Minh họa: ĐẶNG HỒNG QUÂN

"Bà gọi cho con bà chưa?" - tiếng bà bán nước mía hỏi.

"Rồi, nhưng nó bận, hổng bắt máy". Bà bán nước mía để cái quạt máy cầm tay qua một bên rồi khều khều bà Nẫu: "Nè bà, con bà ở trong khu nhà này, chắc làm nhiều tiền lắm ha bà". Bà Nẫu chỉ ậm ừ. Bà nhấp ngụm nước mía xong rồi lại lấy cái điện thoại cùi bắp ra nhìn nhìn chờ đợi.

Chỉ mới mấy năm nay thôi mà một ngày của bà Nẫu ở quê đã khác hẳn lúc xưa. Như trước kia, bà Nẫu hay đi chùa làng để cầu may cho thằng Tâm. Thằng Tâm học nghề diễn viên, ra trường trầy trật tìm việc suốt một thời gian dài. 

Nhiều lần bà Nẫu ngồi trước thềm nhà, nhìn tán lá mận xào xạc trong nắng trưa mà lòng bà rầu rĩ. Bà lo cho thằng Tâm. Đời thiếu gì việc hổng làm, sao nó cứ đâm đầu vô cái nghề cứ mãi giả thiện - ác để kiếm sống. 

Mà thằng Tâm cũng có năng khiếu thật. Từ lúc tóc còn để chỏm, nó đã biết diễn. Cứ mỗi chiều, bà Nẫu phải chạy lòng vòng trong xóm để lôi thằng Tâm về, nếu không nó cứ say sưa diễn hót đủ trò cho khắp nhà trong xóm. 

Chồng mất sớm, bà Nẫu dồn hết tình thương cho thằng Tâm. Nhiều lúc bà muốn chuẩn bị cho nó một cái nghề cho rõ ràng, nhưng thằng Tâm không chịu. Bà nhớ mắt nó long lên sòng sọc, dằn chén cơm xuống bàn rồi đứng dậy nhìn bà: "Không, má không cho con làm diễn viên thì con bỏ xứ đi luôn, chứ con không muốn làm cái quái gì ở đây hết". 

Cơm vương vãi ra bàn sau cú dằn của thằng Tâm. Nó bỏ đi. Bà Nẫu ngồi nhìn ông nhà trên bàn thờ mà thở dài.

Sau dạo đó, thằng Tâm quăng nguyên cục lơ cho bà Nẫu. Nhiều lúc bà nhìn nó đắm chìm xem những bộ phim hài mà mặt nó bí xị. Nó hầm hầm nhìn bà. Bà Nẫu khó xử lắm. Cái nghề thằng Tâm chọn thì bà có cấm đâu. 

Tiền bạc và nổi tiếng, ai mà hổng thích, huống gì đứa mới lớn như thằng Tâm. Bà chỉ muốn nó thử những nghề khác, biết đâu nó sẽ nghĩ lại. Nhiều lúc, cha Bảy Xị hàng xóm nói: "Thằng con bà là đại bàng. Mà đại bàng thì không thể ở trong ổ gà được. Cho nó bay đâu thì bay đi bà". Bà Nẫu suy nghĩ: "Chắc mình là bà mẹ lẩn thẩn. Cứ kiếm chuyện mà lo lắng".

Bà Nẫu sẽ đồng ý cho nó học nghề nó thích. Nhà chỉ còn hai mẹ con, gặp mặt nhau cũng như không thế này thì bà thà nuôi con chó cỏ, để nó còn biết quấn quýt. 

Đêm đó, bà Nẫu quyết định nói cho thằng Tâm biết là bà sẽ bán luôn mảnh vườn để đầu tư cho nó học nghề diễn viên. Nhưng thằng Tâm chẳng còn ở nhà.

Bà Nẫu chỉ thấy mỗi tờ giấy học trò nguệch ngoạc nét chữ: "Tui vô Sài Gòn tìm tương lai.

Bà khỏi phải lo lắng".

