Trong vụ bạo loạn ngày 25-10 tại Tak Bai, tỉnh Narathiwat, cảnh sát và binh sĩ Thái Lan đã xung đột với khoảng 2.000 người biểu tình (đa số là thanh niên Hồi giáo) đòi trả tự do cho sáu người bị bắt (do bị xem là đã lấy vũ khí trao cho phiến quân).

Bảy người đã thiệt mạng trong quá trình xung đột (được cho là vì đạn lạc, có thể từ cả hai phía) và 78 trong khoảng 1.300 người bị bắt sau đó đã chết ngạt do bị nêm chặt, nằm chồng chất lên nhau trong thùng xe tải trên chặng đường dài 5 giờ chở họ tới trại lính ở Pattani để thẩm vấn. Thủ tướng Thaksin cho rằng số người chết tăng cao là do họ quá đói vì ăn chay trong tháng Ramadan và do sử dụng thuốc kích thích. Trong khi đó, một số quan chức Indonesia cho rằng những người Hồi giáo bị thiệt mạng có thể không phải do đang nhịn ăn uống, mà do những hành động tàn bạo của quân đội Thái Lan đối với họ.

Hiện Thái Lan tiếp tục tạm giam khoảng 1.300 người, nhưng đã phân tán họ tới sáu địa điểm ở các tỉnh khác nhau. Riêng 22 thi thể không có người nhận, trong 85 người thiệt mạng, được chôn tập thể tại huyện Bacho (tỉnh Narathiwat) chiều 28-10.

Phóng to

Người dân Thái đốt nến trong đêm 28-10 tại Bangkok để cầu cho hòa bình ở miền nam

Đa số người Hồi giáo ở Thái Lan là người gốc Malay, với 99% thuộc dòng Sunni và 1% thuộc dòng Shiite. Đạo Hồi được các thương gia Ả Rập du nhập vào bán đảo Malay vào thế kỷ 13. Đến thế kỷ 16, bang Pattani của Malaysia được sáp nhập vào Thái Lan và hội nhập hoàn toàn về mặt chính trị vào đầu thế kỷ 20.Do đặc thù lịch sử đó, lâu nay đạo Hồi ở Thái Lan chỉ được xem như một hiện tượng tôn giáo có tính chất địa phương khu biệt. Nhưng chính quyền Thái Lan cũng đã có sự nhìn nhận chính thức đối với cộng đồng này khi cung cấp quĩ tài chính cho việc xây dựng và tu sửa các đền thờ (tổng cộng 2.000 đền trên khắp Thái Lan); và ở các tỉnh miền nam, luật Hồi giáo được áp dụng trong các vụ việc dân sự liên quan đến hôn tế, thừa tự...Theo Asia Times, những cuộc nổi dậy mới đây của người Hồi giáo ở miền nam Thái Lan đã bắt đầu từ năm 2002, do cuộc chiến của Mỹ ở Afghanistan và sự đàn áp người Hồi giáo ở nhiều nơi trên thế giới.

Thêm vào đó là cảm giác bị bỏ rơi bởi nhà nước quan tâm nhiều hơn tới các nỗ lực phát triển ở các vùng Phật giáo. Người Hồi giáo thường than phiền chính phủ trung ương phân biệt kỳ thị họ về công ăn việc làm và giáo dục.

Nhà báo Shawn Crispin trên tuần báo FEER từng viết: "Chính trị và bạo lực thường xen lẫn nhau trong các tỉnh miền nam Thái Lan. Những vụ bạo lực gần đây có vẻ có nhiều nguyên cớ từ kinh tế và chính trị hơn là những biểu hiện của bọn trộm cướp thông thường".Theo Chính phủ Thái, những vụ tấn công trong một, hai năm nay là dấu hiệu mới của những phong trào ly khai của người Hồi giáo tại Thái những năm 1960. Những lãnh đạo an ninh Thái cho rằng những kẻ đang gây tình hình bạo loạn tại miền nam Thái có quan hệ với nhóm Hồi giáo ở miền bắc Malaysia là nhóm Kumpulan Mujahideen Malaysia (KMM). Nhưng theo chính quyền Malaysia thì nhóm này đã bị phá vỡ từ năm 2002. Peter Chalk, một chuyên gia nghiên cứu về các phong trào ly khai có tính chất Hồi giáo ở Đông Nam Á, cho rằng các phần tử ly khai tại miền nam Thái Lan thuộc hai tổ chức là PULO (Tổ chức liên minh giải phóng Pattani) và New PULO. Hai tổ chức này đã liên kết với nhau về mặt chiến thuật từ giữa năm 1997.