đất tranh chấp lại ở mặt tiền, trong khi nguyên đơn có đất liền kề cùng thửa ở phía sau. Do đó, nếu bị đơn được sử dụng 83m2 đất tranh chấp thì sẽ giảm giá trị đất phía sau của nguyên đơn. Trường hợp bị đơn có gần 16 tỉ đồng trả cho nguyên đơn thì hoàn toàn có thể chuyển nhượng đất ở nơi khác để sinh sống.

Chưa hết, trong trường hợp bị đơn không có gần 16 tỉ đồng để hoàn trả cho nguyên đơn thì phải "bán" mảnh đất tranh chấp được tòa xác định của vợ chồng nguyên đơn để trả tiền cho chính nguyên đơn là "bất hợp lý".

Ngoài ra, bản kháng nghị cũng cho rằng việc HĐXX sơ thẩm nhận định "cần ổn định cuộc sống cho bị đơn mà không xem xét quyền lợi của nguyên đơn - người đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - là không khách quan".

Việc bản án sơ thẩm nhận định "mảnh đất tranh chấp là nơi ở duy nhất của bị đơn", theo kháng nghị, cũng không khách quan do bị đơn không thuộc trường hợp bức bách về chỗ. Vì hồ sơ vụ án thể hiện gia đình ông Thu có dãy phòng trọ ở đường Võ Thị Sáu, P.2, TP Vũng Tàu, với diện tích 200m2 và có thành lập công ty làm xây dựng - trang trí nội thất.

Liên tục hủy án, đình chỉ thi hành án

Tại phiên sơ thẩm đầu tiên vào tháng 3-2012, TAND TP Vũng Tàu tuyên xử chấp nhận đơn khởi kiện của bà Thuận, buộc ông Thu phải trả lại 83m2 đất cho chị gái, còn bà Thuận phải hoàn trả cho ông Thu số tiền xây nhà gần 300 triệu đồng. Tháng 7-2012, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xử phúc thẩm tuyên y án sơ thẩm.

Ngày 25-10-2013, Chi cục Thi hành án dân sự TP Vũng Tàu ra thông báo cưỡng chế thi hành án vụ án trên vào ngày 12-11-2013. Nhưng bất ngờ, trước đó một ngày TAND tối cao có công văn yêu cầu hoãn thi hành án với lý do "để có thời gian xem xét đơn khiếu nại theo thủ tục giám đốc thẩm...". Sau đó, TAND tối cao có kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị Tòa dân sự - TAND tối cao hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm.

Ngày 10-6-2014, Tòa dân sự - TAND tối cao đã có quyết định giám đốc thẩm hủy hai bản án nói trên, giao hồ sơ vụ án cho TAND TP Vũng Tàu xét xử sơ thẩm lại.

Tại phiên sơ thẩm lần 2 vào tháng 6-2016, TAND TP Vũng Tàu cũng chấp nhận khởi kiện của bà Thuận, buộc ông Thu phải trả lại đất. Ông Thu kháng cáo. Ngày 15-11-2016, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xử phúc thẩm và đình chỉ xét xử phúc thẩm vì ông Thu vắng mặt lần thứ hai "xem như từ bỏ việc kháng cáo".

Đáng chú ý, ngày 3-8-2017, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có quyết định cưỡng chế thi hành án thì chỉ một ngày sau (4-8-2017), ông Lý Khánh Hồng - phó chánh án TAND cấp cao tại TP.HCM (nay đã nghỉ hưu) - có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm. Đến ngày 28-2-2018, TAND cấp cao tại TP.HCM có quyết định giám đốc thẩm tuyên hủy hai bản án của cấp sơ thẩm, phúc thẩm, giao vụ án cho TAND TP Vũng Tàu giải quyết lại.

Ngoài việc bị Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kháng nghị như đã nói ở trên, bản án của tòa sơ thẩm đều bị cả nguyên đơn và bị đơn cùng kháng cáo. Vụ án vẫn đang chờ xét xử phúc thẩm.

Bình Dương kiến nghị giải quyết dứt điểm vụ tranh chấp khu dân cư ngàn tỉ

TTO - Sau hơn 3 năm trúng đấu giá khu dân cư Hòa Lân và đã thanh toán hết số tiền hơn 1.400 tỉ đồng, doanh nghiệp trúng đấu giá phải gửi đơn “cầu cứu” khắp nơi vì không được chuyển giao dự án.