Nhưng đó là chuyện của mấy năm trước. Giờ đây, một ngày của bà Nẫu là đi lòng vòng trong xóm thông báo lịch chiếu phim có con bà đóng, rồi đến 5 giờ chiều, bà cùng mấy bà hàng xóm ngồi dán mắt lên tivi xem thằng Tâm đóng phim. Ai cũng trầm trồ, xuýt xoa khi thấy thằng Tâm diễn hài "dzui" quá trời quá đất.

Hôm qua xem phim của thằng Tâm, bà Nẫu thấy nó bị bọn ác đánh cho tơi tả. Dù biết là phim, nhưng bà cũng thấy lo. Bà trách mình già rồi nên lẩn thẩn. Nhưng ba năm nay thằng Tâm về nhà đúng ba lần vào dịp giỗ cha nó, còn lại, nó chỉ gửi tiền. 

Bà Nẫu gọi cho nó thì cũng nói chuyện được đôi ba câu vì nó phải diễn. Có khi con nhỏ thư ký đoàn phim còn phải bắt máy thay nó. Nghĩ lại cảnh nó bị bọn ác đánh cho bầm dập, bà Nẫu cám cảnh: "Cái nghề gì mà nghiệt". Bà quyết lên Sài Gòn thăm nó.

Vừa xuống bến xe, bà Nẫu điện nhưng chẳng thấy thằng Tâm bắt máy. Bà đành phải đi xe ôm đến nhà con trai, nhưng bảo vệ khu dân cư chỉ cho bà vào nếu có người nhà ra xác nhận. Bà Nẫu đành phải qua vỉa hè đối diện để đợi cuộc gọi.

Bà bán nước mía reo lên khi biết con bà Nẫu là nghệ sĩ hài Đại Tâm. Vừa lúc đó, một chiếc xe hơi màu đen chạy vào khu dân cư. Bà Nẫu nhìn theo xe, mắt bà sáng lên rồi quay sang bà nước mía: "Xe của con tui đó bà". 

Chợt điện thoại bà Nẫu réo lên, thằng Tâm gọi. Bà Nẫu lật đật nói ngay: "Má xem phim thấy mày bị đánh ghê quá, má lên thăm mày đó Tâm". "Trời, má lẩn thẩn hả, đóng phim mà. Con đang diễn ở miền Tây, má đừng lên. Xong việc rồi con tính" - giọng thằng Tâm qua quýt. Bà Nẫu ngẩng mặt ra: "Con, con khỏe không Tâm?".

Bên kia cổng khu dân cư, chiếc xe hơi dừng lại trước cổng nhà, thằng Tâm bước xuống, một tay nghe điện thoại, một tay thì ôm xốc con chó nhỏ trong lòng: "Khỏe, má yên tâm. Thôi, con đang diễn, có gì con gọi lại sau". Thằng Tâm đóng sầm cửa xe hơi lại. Điện thoại bà Nẫu cũng "tút" tiếng tắt máy.

Bà nước mía ngơ ngác nhìn bà Nẫu như ngờ vực: "Con bà dìa rồi kìa. Sao bà còn ngồi đây?". Bà Nẫu giật mình sau câu hỏi, cuống quýt: "Đâu có, nó bận lắm, nó đang diễn ở miền Tây". 

Bà bán nước mía thở dài rồi ngả người dựa ghế: "Sao bà lẩn thẩn vậy. Bộ tui hổng biết mặt nghệ sĩ Đại Tâm hả?". Với tay cầm cây quạt máy nhỏ xíu, bà nước mía nhìn bà Nẫu rồi thở dài: "Ly nước mía mười ngàn. Còn bà muốn đi đâu, tui gọi xe ôm giúp cho".

Bà Nẫu tay run run móc tiền ra trả: "Tui ra bến xe Miền Đông"...

Từ bỏ - một truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư

TTO - Lần đó đi thăm cậu Năm, ông ngoại dắt tôi theo. Chín tuổi, tôi nhỏ nhất nhà, từ khi sinh ra chưa từng gặp cậu.