Tôi thuộc nhóm khách hàng truyền thống. Từ lần đầu tiên lên cao nguyên Mộc Châu cho đến bây giờ đã hàng chục năm, năm ít cũng một chuyến, nhiều thì 2-3 chuyến, cũng có lúc ăn món nọ món kia nhưng hầu như chuyến nào cũng phải có một bữa cơm “căn bản”, căn bản một cách kinh điển. 

Cách đây khoảng chục năm, cách thị trấn Mộc Châu chừng chưa đến chục kilômet về phía Hà Nội, cánh xe tải và dân đi lọ mọ thường ghé quán Bê chao 64 và quán Bê chao 70, hai quán ăn nổi tiếng ngon và rẻ.

Bê chao là món đặc sản nổi tiếng, đến giờ thì nức danh quá rồi. Ngoài ra còn có món cá suối rán giòn, rau cải mèo luộc, canh măng nấu chua và tráng miệng bằng sữa chua làm từ sữa bò tươi/sữa dê nguyên chất, nay có thêm cả món sữa chua nếp cẩm.

Hãy xem một mâm cơm căn bản của Mộc Châu có gì?

Bê chao

Khi vào quán, thức ăn gì luôn là câu hỏi hàng đầu của người chọn món. Đến với Mộc Châu, món ăn đặc sản gắn liền với thương hiệu bò sữa nổi tiếng không thể bỏ qua chính là bê chao.

Món bê chao

Bê non, phần thịt ngon có cả bì, nạc và chút mỡ được cắt miếng dày, vuông vức, trần qua nước sôi cho sạch rồi đem tẩm ướp gia vị, gừng, sả trước khi cho vào chảo ngập mỡ già “chao” cho chín mềm, lửa to để thịt bê chín nhanh và không ngấm mỡ.

Người ta bảo bê non (vì bê cái sẽ được nuôi để lấy sữa) mới sinh được tầm bảy ngày tuổi, chỉ bú sữa mẹ, chưa ăn cỏ non là con bê có những xúc thịt ngon, ngọt và mềm nhất.

Món bê chao khéo sẽ là miếng thịt bê vừa mềm ngọt ở phần thịt, giòn dai ở phần bì, vừa đủ tứa ra ít mỡ, khi đưa vào miệng cắn xuống cảm giác ngập chân răng và dịch vị trong dạ dày “chưa gì đã thấy xôn xao”.

Bê chao được dọn lên đĩa với một ít rau ngổ xanh mướt, vị ngai ngái hòa quyện, chấm với tương sánh vàng có trộn ít gừng, sả, ớt băm nhỏ.

Sả gừng dùng để ướp trước khi chao cũng được chiên giòn, đằm đặm thường là món nhẩn nha dọn đĩa của cả bọn mỗi khi bê chao được chia đều theo khẩu phần “lính tráng có suất”.

Một đĩa bê chao nhỏ khoảng 6-7 miếng cỡ gần ba ngón tay hiện nay tính ra giá xấp xỉ 30.000 đồng/miếng. So với cách đây 10 năm thì chi phí cho món bê chao đã đắt lên khá nhiều. Tuy vậy đắt cũng phải ăn, bởi đã thành thông lệ lên Mộc Châu mà không ăn món bê chao thì xem như “đi chưa tới”...

Cá suối rán giòn

Món ăn nhiều protein thứ hai hay được chúng tôi chọn là cá suối rán ròn. Cá suối Mộc Châu không lớn, kích thước chỉ cỡ nhỉnh hơn ngón tay một chút, con to con nhỏ không đều nhau, móc mật làm sạch cho vào chảo chiên giòn tan cả xương lẫn đầu.

Món cá suối rán giòn - Ảnh: Thủy OCG

Món này ăn phải bốc bằng tay, chấm vào bát mắm tỏi ớt và nhai rau ráu trong miệng mới thấy sung sướng.

Thịt cá thơm, ngọt, con nào chưa làm sạch mật có khi còn vương lại tí vị đắng, nước chấm đậm đà, cay xè, ăn kèm vài sợi rau sống như ngò gai, húng quế hay mùi ta thơm phưng phức và thật là cảm nhận cái vị “ngon từ thịt, ngọt từ xương” của cá suối rán giòn.

Bạn đã bao giờ thử?

Cải mèo luộc

Vùng cao phía Bắc Việt Nam có một món rau phải nói là khá trứ danh, ấy chính là cải mèo. Đi đâu cũng thấy có món cải mèo. Có lẽ vì cây cải hợp thổ nhưỡng vùng núi, có khả năng sinh trưởng tốt trong điều kiện khắc nghiệt.

Cải mèo ở Mộc Châu có lợi thế hơn vùng khác là khí hậu ổn định, đất đai trù phú nên hẳn cũng có dáng vẻ tươi tốt và mơn mởn hơn anh bạn cải mèo ở các vùng khác như Hà Giang hay Cao Bằng.

Món cải mèo luộc - Ảnh: Thủy OCG

Để thưởng thức trọn vẹn vị cải mèo, món ăn bạn chọn sẽ là món luộc, và khi đó vị cải mèo sẽ không bị dầu mỡ hay tiêu, tỏi, ớt át bớt đi.

Cải mèo có vị đắng nhân nhẫn nhưng ăn lâu lại thấy ngọt, ngọt rất sâu nơi đầu lưỡi, cuống họng, lại thanh thanh man mát, nhất là những ngày nóng ăn vào thấy tươi tỉnh cả người.

Ấy thế mà nếu vào ngày mưa gió rét mướt, bát nước rau cải luộc trong xanh nóng hổi lại trở nên hấp dẫn khách qua đường hơn bao giờ hết, rất ấm lòng và xua tan đi cái giá lạnh chốn cao nguyên.

Tráng miệng: sữa chua hay sữa chua nếp cẩm?

Cao nguyên bò sữa nên sản phẩm từ sữa chắc chắn sẽ là đặc sản. Trước kia mỗi lần qua Mộc Châu chúng tôi hay mua bánh sữa về ăn là thấy đã lắm rồi.

Kinh tế phát triển, các sản phẩm mới xuất hiện ngày càng nhiều, và sữa chua/sữa chua nếp cẩm làm từ sữa bò hay sữa dê tươi nguyên chất trở thành món tủ, thậm chí món quà tủ cho nhiều lữ khách xa gần.

Món sữa chua hay sữa chua nếp cẩm tráng miệng - Ảnh: Thủy OCG

Cô bé bán hàng cười bảo tôi chị mới ăn có hai cốc lúc mới ghé quán, sau bữa cơm tráng miệng thêm một cốc đã là gì đâu, giờ chị cần đóng thùng bao nhiêu cốc mang về xuôi để em chuẩn bị.

Thì ra khách đến đây không chỉ tự mình thưởng thức món sữa chua hay sữa chua nếp cẩm ngon lành mà còn mua hàng thùng lớn về xuôi làm quà. Ai cũng tin tưởng vào chất lượng tươi, mới và rất tốt cho tiêu hóa của món tráng miệng này, vì thế thật khó có thể cầm lòng.

Nếu bạn lần đầu đến Mộc Châu, hãy thưởng thức mâm cơm “căn bản” của Mộc Châu một lần và xác thực xem lời tôi nói có hay không nhé. Còn nếu bạn quay trở lại Mộc Châu, tôi tin bạn sẽ không thể bỏ qua những món ăn đặc sản kể trên bởi rất nhiều người trong chúng tôi đã bị ẩm thực Mộc Châu “bỏ bùa”...