Bồ câu Nicoba trưởng thành với bộ lông sặc sỡ - Ảnh: TTXVN

Đây là lần xuất hiện hiếm hoi của loài bồ câu Nicoba tại lâm phần Vườn quốc gia Côn Đảo.

Trong danh mục các loài chim tại Côn Đảo, bồ câu Nicoba là một trong 6 loài trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. Tại Việt Nam, loài này chỉ xuất hiện tại Côn Đảo và đang được Vườn quốc gia Côn Đảo lên kế hoạch bảo vệ, phát triển loài chim quý hiếm.

Bồ câu Nicoba thuộc bộ bồ câu Columbidae, họ bồ câu Columbiformes, giống bồ câu Caloenas, loài bồ câu Nicobarica. Tại Việt Nam, chúng còn có các tên gọi khác như: bồ câu lông cổ, bồ câu đuôi trắng, bồ câu kền kền.

Khi trưởng thành, loài bồ câu này có chiều dài khoảng 34cm, với bộ lông trên cơ thể có màu xanh kim loại pha với màu đồng trông rất đẹp. Lông cổ dài ra hình thành một lớp xếp nếp (giống gà trống). Các lông cánh bậc ba, thứ cấp và sơ cấp có màu hơi đen và màu xanh tím óng ánh, đặc biệt nổi bật trên lông cánh bậc ba.

Chim có đuôi rất ngắn với lông màu trắng, được ẩn phía dưới bởi đôi cánh và hầu như chỉ nhìn thấy khi bay. Riêng phần lông ở dưới bụng của chim thì hoàn toàn màu đen bóng.

Loài chim này có đặc điểm ở phần đầu dễ nhận biết, có một cục u nhỏ màu đen nằm ở trên gốc mỏ màu đen hình móc câu (gần vùng trán). Cục u này thường lớn hơn ở con trống. Mống mắt có màu nâu hơi đậm (từ màu xám đậm cho đến màu xám trắng), màng trong mắt thì có màu đen. Chân khỏe và lớn có màu đỏ xám đậm với những móng vuốt dài màu vàng nhạt.

Khi chưa trưởng thành, con non của loài này lông màu đen bóng. Lúc chim non sắp rời tổ, bộ lông trở nên bóng loáng giống như chim trưởng thành, trừ lông đuôi có thể có một phần màu đen và chân màu hơi nâu.

Bồ câu Nicoba kiếm ăn ở trên mặt đất, những vùng đất tương đối bằng phẳng có nhiều lá cây rụng. Chúng tìm thức ăn bằng cách hất lá cây sang một bên và dùng mỏ để bới tìm. 

Tổ của loài bồ câu Nicoba này rất đơn giản, có khi chỉ có 3 đến 4 que cây nhỏ nhưng được sắp xếp một cách chắc chắn để cho trứng không bị rơi ra ngoài - Ảnh: TTXVN

Thức ăn chủ yếu của chúng là những trái cây rừng, đặc biệt là những hạt rất cứng và một vài động vật không xương sống ở mặt đất. 

Loài này thường thấy đi lẻ kiếm ăn một mình, có khi thấy đi đôi hoặc ba con. Thỉnh thoảng thấy chúng kiếm ăn cùng với loài bồ câu xanh. Thời gian tìm thức ăn kéo dài cả ngày từ sáng đến chiều tối.

Khu vực kiếm ăn của giống bồ câu này thường ở rừng ngập mặn và rừng thường xanh nửa rụng lá. 

Loài này sống và làm tổ ở các đảo nhỏ yên tĩnh, nơi có nhiều cây cối, không có sự xuất hiện của con người và không bị tác động.

Ở Côn Đảo, loài chim này tập trung phần lớn ở đảo Bảy Cạnh. Qua thu thập thông tin và tổng hợp tài liệu, chim bồ câu Nicoba phân bố tại các khu vực như Bến Đầm và Rađa.

Tổ của loài bồ câu Nicoba này rất đơn giản, có khi chỉ có 3 đến 4 que cây nhỏ nhưng được sắp xếp một cách chắc chắn để cho trứng không bị rơi ra ngoài. Một tổ chỉ có duy nhất một trứng, trứng có kích thước lớn, màu trắng.

Cả chim trống và chim mái cùng ấp, trong khoảng 27-29 ngày chim non rời khỏi vỏ. Lúc này, chim non được nuôi đủ lông đủ cánh trong khoảng 5-6 tuần và sau 2 tuần nữa có thể tự kiếm ăn và sống độc lập.

Theo ông Lê Hồng Sơn - trưởng phòng bảo tồn và hợp tác quốc tế Vườn quốc gia Côn Đảo, đây là một loài chim quý hiếm ở cả Việt Nam và thế giới, có giá trị cả về mặt khoa học và thẩm mỹ nhưng đến nay chưa có nhiều nghiên cứu về loài chim này, trừ chuyên đề khảo sát cấp cơ sở trước đó.

Nhằm mục đích bảo vệ và bảo tồn loài chim này, trong thời gian tới, Vườn quốc gia Côn Đảo đã xây dựng những kế hoạch cụ thể, bao gồm các hoạt động tăng cường bảo vệ, theo dõi nghiên cứu và tuyên truyền để người dân nắm bắt, nâng cao ý thức chung tay cùng bảo vệ loài chim quý hiếm và xinh đẹp này.

Vườn quốc gia Côn Đảo sẽ tăng cường tuần tra nơi có bồ câu Nicoba; ban hành các quy định nghiêm cấm phá hoại điều kiện sinh cảnh và can thiệp kịp thời những hành vi, hoạt động của tổ chức hay cá nhân làm ảnh hưởng đến sinh cảnh của chim cũng như các động vật khác; xử phạt nghiêm với các hoạt động săn bắt chim, lấy trứng...

Vườn Quốc gia Côn Đảo được công nhận là khu Ramsar

Cần biết - UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã thống nhất thời gian tổ chức lễ nhận bằng công nhận Vườn Quốc gia Côn Đảo là khu Ramsar (vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế).