Thời kỳ thanh tra từ năm 2015 đến năm 2022 và lộ ra nhiều vấn đề.

Chỉ có 4/97 dự án đã hoàn thành

Khu Nam được Thủ tướng ra quyết định phê duyệt quy hoạch tổng thể vào năm 1994 với 2.600ha, quy mô dân số 30.000 người, 22 khu chức năng. Sau đó, khu Nam được điều chỉnh quy hoạch với diện tích 2.975ha, 20 khu chức năng. Trong đó, khu đô thị Phú Mỹ Hưng là khu chức năng số 1.

Khu Nam kéo dài từ Khu chế xuất Tân Thuận đến quốc lộ 1, lấy trục đường Nguyễn Văn Linh (dài 17,8km) làm trọng tâm. Các khu chức năng nằm dọc theo trục này. Ban quản lý khu Nam được thành lập năm 1997, chịu trách nhiệm triển khai đồ án quy hoạch khu Nam, mời gọi đầu tư.

Đến thời điểm thanh tra, toàn khu Nam có 97 dự án giao, thuê đất đang thực hiện với tổng diện tích hơn 2.535ha (không bao gồm diện tích mặt nước 320ha, kênh rạch 219ha).

Trong đó có 72 dự án đã có quyết định giao, thuê đất chính thức với tổng diện tích hơn 1.881ha, 25 dự án chưa hoàn chỉnh pháp lý về đất đai, đầu tư.

Xét ở góc độ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì đến nay có 65 dự án hoàn thành bồi thường, giải phóng mặt bằng (với tổng diện tích 1.244ha), 32 dự án đang bồi thường dang dở.

Trong số 25 dự án chưa hoàn chỉnh pháp lý có 12 dự án Thanh tra Chính phủ đề xuất thu hồi từ năm 2011.

Điển hình như dự án khu công viên KH và DC (48,55ha) của Công ty cổ phần Đất Phương Nam, khu dân cư Thăng Long (24,7ha) của Công ty cổ phần Xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng số 9, dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính khu 6B (21,7ha) và dự án phát triển nhà ở lô số 5 (6,7ha) đều của Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh nhà, khu dân cư 9A-2 (19,21ha) của Công ty cổ phần phát triển bất động sản Việt Liên Á...

Điều đáng nói đến nay chỉ có 4/97 dự án đã hoàn thành, còn lại đến 93 dự án chưa hoàn thành.

"Lèm nhèm" quản lý quy hoạch, xây dựng

Thanh tra TP.HCM đánh giá trải qua gần 30 năm phát triển, bên cạnh mặt đạt được, tỉ lệ dự án đầu tư hoàn thành thấp là một trong những tồn tại, bất cập của khu Nam.

Đơn cử như trong khu Nam, Công ty TNHH phát triển Phú Mỹ Hưng được giao thực hiện 5 khu chức năng.

Nhưng đến nay chỉ có khu chức năng số 1 (khu A) khu đô thị Phú Mỹ Hưng được công ty này hoàn thiện đầu tư, còn lại 4 khu chức năng khác (như khu chức năng làng đại học) thì công ty chưa lập quy hoạch.

Thời gian qua tại các dự án "ôm đất", dang dở của khu Nam đã phát sinh không ít khiếu nại của người dân đang sinh sống ở đó.

Thanh tra cũng chỉ ra Ban quản lý khu Nam chưa cụ thể hóa được đồ án quy hoạch chung đã được Thủ tướng phê duyệt dẫn đến không đảm bảo mục tiêu, định hướng phát triển khu Nam; chưa có sự thống nhất của từng loại đồ án, nội dung đồ án quy hoạch phê duyệt không đầy đủ theo quy định; việc điều chỉnh quy hoạch cục bộ nhiều lần các khu chức năng dẫn đến manh mún, không đồng bộ, vẫn còn tình trạng xây dựng và sử dụng đất sai quy hoạch, tình trạng chiếm dụng đất đai tại kênh rạch, công viên cây xanh...

Trách nhiệm chính thuộc Ban quản lý khu Nam thời kỳ liên quan. Bên cạnh đó, Thanh tra chỉ ra trách nhiệm của các sở ngành, quận huyện và Công ty Phú Mỹ Hưng.

Trong đó đối với Công ty Phú Mỹ Hưng có trách nhiệm xây dựng hoàn thành tuyến Nguyễn Văn Linh bàn giao cho cơ quan quản lý nhà nước, bàn giao đầy đủ diện tích đất công 110ha khu chức năng số 1 cho TP.HCM quản lý theo cam kết và phối hợp các đơn vị liên quan đo đạc xác định tổng thể diện tích đất khu chức năng số 1.

Trao đổi với Tuổi Trẻ về phương hướng khắc phục các tồn tại, bất cập được nêu tại kết luận thanh tra, ông Dương Thành Công, phó Ban quản lý khu Nam, cho hay: "Ban sắp họp với UBND TP về định hướng thực hiện các nội dung kết luận thanh tra, ban sẽ thông tin lại với cơ quan báo".

Còn về 12 dự án mà Thanh tra Chính phủ yêu cầu thu hồi nhưng chưa thực hiện thì ông Công cho hay tổ công tác của TP đã rà soát các dự án và báo cáo cho UBND TP xem xét.

Cận cảnh các công trình vi phạm xây dựng, quy hoạch tại Phú Mỹ Hưng

Kết luận thanh tra chỉ ra tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng vẫn còn nhiều tồn tại, vi phạm xây dựng, quy hoạch qua gần 30 năm triển khai. Đó là những công trình nào?