Ngày 24-8, ông Nguyễn Văn Hiến, Chánh án TAND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu cho biết, tòa này vừa xét xử phúc thẩm hai vụ án hình sự và ra quyết định miễn trách nhiệm hình sự, miễn chấp hành hình phạt tù cho ba bị cáo. Việc này là do tòa áp dụng những nguyên tắc có lợi cho bị cáo theo quy định mới.

Cụ thể, tòa phúc thẩm đã tuyên miễn trách nhiệm hình sự cho các bị cáo Nguyễn Thành Nam (Nam beo, 44 tuổi), Bùi Văn Mạnh (Mạnh “khí”, 41 tuổi). Tòa cũng ra quyết định miễn chấp hành hình phạt còn lại cho bị cáo Bùi Đức Son (40 tuổi).

Trước đó, ngày 15-6, tại phiên sơ thẩm, TAND TP Vũng Tàu đã tuyên phạt các bị cáo Nguyễn Thành Nam, Bùi Văn Mạnh, Bùi Đức Son mỗi người chín tháng tù. Các bị cáo Nam và Mạnh kháng cáo xin hưởng án treo, bị cáo Son (đang tạm giam) không kháng cáo.

Theo hồ sơ vụ án, từ 2010 đến 2014, Mạnh bao chiếm gần 500 m², Sơn chiếm gần 400 m² đất do nhà nước quản lý tại phường 10, TP Vũng Tàu, rồi xây tường rào, dựng nhà, phân lô bán cho người dân.

Cụ thể, Mạnh dựng năm căn nhà trái phép bán được hơn 1,7 tỉ đồng, Son bán cho ba người được gần 500 triệu đồng. Còn Nguyễn Thành Nam, vào đầu 2015, bao chiếm hơn 1.400 m² đất công ở phường 10, dựng bốn chòi tôn và bán 100 m² cho người dân lấy 120 triệu đồng. 

Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ, vì sao kết quả của phúc thẩm và sơ thẩm lại khác nhau nhiều như trên, ông Nguyễn Văn Hiến - Chánh án TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu khẳng định: “Việc xử lý hai vụ án này giữa cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm khác nhau là do áp dụng các quy định mới của Bộ luật hình sự năm 2015”.

Cụ thể theo ông Hiến, dù Bộ luật hình sự năm 2015 (lẽ ra có hiệu lực từ ngày 1-7-2016) được Quốc Hội khóa XIII ra Nghị quyết lùi hiệu lực thi hành vì có sai sót. Tuy nhiên, nghị quyết của Quốc Hội cũng quy định, các quy định có lợi cho người phạm tội thì phải được áp dụng từ ngày 29-12-2015 (ngày công bố Bộ luật hình sự) hoặc từ ngày 01-7-2016.

Ông Hiến giải thích, yếu tố cấu thành tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai đã có sự thay đổi giữa Bộ Luật hình sự 1999 và 2015. Đó là yếu tố “gây hậu quả nghiêm trọng” của Bộ Luật hình sự 1999 đã không còn trong Bộ luật hình sự 2015.

Hai yếu tố còn lại để truy tố, xét xử ba bị cáo này là “đã bị xử lý hành chính” và “từng bị kết án về tội này” theo Bộ luật hình sự 2015 (và cả luật hình sự 1999), thì cả ba bị cáo này đều không có. Do đó, tòa phúc thẩm phải tuyên miễn trách nhiệm hình sự và miễn hình phạt cho các bị cáo. 

Ông Hiến cũng khẳng định, việc tòa sơ thẩm tuyên phạt ba bị cáo với mức án như trên là không sai. Vì phiên tòa sơ thẩm diễn ra trước ngày 01-7-2016, còn phiên phúc thẩm diễn ra giữa tháng 8-2016.

“Đây cũng không phải là trường hợp oan sai mà là do áp dụng Bộ luật hình sự 2015 nên miễn trách nhiệm hình sự và miễn chấp hành hình phạt còn lại”, ông Hiến nói.