Theo báo South China Morning Post ngày 17-9, các chuyên gia môi trường cảnh báo sự kết hợp giữa phát triển du lịch ồ ạt, phá rừng và quản lý đô thị yếu kém đang đẩy Bali đến một "điểm gãy" sinh thái, nơi các hiện tượng thời tiết cực đoan có thể trở thành thảm họa nghiêm trọng hơn trong những thập kỷ tới.

Phát triển ồ ạt bào mòn lá chắn tự nhiên

Theo Cơ quan Quản lý thảm họa quốc gia Indonesia, lượng mưa hơn 200mm/ngày trong hai ngày 9 và 10-9 đã gây ra lũ quét trên diện rộng, đặc biệt tại Denpasar, Badung, Gianyar, Buleleng và Karangasem ở Bali.

Phát ngôn viên Abdul Muhari cho biết hơn 200 tấn rác bị cuốn trôi đã chặn các con sông, khiến nước dâng nhanh và tràn vào khu dân cư tại hòn đảo. Ông cảnh báo Bali có thể sẽ phải đối mặt với các cơn lũ lớn "trong vòng 50 hoặc 100 năm tới" nếu xu hướng hiện tại không thay đổi.

Việc phá rừng và chuyển đổi đất nông nghiệp để xây nhà ở, khách sạn và trung tâm thương mại đã làm giảm khả năng thấm nước tự nhiên của đất ở Bali. Chỉ trong giai đoạn 2012-2019, Bali đã mất 553ha rừng và gần 650ha đất nông nghiệp - con số rất đáng báo động với một hòn đảo nhỏ.

Bộ trưởng Môi trường Hanif Faisol Nurofiq cũng cảnh báo cảnh quan Bali đang bị "xáo trộn" bởi các biệt thự, khách sạn xây trên đồi và giữa đồng lúa. Ông yêu cầu chính quyền Bali dừng cấp phép cho các dự án mới đe dọa môi trường.

Đáp lại, Thống đốc Wayan Koster tuyên bố sẽ ngừng chuyển đổi đất nông nghiệp, đặc biệt là ruộng lúa, sang mục đích thương mại và chỉ "cấp chọn lọc" giấy phép xây nhà ở cá nhân trên đất nông nghiệp.

Bờ vực khủng hoảng sinh thái

Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân sâu xa của tình trạng này nằm ở sự bùng nổ ngành du lịch. Năm 2024, Bali đón 6,3 triệu khách quốc tế, vượt xa dân số địa phương 4,3 triệu người, đóng góp 44% tổng thu du lịch 16,7 tỉ USD của Indonesia.

Làn sóng đầu tư vào biệt thự nghỉ dưỡng, được thúc đẩy bởi các chính sách như thị thực "du mục kỹ thuật số", đã khiến diện tích đất nông nghiệp và rừng bị thu hẹp nhanh chóng.

Ông I Nyoman Gede Maha Putra, chuyên gia quy hoạch tại Đại học Warmadewa, cho biết nhiều nhà đầu tư và du khách thích biệt thự rải rác trên vách đá hoặc giữa ruộng lúa, thay vì lựa chọn khách sạn truyền thống.

Ông cảnh báo tốc độ tăng trưởng du lịch nhanh chóng đã khiến nhiều chủ đất địa phương coi đất đai là "công cụ tích lũy vốn", thay vì phục vụ cộng đồng như trước đây.

Ngoài ra, nhiều dự án xây dựng cũng không tuân thủ các hướng dẫn - vốn yêu cầu xây nhà trên đất cao, không màu mỡ và tránh khu vực gần sông suối.

Giám đốc Tổ chức môi trường Walhi tại Bali, ông Made Krisna Dinata, nhấn mạnh rằng mỗi thửa ruộng bị chuyển đổi đồng nghĩa mất đi một phần hệ thống thủy lợi subak - di sản thế giới được UNESCO công nhận. 

"Một ha đất nông nghiệp với độ sâu 7cm có thể giữ tới 3.000 tấn nước. Khi những diện tích này bị bê tông hóa, Bali sẽ dễ gặp thảm họa thiên nhiên", ông nói, đồng thời cảnh báo hòn đảo đang ở "bờ vực khủng hoảng sinh thái" và dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu như lũ lụt.

Ông kêu gọi chính quyền Bali cần đánh giá lại toàn bộ các dự án hạ tầng, siết chặt quy hoạch sử dụng đất và khôi phục hệ sinh thái để giảm thiểu nguy cơ lũ lụt.

Đảo Bali tạm ngừng xây thêm khách sạn trong 10 năm

Indonesia có kế hoạch tạm ngừng xây khách sạn, biệt thự và hộp đêm tại đảo Bali trong vòng 10 năm, nhằm giải quyết tình trạng khai thác quá mức.