Các công nhân khẩn trương lắp ráp giàn giáo thi công ở tầng ngầm thứ 2 tại công trường thi công nhà ga ngầm tuyến metro số 1 TP.HCM (Bến Thành - Suối Tiên) ở nhà ga Nhà hát TP - Ảnh: Ngọc Dương

Có những mục tiêu phát triển đầu tiên của một TP hàng đầu tương lai mà TP.HCM cần chú ý, đó là:

1. Hướng đến những giá trị thật

TP.HCM cần xác định lại các định hướng chính và mục tiêu phát triển, trong đó xác định rõ những giá trị thực chất cần phải đạt được, đáp ứng mong mỏi và tạo ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hạnh phúc của hàng chục triệu người dân TP.

TP nên hướng đến mục tiêu tỉ lệ tăng trưởng cao hơn, cao hơn 15%/năm, không nên tự mãn với mức tăng trưởng 9,85%/năm hiện nay so với các TP phát triển trên thế giới, bởi vì giống như trong cuộc đua Olympic, khi đã đạt đỉnh cao rồi thì việc rút ngắn kỷ lục vài phần trăm của giây là một điều rất khó, nhưng khi trình độ còn kém thì sự tiến bộ rút ngắn vài chục giây là điều dễ dàng đạt được hơn nhiều.

Việc tăng tốc phát triển này khả thi khi chính sách phát triển hiệu quả hơn, xử lý tốt hơn các dự án tỉ đô kém hiệu quả, tránh cạnh tranh không lành mạnh và thiếu phối hợp, đôi khi triệt tiêu lẫn nhau, giữa các bộ phận kinh tế công tư.

2. Không nên đánh đổi để phát triển bằng mọi giá

Không bao giờ nên quá nóng vội để chấp nhận đánh đổi phát triển nhanh với việc phá hoại di sản đô thị trên 300 năm và môi trường khói bụi, độc hại, ô nhiễm.

TP.HCM cần đồng thời bảo tồn những khu đô thị lịch sử song song với việc xây dựng những khu đô thị mới. Cần phải giữ gìn và phát triển được những khu vực đô thị có bản sắc đặc thù về mặt không gian quy hoạch kiến trúc lẫn đời sống sinh hoạt, kinh tế, văn hóa xã hội của các cộng đồng, đại diện cho từng thời kỳ đặc trưng trong lịch sử phát triển của TP.

Hãy đặt ra một mục tiêu phát triển luôn đi song hành với việc bảo tồn văn hóa lịch sử và bảo vệ môi trường. Cho dù có thế nào cũng luôn phải ưu tiên hàng đầu cho phát triển bền vững.

3. Xây dựng thành phố đáng sống cho mọi tầng lớp xã hội

Không nên xây dựng TP chỉ “đáng sống” cho một số người có khả năng kinh tế, nhưng “khó sống” đối với đa số người dân. TP đáng sống thật sự phải có:

• Hệ thống giao thông công cộng hiệu quả, giúp mọi người dân có thể chọn lựa di chuyển tiện lợi với giá rẻ, đi đến mọi nơi trong TP và các tỉnh, thành trong vùng đô thị TP.HCM, trong cả nước và vùng Đông Nam Á.

• Hệ thống hạ tầng xã hội hướng đến chuẩn quốc tế. Giáo dục cấp phổ thông và tiêu chuẩn chăm sóc y tế cơ bản phải được miễn phí cho người dân.

• Những “khu đất vàng” tốt nhất TP được ưu tiên dành xây dựng các công trình công cộng phục vụ người dân, không phân biệt giàu nghèo, già trẻ.

• Môi trường sống phải trong lành và bền vững, gắn bó với thiên nhiên.

• Phát triển bền vững với giải pháp thực tiễn ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, để thoát khỏi danh sách các khu vực có nguy cơ thiệt hại cao nhất thế giới nếu xảy ra biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

• Cơ hội sống, làm việc và phát triển bình đẳng cho mọi tầng lớp người dân.

KTS Ngô Viết Nam Sơn - Ảnh: Mỹ Đức

4. Tạo nên sức mạnh phát triển cộng hưởng của tập thể

Vị thế hàng đầu của TP.HCM sẽ trở nên tất yếu khi mỗi người dân, mỗi đơn vị, dù công hoặc tư, đều cam kết với nhau và được tạo điều kiện để trở thành cá nhân hàng đầu trong lĩnh vực hoạt động của mình, có sự cạnh tranh lành mạnh giữa các cá nhân, đơn vị, quận huyện của TP và giữa các tỉnh thành trong vùng đô thị.

TP.HCM cần phát triển có kế hoạch, có liên kết vùng, coi trọng việc phát triển trong mối liên hệ kết nối tương trợ để cùng nhau phát triển với 18 tỉnh, thành khác trong vùng đô thị TP.HCM và vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Xa hơn, TP.HCM cần hướng đến việc cạnh tranh giữa vùng đô thị TP.HCM, mà TP.HCM là ngọn cờ đầu, với các vùng đô thị hàng đầu châu Á như các vùng đô thị Thượng Hải, Thẩm Quyến, Tokyo, đảo quốc Singapore...

5. Chuẩn bị nền tảng vững chắc cho hội nhập quốc tế

TP.HCM cần được phát triển trở thành một trong những cửa ngõ chính cho việc hội nhập quốc tế của Việt Nam về mọi mặt, từ hoạt động giáo dục, nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh cho đến xuất nhập khẩu, giao lưu văn hóa và phát triển kinh tế.

Trước hết, để TP.HCM sớm trở thành một đô thị quốc tế, cần phát triển kỹ năng giao tiếp quốc tế cho người dân. Anh ngữ cần được đưa sớm vào giáo dục phổ thông các cấp, giúp đa số người dân TP giao tiếp được bằng tiếng Anh. Nên thực hiện các bảng biểu trong TP bằng ít nhất hai thứ tiếng Việt và tiếng Anh, có thể thêm tiếng Pháp cho khu trung tâm lịch sử và tiếng Hoa cho khu người Hoa.

TP cần tạo điều kiện thuận lợi để thu hút, hội tụ nhân tài của quốc gia, cộng đồng Việt kiều từ các nước tiên tiến và người nước ngoài. Nên thành lập nhiều khu phố cộng đồng quốc tế đa dạng, như phố Pháp, phố Hoa, phố Hàn, phố Nhật, phố Mỹ... nơi giới trẻ có thể đến giao lưu quốc tế, đồng thời giúp cho người nước ngoài hiểu biết và giao tiếp tốt hơn với người Việt.