Món cá trê nướng đồ xôi của người Mường - Ảnh: Diệm My

Nguyên liệu đầu tiên của món ăn là cá trê. Đây là loại cá ít xương, ngọt thịt và thơm. Muốn món ăn ngon, cá phải được bắt ở các dòng suối và phải chọn những con cá không quá to cũng không bé quá.

Cá đã làm sạch được cắt ra thành những khúc vừa phải, bỏ đi phần đầu. Nếu cắt miếng quá nhỏ cá sẽ dễ bị vỡ, còn nếu cắt miếng to thì khi nướng cá sẽ rất lâu chín. Sau đó xát muối cho ngấm vào cá tạo độ mặn cho món ăn.

Các miếng cá lần lượt được kẹp vào vỉ làm bằng tre để không bị gãy, rơi khi nướng trên than hồng. Khi nướng chả cá phải được trở đều tay, sao cho hai mặt đều chín vàng đều như nhau.

Gạo nếp dùng để đồ xôi thường là những giống gạo nếp được trồng ở những cánh đồng của bà con người Mường.

Với chất đất và khí hậu nơi đây, xôi khi nấu lên mang một mùi vị rất đặc trưng. Gạo nếp được ngâm kỹ sau đó đem vò sạch để ráo.

Cá trê được người dân bắt ở suối - Ảnh: Diệm My

Cá trê gỡ lấy thịt để trộn với gạo nếp trước khi đồ thành xôi - Ảnh: Diệm My

Cá trê sau khi nướng chín vàng gỡ lấy phần thịt, bỏ hết phần xương, rắc vào thêm chút muối rồi trộn đều với gạo nếp.

Sau đó tất cả sẽ được đổ vào trong chõ, có lót một ít lá sả tươi ở dưới đáy để tạo mùi thơm cho món ăn. Chõ được bắc lên bếp hấp, thời gian tính từ lúc bắt đầu sôi là 30 phút. Trong lúc đun phải chú ý để lửa cháy to và cháy đều thì món xôi mới dẻo và ngon.

Chõ xôi vừa chín còn bốc khói mới nhìn đã thấy hấp dẫn, những hạt xôi căng đều bóng mẩy quyện với phần thịt cá. Thử một miếng sẽ cảm nhận vị ngon, ngọt của cá trê nướng chín vàng hòa cùng độ dẻo của nếp, xen lẫn hương sả... Ai đã một lần ăn đều nhớ mãi… 

Chỉ là món ăn ngày thường không cầu kỳ sang trọng, nhưng khi thưởng thức cá trê nướng đồ xôi, du khách sẽ cảm nhận được nét dân dã nhưng tinh tế trong nghệ thuật của ẩm thực đồng bào Mường nơi đây…