Lêkima mùa trái chín - Ảnh: Hoài Vũ

Theo bách khoa từ điển Wikipedia, lêkima có tên tiếng Pháp là pouteria lucuma, thuộc họ Sapotaceae. Khi trái chín, ruột có màu vàng đẹp như lòng đỏ hột gà luộc nên còn có tên là cây quả trứng gà.

Loài cây này trước kia trồng phổ biến ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, dân gian thường gọi là cây lứt. Có một thời gian cây lứt bị đốn bỏ để trồng các loại cây khác vì được cho không có giá trị kinh tế, ít người ăn vì dễ ngán.

Tưởng đâu loài cây này sẽ bị tiệt chủng, không ngờ từ thập niên 1990 đến nay lêkima lại hồi sinh, nhiều người bắt đầu trồng lại, nhiều nhất là vùng Phong Điền (Cần Thơ), Châu Thành, Phụng Hiệp (Hậu Giang)…

Có lẽ do màu sắc tươi đẹp, bắt mắt, mùi vị lại thơm ngon hấp dẫn, đặc biệt trên mạng Internet đã xuất hiện nhiều bài viết ca ngợi trái lêkima thành phần dinh dưỡng rất cao, giàu chất sắt và xơ, giúp tăng hồng cầu, giảm cholesterol, tăng lục tốt, ngăn ngừa được các bệnh tim mạch… nên nhiều người tìm mua ăn và làm thuốc.

Trẻ con cũng thích loại trái này vì nhìn đẹp, khi bổ ra trông càng bắt mắt.

Lêkima chín bói trên cây - Ảnh: Hoài Vũ

Lêkima bày bán dọc đường quê - Ảnh: Hoài Vũ

Lêkima trước trồng từ hột phải mất 7 - 10 năm mới cho trái, hiện nhiều người trồng cây chiết, ghép nên thời gian cho trái nhanh hơn. Loài cây cho trái quanh năm nhưng chính vụ từ tháng 4 đến tháng 8 âm lịch.

Vào những ngày này, dọc quốc lộ 91B và đoạn đường từ Cái Răng đi Hậu Giang, Sóc Trăng bày bán rất nhiều.

Ở miền Tây hiện có nhiều loại lêkima. Có loại trái tròn, có loại trái dài và loại trái hình tim, thứ nào cũng ruột hồng, thịt dày chứa nhiều hột to. Có người dùng trái chín quay sinh tố chung với một số trái cây khác, cho màu sắc rất hấp dẫn.

Thường khi chín trái lêkima sẽ tự rụng xuống đất, dễ bị giập nát. Do đó muốn trái còn nguyên vẹn, các nhà vườn phải hái lúc trái già, vừa chuyển sang màu hồng.

Hiện nay trái lêkima không những bán chạy mà còn có giá cao. Người dân Campuchia rất thích loại trái này nên lúc nào cũng có thương lái gom hàng xuất khẩu sang Campuchia theo đường tiểu ngạch.

Ruột lêkima màu hột gà trông rất ngon mắt - Ảnh: Hoài Vũ